علت غسل :
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ الجَنابَةِ ، النَّظافَةُ
و تَطهيرُ الإنسانِ نفسَهُ ممّا أصابَهُ مِن أذاهُ و تَطهيرُ سائرِ جَسَدِهِ ··· .
علت غسل جنابت ، پاكيزگى است
و اين كه انسان خودش را از آلودگى اى كه به او رسيده و نيز ساير بدنش را پاك كند···.
( بحار الأنوار : ۸۱/۲/۲ )
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ المَيِّتِ أنّهُ يُغَسَّلُ ؛
لأنّهُ يُطَهَّرُ و يُنَظَّفُ مِن أدناسِ أمراضِهِ و ما أصابَهُ مِن صُنُوفِ عِلَلِهِ ؛
لأنّهُ يَلقَى المَلائكةَ و يُباشِرُ أهلَ الآخِرَةِ ···
و عِلَّةٌ اُخرى ؛
أنّهُ يَخرُجُ مِن الأذَى الذي مِنهُ خُلِقَ فَيُجنَبُ ؛ فيَكونُ غُسلَهُ لَهُ
و عِلّةُ اغتِسالِ مَن غَسَّلَهُ أو مَسَّهُ ، فظاهِرَةٌ ؛
لِما أصابَهُ مِن نَضحِ المَيِّتِ ؛
لأنَّ المَيِّتَ إذا خَرَجَتِ الرُّوحُ مِنهُ ، بَقِيَ أكثَرُ آفَتِهِ ؛
فلذلك يُتَطَهَّرُ مِنهُ و يُطَهَّرُ .
علت غسل دادن ميّت آن است كه ؛
از آلودگيهاى بيماريهايش و انواع مرضهايى كه در وجودش بوده پاك و پاكيزه شود ؛
زيرا او به ملاقات فرشتگان مى رود و با اهل آخرت تماس مى گيرد···
علت ديگرش اين است كه ؛
منى و نجاستى كه انسان از آن آفريده شده است ، در هنگام مرگ از ميّت خارج مى شود و جنب مى گردد ؛
پس بدين جهت بايد غسل داده شود .
علت غسل كردن كسى كه ميّت را غسل داده يا او را مسّ كرده ، نيز روشن است ؛
زيرا ترشحات بدن ميّت ، به او سرايت مى كند ؛
چه وقتى روح از بدن ميّت خارج شود ، بيشترِ آلودگيها و آفات او باقى مى ماند ؛
از اين روهم بايد او را پاكيزه كرد و هم خود را [از آلودگى هايى كه بر اثر تماس با بدن او به انسان مى رسد ] پاك و تميز گردانيد .
( بحار الأنوار : ۸۱/۳/۳ )
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ العيدِ و الجُمُعَةِ و غَيرِ ذلكَ مِن الأغسالِ ؛
لِما فيهِ مِن تَعظيمِ العَبدِ رَبَّهُ و استِقبالِهِ الكريمَ الجليلَ و طَلَبِ المَغفِرَةِ لِذُنوبِهِ .
علت غسل عيد و جمعه و ديگر غسلها ،
تعظيم و احترام بنده نسبت به پروردگارش و روى كردن به آن بخشنده بزرگوار و طلب آمرزش براى گناهان خود است .
( بحار الأنوار : ۸۱/۳/۳ )
انواع غسل :
امام باقر عليه السلام :
الغُسلُ في سَبعةَ عَشرَ مَوطِنا :
ليلةِ سَبعةَ عَشرَ مِن شهرِ رَمَضانَ و ليلةِ تِسعَةَ عَشرَ و ليلةِ إحدى و عِشرينَ و ليلةِ ثَلاثٍ و عِشريـنَ ؛
و فيهـا يُرجـى ليلـةُ القَـدرِ
و غُسـلُ العِيدَينِ
و إذا دَخَلتَ الحَرَمَينِ
و يومٍ تُحرِمُ و يومِ الزِّيارَةِ و يومٍ تَدخُلُ البيتَ
و يومِ التَّروِيَةِ و يومِ عَرَفةَ
و إذا غَسَّلتَ مَيِّتا و كَفَّنتَهُ ، أو مَسِستَهُ ، بعدَ ما يَبرُدُ
و يومِ الجُمُعَةِ و غُسلُ الكُسوفِ ، إذا احتَرَقَ القُرصُ كُلُّهُ ، فَاستَيقَظتَ و لَم تُصَـلِّ ؛
فعلَيكَ أن تَغتَسِلَ و تَقضِيَ الصلاةَ
و غُسلُ الجَنابَةِ فَريضَةٌ .
غسل در هفده مورد مى باشد :
در شب هفدهم و شب نوزدهم و شب بيست و يكم و شب بيست و سوم [ ماه رمضان ] ؛
كه در اين شبها [ يا شب بيست و سوم ] احتمال شب قدر مى رود
و غسل عيدين ( فطر و قربان )
و در هنگام داخل شدن به حرمين ( خانه خدا و حرم پيامبر خدا )
و در روز زيارت [ خانه خدا و طواف آن ] و روزى كه داخل كعبه مى شوى
و روز ترويه ( هشتم ذى حجّه ) و روز عرفه ( نهم ذى حجّه )
و هرگاه ميّتى را غسل دهى و كفن كنى ، يا بعد از آن كه بدنش سرد شده باشد، بدنت با او تماس پيدا كند
و روز جمعه و غسل خورشيد گرفتگى ، در صورتى كه تمام قرص خورشيد بگيرد و از خواب بيدار شوى و نماز به جا نياورده باشى؛
در اين صورت بايد غسل كنى و نماز را قضا كنى
و [ بالاخره ] غسل جنابت واجب است.
( وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۴ )
امام صادق عليه السلام :
إنَّ الغُسلَ في أربَعَةَ عَشَرَ مَوطِنا :
غُسلُ المَيِّتِ و غُسلُ الجُنُبِ و غُسلُ مَن غَسَّلَ المَيِّتَ
و غُسلُ الجُمُعةِ و العِيدَينِ و يومِ عَرَفَةَ و غُسلُ الإحرامِ
و دُخولِ الكَعبَةِ و دُخولِ المَدينةِ و دُخولِ الحَرَمِ و الزِّيارَةِ
و ليلةِ تِسعَ عَشرَةَ و إحدى و عِشرينَ و ثلاثٍ و عِشرينَ مِن شهرِ رَمَضانَ .
غسل در چهارده مورد صورت مى گيرد :
غسل ميّت ، غسل جنابت ، غسل كسى كه ميّت را غسل مى دهد ،
غسل جمعه ، غسل عيدين ، غسل روز عرفه ، غسل احرام ،
غسل براى وارد شدن به كعبه ، غسل براى داخل شدن به مدينه ، غسل براى داخل شدن به حرم [ الهى ] ، غسل زيارت
و غسل شب هاى نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوم ماه رمضان.
( الخصال : ۴۹۸/۵ )
وسائل الشيعة ـ به نقل از سماعه ـ
سألتُ أبا عبدِ اللّه ِ عليه السلام عن غُسلِ الجُمُعَةِ .
فقالَ : واجِبٌ ، فِي السَّفَرِ و الحَضَرِ ،
إلاّ أنّهُ رُخِّصَ للنِّساءِ فِي السفرِ و قلّةِ الماءِ
و قالَ : غُسلُ الجَنابَةِ ، واجِبٌ
و غُسلُ الحائضِ ، إذا طَهُرَت ، واجِبٌ
و غُسلُ الاستِحاضَةِ ، واجِبٌ إذا احتَشَت بالكُرْسُفِ فَجازَ الدمُ الكُرْسُفَ ـ إلى أن قالَ :
ـ و غُسلُ النُّفَساءِ واجِبٌ
و غُسلُ المَولودِ واجِبٌ
و غُسلُ المَيِّتِ واجِبٌ
و غُسلُ مَن مَسَّ المَيِّتَ واجِبٌ
و غُسلُ المُحرِمِ واجِبٌ
و غُسلُ يومِ العَرَفَةِ واجِبٌ
و غُسلُ الزِّيارَةِ واجِبٌ ، إلاّ مِن عِلَّةٍ
و غُسلُ دُخولِ البيتِ واجِبٌ
و غُسلُ دُخولِ الحَرَمِ يُستَحَبُّ ، أن لا تَدخُلَهُ ، إلاّ بغُسلٍ
و غُسلُ المُباهَلَةِ واجِبٌ
و غُسلُ الاستِسقاءِ واجِبٌ
و غُسلُ أوَّلِ ليلةٍ مِن شهرِ رَمَضانَ مُستَحَبٌّ
و غُسلُ ليلةِ إحدى و عِشرينَ سُنَّةٌ
و غُسلُ ليلةِ ثلاثٍ و عِشرينَ سُنَّةٌ لا تَترُكْها ؛
لأنّهُ يُرجى في إحديهِما ليلةُ القَدرِ
و غُسلُ يومِ الفِطرِ و غُسلُ يومِ الأضحى سُنَّةٌ ، لا اُحِبُّ تَركَها
و غُسلُ الاستِخارَةِ مُستَحبٌّ .
از امام صادق عليه السلام درباره غسل جمعه سؤال كردم .
حضرت فرمود : در سفر و غير سفر ، واجب است .
جز اين كه در سفر، با وجود كمبود آب ، براى زنان رخصت داده شده [ و اين وجوب از گردن آنها برداشته شده است ] .
حضرت فرمود : غسل جنابت ، واجب است.
غسل حائض ، بعد از آن كه پاك شد، واجب است
و غسل استحاضه ، هرگاه زن مستحاضه بر شرمگاه خود مقدار زيادى پنبه بگذارد و خون از آن بيرون زند ، بر او واجب است
ـ تا آن جا كه فرمود: ـ غسل نفاس ، واجب است .
غسل نوزاد ، واجب است .
غسل ميّت ، واجب است ،
غسل مسّ ميّت ، واجب است .
غسل كسى كه مُحرِم مى شود ، واجب است .
غسل روز عرفه ( نهم ذى حجّه ) ، واجب است .
غسل زيارت [ خانه خدا و طواف آن ] ، واجب است ، مگر اين كه شخص بيمارى داشته باشد .
غسل داخل شدن به خانه ( كعبه ) ، واجب است .
غسل داخل شدن به حرم ، مستحبّ است كه كسى جز با غسل وارد آن نشود
و غسل مباهله ، واجب است .
غسل نماز باران ، واجب است.
غسل شب اول ماه رمضان ، مستحبّ است .
غسل شب بيست و يكم [ماه رمضان] ، سنّت است ،
غسل شب بيست و سوم را ترك مكن ؛
زيرا در يكى از اين دو شب احتمال شب قدر مى رود .
غسل روز [عيد] فطر و غسل روز [ عيد ] قربان ، سنّت است و من دوست ندارم آنها را ترك كنم
و غسل استخاره ( نماز استخاره ) ، مستحبّ است .
( 1. وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۳ )
امام رضا عليه السلام ـ در نامه اى به مأمون ـ نوشت :
و غُسلُ يومِ الجُمُعةِ سُنَّةٌ
و غُسلُ العيدَينِ و غسلُ دُخولِ مكَّةَ و المَدينةِ و غُسلُ الزِّيارَةِ و غُسلُ الإحرامِ
و أوَّلِ ليلةٍ مِن شهرِ رَمَضانَ و ليلةِ سَبعَ عَشرَةَ و ليلةِ تِسعَ عَشرَةَ و ليلةِ إحدى و عِشرينَ و ليلةِ ثلاثٍ و عِشرينَ من شهرِ رَمَضانَ . هذه الأغسالُ سُنَّةٌ .
و غُسلُ الجَنابَةِ فَريضةٌ و غُسلُ الحَيضِ مِثلُهُ .
غسل روز جمعه سنّت است
غسل عيدين ( فطر و قربان ) و غسل داخل شدن به مكّه و مدينه و غسل زيارت و غسل اِحرام
و غسل شب اوّل و شب هفدهم و شب نوزدهم و شب بيست و يكم و شب بيست و سوم ماه رمضان ، سنّت است .
غسل جنابت واجب است و غسل حيض نيز مانند آن [ واجب ] است.
( وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۶ )
میزان الحکمه،جلد هشتم.
عناوین
موضوع بندی احادیثموضوع بندی نهج البلاغهترجمه و شروح اصول کافیشرح احادیث اهل البیت
احادیث اهل البیت
احادیث پیامبر (ص)احادیث امام علی (ع)احادیث حضرت زهرا (س)احادیث امام حسن (ع)
احادیث امام حسین (ع)احادیث امام سجاد (ع)احادیث امام باقر (ع)احادیث امام صادق (ع)
احادیث امام کاظم (ع)احادیث امام رضا (ع)احادیث امام جواد (ع)احادیث امام هادی (ع)
احادیث امام عسکری (ع)احادیث امام زمان (عج)
https://ahlolbait.com/article/5281/غسل-در-احادیث