مهر | دین و اندیشه، استان‌ها | جمعه، 19 اسفند 1401 - 11:47
خمام - گیلان از دیر باز مهد مفاخر، علما و اندیشمندان بزرگ بوده و آسمان تاریخ این استان مملو از ستارگان پرفروغ است که می توان به آیت الله خمامی اشاره کرد.
خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- بهرام قربانپور؛ گیلان از دیر باز مهد مفاخر، علما و اندیشمندان بزرگ بوده است و آسمان تاریخ این استان کهن و متمدن مملو از ستارگان پرفروغ منابع انسانی است.
از روحانی شهید میرزا کوچک خان جنگلی سردار جنگل گرفته، تا آیت الله بهجت (ره) فومنی عالم مجاهد و نستوه و آیت الله رودباری (ره) و دیگر علما، ادبا، بزرگان و شهدای فاخر که هر کدام، یک وزنه برای گیلان تلقی می‌شوند، یکی دیگر از این بزرگان نیک نام و تأثیرگذار در تاریخ ایران و گیلان، آیت الله شهید ملأ محمد خمامی (ره) بود که عمر متبرک خویش را صرف استقلال و آزادی ایران کرد.
راه علمی خمام تا نجف طبق شواهد تاریخی
شهید آیت الله حاج ملأ محمد خمامی در حوالی سال ۱۲۰۰ خورشیدی در خمام دیده به جهان گشود و از همان دوران کودکی و نوجوانی به علم و تهذیب نفس علاقه نشان داد و در دوران جوانی برای کسب علوم دینی، خمام را به سمت نجف ترک کرد و مدت‌ها در حوزه علمیه نجف تحصیل کرد و از محضر اساتیدی چون میرزا حبیب‌الله رشتی بهره‌ها برد و در نتیجه با تلاش و کوشش مستمر در فراگیری علوم دینی، لباس اجتهاد را به تن کرد.
حاج ملأ محمد خمامی پس از ملبس شدن در لباس اجتهاد، به گیلان بازگشت که با حکمرانی ناصرالدین شاه در کشور مقارن شد.
حضور ملأ محمد با استقبال گرم گیلانی‌ها بویژه مردم رشت همراه شد و به قدری متواضع، متدین و مقید به احکام الهی و اسلامی بود و مردم به انجام فرایض و احکام دینی دعوت می‌کرد که به «حاجی خمامی» معروف شد خیابان منتهی به مسجد بادی الله رشت، خانه حاج ملأ محمد بود که با بازگشتش از سفر نجف، به مامنی برای مردم گیلان و رشت تبدیل شده بود.
در دوران خفقان و حصر آزادی بیان و عقیده ناصرالدین شاه، ملأ محمد خمامی دست از تبلیغ دین بر نداشت و برای ترویج فرهنگ اسلامی و تقویت روحیه دینی مردم گیلان، یک رسانه شد و بارها بخاطر اجرای احکام و حدود الهی از سوی ناصرالدین شاه احضار و مورد مواخذه قرار گرفت اما حرکت در مسیر الهی، منصرف نشد.
نفوذ مردمی و جایگاه و قدرت اجتماعی حاج ملأ محمد خمامی در گیلان و شمال کشور شهره عام و خاص شده بود و حتی دست نشانده‌های شاه در استان برای اجرای بسیاری از مسائل حکومتی دست به دامان «حاجی خمامی» می‌شدند، اما همیشه دفاع از مردم روستایی و ضعیف را سرلوحه کار و هدف خویش قرار می‌داد.
این عالم ربانی و مجاهد سال‌ها زعامت دینی مردم گیلان را بر عهده داشت و مجتهد بزرگ رشت به حساب می‌آمد.
در کتاب زندگی نامه آیت الله خمامی آمده است؛ وی بیش از ۳ دهه مرجعیت دینی مردم گیلان را بر عهده داشت و دارای جایگاه علمی و حوزوی برجسته ای بود و بین مردم گیلان بسیار متنقذ بود و زعامت او دارای اقتدار و عظمت کم نظیری در گیلان بود.
دوران زعامت وی در گیلان (حدود ۱۲۹۲ ق- ۱۳۲۶ ق) با دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، مظفر الدین شاه و محمدعلی شاه همزمان بود.
او عالمی باهوش، مدیر و شجاع بود و نه فقط در امور فردی اسلام، بلکه در اجرای جنبه‌های سیاسی اجتماعی اسلام نیز تاکید داشت و خودش در این امور پیشگام بود و بقیه مردم گیلان نیز در آن برهه از وی تبعیت می‌کردند و سخنان و فتاوایش را روی چشم می‌گذاشتند و آن را اجرا می‌کردند.
ملامحمد رکن اصلی جریان شریعت خواهی مبارزه با نفوذ فرقه‌های ضددینی نظیر بابیت و بهائیت یکی دیگر از شاهکارهای «حاجی خمامی» قصه ما به شمار می‌رفت و در عصر خودش از پیشگامان و اولین مشروطه خواهان گیلانی بود که به مبارزه با استعمار پرداخت و بعدها با کمک و همراهی آیت الله شیخ فضل الله نوری و آیت الله میرزا حسن مجتهد تبریزی، نهضت مشروعه خواهی را در تهران تأسیس کرد و با کمک یارانش، منشأ خدمات ارزشمندی در راستای شریعت پردازی و پیاده سازی احکام شرعی در کشور و گیلان شد و او را به جرأت می‌توان یکی از ارکان اصلی پدیداری جریان شریعت خواهی ایران قلمداد کرد.
نقش پیامبرگونه تربیتی و عرفانی عالمان دینی
«آیت الله رضا رمضانی» دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) در مراسم پاسداشت مردمی شهید مشروطه آیت الله حاج ملأ محمد خمامی، اظهار کرد: مرور کتابت عالمان دینی برای نسل امروز نیاز ضروری است.
وی با بیان اینکه راه انبیا و عالمان دینی نجات بخش است، افزود: بهره گیر از ادبیات پرمحتوای عالمان دینی در مسیر زندگی، راه درست، روشن و سعادت بخش را به انسان نشان می‌دهد.
عالمان دینی مرزبانان واقعی دین هستند
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه عالمان دینی نقش تعلیمی و تربیتی در جامعه ایفا می‌کنند، گفت: نقش تربیتی و عرفانی عالمان دینی پیامبرگونه است.
آیت الله رمضانی، عالمان دینی را بهترین مرجع برای پاسخگویی به شبهات دینی و مذهبی دانست و بیان کرد: قرآن و دین با تقلید کورکورانه و بی اساس مخالف است اما تقلید از انبیا الهی، ائمه اطهار و عالمان دینی برای نجات از خسرانِ نادانی و گمراهی توصیه می‌شود.
وی با بیان اینکه عالمان دینی مرزبانان واقعی دین هستند، افزود: عالمان دینی مرزبانان هدایت، روشنگری و سعادتمندی و خادمان دین هستند.
نماینده مردم گیلان در خبرگان رهبری با اشاره به هجمه سنگین مخالفان علیه دین در ادوار مختلف، بیان کرد: در طول تاریخ عده‌ای دنبال محدودسازی و عده‌ای دیگر دنبال محو سازی دین بودند.
آیت الله رمضانی، محو سازی دین را رویکرد اصلی مخالفین در یک قرن اخیر دانست و اضافه کرد: در طول این سال‌ها مخالفان دینی، وصله های ناصوابی را به دین پیله کردند اما همه این کارها موجب محو سازی و محدودسازی آن نشد.
وی با بیان اینکه آینده بشری در مسیر جهانی شدن و جهانی سازی قرار دارد، افزود: جریان استکبار دنبال مدیریت جهانی سازی آینده بشر است.
انقلاب مردمی مشروطه برای تحقق دین سالاری شکل گرفت
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه استکبار دنبال ساخت آینده‌ای لیبرال دموکراسی برای بشر است، گفت: در چنین آینده‌ای دین هیچ جایگاهی در بشر نخواهد داشت و دشمن دقیقاً دنبال همین هدف یعنی محو سازی دین است.
آیت الله رمضانی با بیان اینکه عالمان دینی اُبُهت علمی و معنوی برخوردار هستند، اضافه کرد: جامعه اسلامی روحیه معنویت و عرفان را از عالمان دینی آموختند.
وی با اشاره به بُعد فردی و اجتماعی دین، افزود: در طول سال‌ها تلاش شده که بُعد اجتماعی دین را کمرنگ کنند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) گریزی هم به دوران پرفراز و نشیب مشروطه زد و بیان کرد: عالمان دینی چون شیخ فضل الله نوری و حاج ملأ محمد خمامی شمع تابان و درخشان دوران مشروطه هستند.
آیت الله رمضانی با بیان اینکه انقلاب مردمی مشروطه برای تحقق دین سالاری شکل گرفت، گفت: پیاده سازی لایه‌های مختلف حاکمیت با زیرساخت‌های دینی مورد تاکید عالمان دینی است.
وی با اشاره به نقش مشروعیت سازی نهضت مشروطه، افزود: جریان استکبار دنبال انحراف حاکمیت دینی است.
وی با اشاره به خطبه‌های کوبنده آیت الله حاج ملأ محمد خمامی در دوران مشروطیت، افزود: یک سخنرانی آیت الله ملامحمد خمامی به عنوان عالم دینی تمام برنامه‌های استکبار و استعمار را به هم ریخت.
این کارشناس مسائل دینی با اشاره به نحوه شهادت آیت الله خمامی این مبارزه مجاهد، افزود: افراد خودباخته و فریب خورده بارها آیت الله خمامی را ترور کردند و سرانجام وی را به شهادت رساندند.
انقلاب اسلامی حافظ شریعت است
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) با اشاره به کمرنگ کردن نقش آیات قرآن در جامعه از سوی استکبار، بیان کرد: آیت الله خمامی برای اثبات حقانیت قرآن و دین الهی تلاش بسیار کرد.
آیت الله رمضانی با بیان اینکه مرحوم خمامی شهید راه عدالت است، گفت: مرحوم خمامی شهید دفاع از ارزش‌های دینی و مبارزه با انحرافات دینی نام گرفت.
وی با بیان اینکه آیت الله خمامی جلوی انحرافات دینی را در زمان مشروطه گرفت، افزود: حذف بدعت سازی در دین اسلام و اهل بیت علیهم السلام از مهم‌ترین کارهای ماندگار آیت الله خمامی بود.
وی با بیان اینکه اسلام بدون روحانیت و شریعت معنی ندارد، افزود: عالمان دینی دنبال مبارزه با اسلام بدون شریعت و روحانیت است.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه عالمان دینی برای حمایت از دین و شریعت اسلامی کفن می‌پوشند، گفت: عالمان دین سپر بلای دین در مواجهه با فتنه‌ها و زورگویی‌ها بوده است.
آیت الله رمضانی با اشاره به مشکلات اقتصادی و معیشتی در جامعه، بیان کرد: راه حل اقتصادی و اثرگذار برای برون رفت از بحران فعلی جامعه نیاز مبرم است.
وی با بیان اینکه زندگی مفهوم و معنای دینی و اعتقادی دارد، افزود: زندگی به معنی اباحه گری فرهنگی نیست.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: شخصیت‌های برجسته ای چون شهید آیت الله خمامی دنبال حفظ شریعت بودند.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه انقلاب اسلامی حافظ شریعت است، گفت: انقلاب اسلامی بر پایه دین بنا شده است و به این راحتی فرو نخواهد ریخت.
شخصیت پردازی عالمان دینی محتوای خوب رسانه‌ای برای جنگ نرم
پرداختن به شخصیت‌های دینی و مذهبی در شرایطی که دشمن تبر حذف دین برداشته است تا تیشه به ریشه این نظام دینی بزند، ضرورت دارد.
شناخت مراجع و عالمان دینی از جمله آیت الله ملامحمد خمامی از سوی افراد به ویژه نسل جوان، آنها را با اهداف و انگیزه‌های الهی آشنا می‌کند و مسیر درست زندگی را آموزش می‌دهد، انتظار می‌رود برای مواجهه با شیطنت‌های رسانه‌ای دشمن، با ساخت محتوای درست و اثرگذار از منابع ارزشمندی چون مراجع و عالمان دینی و مذهبی، به مبارزه با جنگ نرم پرداخت.
گفته می‌شود، آیت الله خمامی در دوم بهمن ماه ۱۲۸۷ خورشیدی (۲۹ ذیحجه ۱۳۲۶ قمری) به دست عوامل سکولار در رشت به شهادت رسید و در وادی السلام نجف به خاک سپرده شد.
لینک کوتاه خبر