پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هشتم

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام

پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هشتم

1.  امام صادق عليه ‏السلام : إِيَّاكَ وَ خَصْلَتَيْنِ الضَّجَرَ وَ الْكَسَلَ فَإِنَّكَ إِنْ ضَجِرْتَ لَمْ تَصْبِرْ عَلَى حَقٍّ وَ إِنْ كَسِلْتَ لَمْ تُؤَدِّ حَقّاً.  از دو خصلت بپرهيز: بى‏ حوصلگى و تنبلى، زيرا اگر كم‏ حوصله باشى بر حق شكيبايى نكنى و اگر سست و تنبل باشى حقّى را ادا نكنى. من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 355 ، ح 5762 - امالى(صدوق) ص 543
   1. نظریه رهنمودِ امام صادق سلام الله علیه ( از دو خصلت بپرهيز: بى‏ حوصلگى و تنبلى، زيرا اگر كم‏ حوصله باشى بر حق شكيبايى نكنى و اگر سست و تنبل باشى حقّى را ادا نكنى)، دلالت دارد بر اینکه 1- باید از بی حوصلگی و تنبلی پرهیز نمود، زیرا انسان کم حوصله نمی تواند بردبار باشد. 2- انسان کم حوصله و تنبل نمی تواند حق دیگران را عمل نماید. 3- تعالی و رشد و موفقیت و بردباری با همّت و پشتکار و امیدواری و توکل و اعتماد به خداوند بدست می آید. 4- تلاش نمائید که در زندگی دچار سستی و کم حوصلگی و تنبلی نشوید.

2-1- باید برای انسانها عواملی که منجر به کم حوصلگی و سستی و تنبلی می گردد، شناخته شود و با طرحها و برنامه هائی از بروز و تاثیرگذاری رفتارهائی که موجب سستی و کم حوصلگی تنبلی می گردد، پرهیز شود.

3-1- باید برنامه های انسان به گونه ای  مدیریت معقول و متعالی شود که موجب سستی و کم حوصلگی و تنبلیش نشود.

 

2- پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله : أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِأَشْبَهِكُمْ بِي قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّه‏ قَالَ أَحْسَنُكُمْ خُلُقاً وَ أَلْيَنُكُمْ كَنَفاً وَ أَبَرُّكُمْ بِقَرَابَتِهِ وَ أَشَدُّكُمْ حُبّاً لِإِخْوَانِهِ فِي دِينِهِ وَ أَصْبَرُكُمْ عَلَى الْحَقِّ وَ أَكْظَمُكُمْ لِلْغَيْظِ وَ أَحْسَنُكُمْ عَفْواً وَ أَشَدُّكُمْ مِنْ نَفْسِهِ إِنْصَافاً فِي الرِّضَا وَ الْغَضَبِ. آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاق‏تر، نرم‏خوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى‏اش دوست‏دارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده ‏تر و با گذشت‏تر و در خرسندى و خشم با انصاف ‏تر باشد. كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 240، ح 35

1. 2. نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاق‏تر، نرم‏خوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى‏اش دوست‏دارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده ‏تر و با گذشت‏تر و در خرسندى و خشم با انصاف ‏تر باشد.)، دلالت دارد بر اینکه الف- از جمله خصلتهای انسانهای با ایمان که موجب شباهت بیشتر آنها با حضرت محمد سلام الله علیه می شود، عبارت است از: 1- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، خوش اخلاق تر باشد. 2- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، نرم خوئیش بیشتر باشد. 3- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، بیشتر به خویشانش بیشتر نیکوکار باشد. 4- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، برادران دینی خود را بیشتر دوست داشته باشد. 5- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، بر حق بیشتر بردبار باشد. 6- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، بر خشم خود بیشتر مسلط باشد. 7- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، گذشت بیشتری داشته باشد. 8- انسان مؤمنی که نسبت به دیگران، در خرسندی و ناراحتی با انصاف بیشتری عمل نماید.

2-2-  عوامل مؤثر در تعلیم و تربیت باید در برنامه ها نسبت به تعلیم و تربیت و تبلیغ سجایای اخلاقی که موجب می گردد که افراد به اخلاق معصومین سلام الله علیهم، بخصوص حضرت محمد سلام الله علیه بیشتر نزدیک باشند، با عنایات بیشتری کار تعلیم و تربیتی لازم را انجام دهند.  

3-پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله : خَمسٌ مِن سُنَنِ المُرسَلينَ: اَلحَياءُ وَ الحِلمُ وَ الحِجامَةُ وَ السِّواكُ وَ التَّعَطُّرُ. پنج چيز از سنت پيغمبران است: حيا، بردبارى، حجامت كردن، و مسواك و عطر زدن. نهج الفصاحه ص 462 ، ح 1463

1. 3. نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (پنج چيز از سنت پيغمبران است: حيا، بردبارى، حجامت كردن، و مسواك و عطر زدن.)، دلالت دارد بر اینکه از جمله سنتهای پیامبران پنج مورد می باشد: 1- حیا. 2-  بردباری و حلم. 3- حجامت کردن. 4- مسواک زدن. 5- عطر زدن.

2-3- در تعلیم و تربیت و در سبک زندگی باید به سنتهای پیامبران سلام الله علیهم، بخصوص سنت پیامبر اسلام سلام الله علیه توجه ویژه شود.

2. ابن شهر آشوب : كانَ النَّبىّ صلی الله علیه و آله قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِينَ خَصْلَةً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِيَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَكَيْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِيهِ كَانَ نَبِيّاً أَمِيناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِيلًا نَبِيلًا مَكِيناً فَصِيحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِيّاً كَمِيّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِيماً رَحِيماً غَيُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً لَمْ يُخَالِطْ مُنَجِّماً وَ لَا كَاهِناً وَ لَا عَيَّافا. رسول اكرم صلی الله علیه و آله پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با کاهن و غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند. مناقب (ابن شهر آشوب) ج 1، ص 123
   4. نظریه رهنمودِ  ابن آشوب مبنب بر خصوصیات پیامبر اکرم سلام الله علیه قبل از مبعوث شدن (رسول اكرم صلی الله علیه و آله پيش از مبعوث شدن، بيست خصلت از خصلت‏هاى پيامبران را دارا بودند، كه اگر كسى يكى از آنها را داشته باشد، دليل عظمت اوست؛ چه رسد به كسى كه همه آنها را دارا باشد، آن حضرت پيامبرى امين، راستگو، ماهر، اصيل، شريف، استوار، سخنور، عاقل، با فضيلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلير و با شهامت، قانع، متواضع، بردبار، مهربان، غيرتمند، صبور، سازگار، و نرم‏خو بودند و با هيچ منجّم (قائل به تأثير ستارگان)، غيب‏گو و پيش‏گويى هم‏نشين نبودند.)، دلالت دارد بر اینکه خصلتهای اخلاقی موجب عظمت شخصیت انسان می گردد. ب- پیامبر اسلام قبل از مبعوث شدن به پیامبری دارای خصلتهای اخلاقی پیامبران بوده است. ت- از جمله فضائل اخلاقی و خصلتها و ویژگیهای پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه قبل از مبعوث شدن به پیامبری عبارت است از : 1- حضرت محمد سلام الله علیه امین بودند. 2- حضرت محمد سلام الله علیه راستگو بودند. 3- حضرت محمد سلام الله علیه مهارت لازم کار خود را داشتند. 4- حضرت محمد سلام الله علیه اصیل بودند. 5- حضرت محمد سلام الله علیه شریف بودند. 6- حضرت محمد سلام الله علیه استوار بودند. 7- حضرت محمد سلام الله علیه سخنور بودند. 8- حضرت محمد سلام الله علیه عاقل بودند. 9- حضرت محمد سلام الله علیه با فضیلت بودند. 10- حضرت محمد سلام الله علیه عابد بودند. 11- حضرت محمد سلام الله علیه زاهد بودند. 12- حضرت محمد سلام الله علیه سخاوتمند بودند. 13- حضرت محمد سلام الله علیه دلیر و با شهامت بودند. 14- حضرت محمد سلام الله علیه قانع بودند. 15- حضرت محمد سلام الله علیه متواضع بودند. 16- حضرت محمد سلام الله علیه بردبار بودند. 17- حضرت محمد سلام الله علیه مهربان بودند. 18- حضرت محمد سلام الله علیه غیرتمند بودند. 19- حضرت محمد سلام الله علیه صبور بودند. 20- حضرت محمد سلام الله علیه سازگار و نرم خو بودند.

2-4-  حضرت محمد سلام الله علیه به خداوند اعتماد و توکل قوی داشته است و با کاهنان و پیشگوها همنشین نبوده است.

3-4- برای اینکه انسان به مسئولیتی برسد باید ابتدا دارای ویژگیها و فضائل اخلاقی و مهارتهای متناسب با مسئولیتی که بر عهده اش گذاشته می شود، باشد تا سزاوار مسئولیتی که بر عهده اش می گذارند، باشد.

5-امام حسن عسکری علیه السلام : الجَهلُ خَصمٌ، وَالحِلمُ حُكمٌ. نادانى دشمن است و بردبارى حكمرانى است. نزهة الناظر و تنبیه الخاطر ص146 ، ح 17

1. 5. نظریه رهنمود امام حسن سراج (عسکری) سلام الله علیه (نادانى دشمن است و بردبارى حكمرانى است.)، دلالت دارد بر اینکه  1- نادانی موجب کم طاقتی می گردد. 2- نادانی به تسلط انسان بر کارها خدشه وارد می نماید و نادانی و ناآگاهی انسان حکم دشمن انسان را دارد. 3- انسان بردبار به خاطر بردباریش می تواند مسائل را خوب مدیریت نماید و در حاکمیت بر کارهایش موفق می شود. 4- انسانی که به کارش دانائی دارد، بردبار می شود و انسانی که بردبار است بر کاری که نسبت به آن دانائی دارد مسلط می شود و بهتر می تواند مدیریت نماید.

2. 5. از جمله عوامل بردباری آگاهی و دانائی می باشد، بنابراین باید برای اینکه انسانها دچار مشکلاتی مانند اضطراب و درمانده شدن، گیج شدن و اختلال در تصمیم گیری و آشفتگی و به هم ریختن نگردند باید آگاهی و اطلاعات و دانائی و مهارتهای لازم کاری که می خواهند انجام دهند را به اندازه لازم و به موقع داشته باشد، تا بتوانند با حلم و بردباری و با تسلط بیشتر کارهایشان را به درستی انجام دهد.
3. دعای متناسب نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هشتم

خداوندا! به الطاف عمیمت چنان بر بندگانت تاثیر گذار که آنان در زندگی و عباداتشان، کم حوصله و سست و تنبل نشوند تا بتوانند بردبار باشند و حق دیگران را به درستی ادا نمایند.

پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و شباهت خصلتها و فضائل و رفتارهای بندگانت را هم طراز حضرت محمد سلام الله علیه میزان نما و چنان بندگانت را به تعالی موفق بگردان تا خوش اخلاق و نرم خو و نیکوکار باشند و دوست دار برادران دینی خود باشند و بر حق شکیبا باشند و خشم خود را کنترل نمایند و بر خشم خود مسلط باشند و با گذشت باشند و بندگانت در شادی و ناراحتی با انصاف باشند.

 خداوندا! به الطاف بی پایانت چنان بندگانت را به تعالی رسان که مانند پیامبران دارای حیا و بردباری باشند و سنتهای پسندیده پیامبران را رعایت نمایند.

پروردگارا! به الطاف عمیمت بندگانت را به خصلتها و ویژگیها و توانائیها و دانائیهای پسندیده به اندازه لازم میزان نما و فضائل امین بودن و راستگوئی و عاقل بودن و سخاوتمند و دلیر بودن و با شهامت بودن و متواضع و بردبار بودن و مهربان و غیرتمند بودن و صبور بودن و سازگار بودن و نرم خو بودن را به بندگانت عطا نما و به توانمندیها و حکمت و دانائی هایت آنها را ماهر و اصیل و شریف و استوار و عابد و زاهد قرار ده و رذائل و  جهالتها و بیماریها و کفر و شرک و نفاق آنان را برای همیشه طرف نما و آنان را منزه از عیوب و نقائص گردان و به دانش بی پایانت آنان را به رشد و تعالی لازم برسان و به نور و حکمتت بندگانت را همیشه در صراط مستقیم هدایت نما و همه نیّات و گفتار و رفتارشان بر اساس صراط مستقیم میزان و موفق دار، تا بندگانت آنچنان که شایسته بندگی تو ای خداوند بزرگ می باشد اطاعت و بندگیت نمایند و در انجام کارهای نیکو و عبادات همیشه موفق باشند.

خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به الطاف عمیمت بندگانت را از آگاهی و دانائی برخوردار نما که آنان به خود و دیگران، دشمنی ننمایند و با بردباری به اداره و مدیریت امور بپردازند و بر کارها و امور خود با آگاهی و دانش مسلط باشند و کارهایشان را به تعالی مدیریت نمایند. امین یارب العالمین به حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم. اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان و جعلنا من خیر انصاره و اعوانه و شیعته

7- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:

1-  مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله نشرها و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.

2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم مطالب تعلیم و تربیتی بهای لازم را بدهند و به مطالب  به اندازه پرداخته شود و آن را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.

گل افشان گل محمدی