پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت پنجم

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام

پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت پنجم

1.  امام على عليه السلام :إن لَم تَكُن حَليما فَتَحَلَّم فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إِلاّ أَوشَكَ أَن يَكونَ مِنهُم؛  اگر بردبار نيستى خود را بردبار جلوه ده، زيرا كمتر كسى است كه خود را شبيه گروهى كند و بزودى يكى از آنان نشود. نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 506 ، حكمت 207
   1. نظریه رهنمودِ امام علی سلام الله علیه (اگر بردبار نيستى خود را بردبار جلوه ده، زيرا كمتر كسى است كه خود را شبيه گروهى كند و بزودى يكى از آنان نشود.)، دلالت دارد بر اینکه  1- اگر بردبار نیستید، ولی تلاش نمائید خود را شبیه بردبارها نشان دهید، زیرا کسی که چنین نماید بزودی خود او هم بردبار خواهد شد. 2- عمل به رفتار بردباری، آنقدر بر انسان تاثیرگذار هست که انسان را بعد از مدتی که سعی نماید بردبار باشد، رفتارش مثل بردبارها و اشخاص صابر  می گردد و بردباری خصلتی از ویژگیهای اخلاقی او می گردد. 3- اگر خصلتهای اشخاص بردبار را در خود تمرین نمائید حتی ادای آنها را درآورید، بعد از مدتی آثار بردباری شما را به یک شخص بردبار شبیه می سازد، بطوری که بعد از مدتی به عنوان شخصیتی می شوید که از فضیلت بردباری برخوردار است.
2. رسول اكرم صلى الله عليه و آله :كادَ الحَليمُ أَن يَكونَ نَبيّا؛آدم بردبار به پيامبرى نزديك است. بحارالأنوار(ط-بیروت) ج43، ص70، ح61
   2. نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (آدم بردبار به پيامبرى نزديك است.)، دلالت دارد بر اینکه 1- پیامبران از فضیلت بردباری برخوردار بوده اند. 2- اخلاق بردباری اشخاص بردبار به صفات پیامبران شباهت بیشتری دارند.
   3. 2- باید موضوع محتوای کتابهای درسی و غیر درسی تعلیم و تربیت در مورد صفات و ویژگیهای اخلاقی پیامبران و معصومین سلام الله علیهم متناسب سن بیشتر پرداخته شود، تا دانش آموزان و دانشجویان و طلاب بتوانند خصلتهای فضائل اخلاقی را در خود به رشد رسانند و خصلتها و رذائل اخلاقی بد را از خود برطرف نمایند.
3. رسول اكرم صلى الله عليه و آله :لَيسَ بِحَليمٍ مَن لَم يُعاشِر بِالمَعرُوفَ مَن لا بُدَّ لَهُ مِن مُعاشَرَتِهِ حَتّى يَجعَلَ اللّه  مِن ذلِكَ مَخرَجا؛ بردبار نيست آن كه با كسى كه چاره اى جز معاشرت با او ندارد به نيكى معاشرت نكند تا اين كه خداوند براى او راه نجاتى از معاشرت با وى فراهم آورد. نهج الفصاحه ص 660 ، ح 2392
   4. نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (بردبار نيست آن كه با كسى كه چاره اى جز معاشرت با او ندارد به نيكى معاشرت نكند تا اين كه خداوند براى او راه نجاتى از معاشرت با وى فراهم آورد)، دلالت دارد بر اینکه - بردباری نوعی صبر است که حتی اگر کسی تمایل ندارد با کسی معاشرت داشته باشد، ولی مجبور به معاشرت باشد نباید با وی با رفتاری ناپسند داشته باشد تا خداوند فرجی نماید و راه نجاتی ایجاد نماید تا از معاشرت از وی نجات یابد.

1. 3.  افراد باید از معانی مختلف بردباری آگاهی کافی داشته باشند تا بتوانند در مسائل مختلفی که باید بردباری داشته باشند رفتاری مناسب داشته باشند.

 3-3-  بردباری به نوعی رشد و آگاهی لازم نیاز دارد تا افراد بتوانند بردباری و حلم آگاهانه و خداپسندانه مطابق با معیارهای اسلامی داشته باشند.

4-امام على عليه السلام : لَيْسَ الْحَلِيمُ مَنْ عَجَزَ فَهَجَمَ وَ إِذَا قَدَرَ انْتَقَمَ إِنَّمَا الْحَلِيمُ مَنْ إِذَا قَدَرَ عَفَا وَ كَانَ الْحِلْمُ غَالِباً عَلَى كُلِّ أَمْرِه‏ كسى كه چون ناتوان شود هجوم برد و چون قدرت يابد انتقام گيرد بردبار نيست، بلكه بردبار كسى است كه قدرت داشته باشد اما گذشت كند و بردبارى بر تمامى امور او غالب باشد. تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 286 ، ح 6437

1. 4. نظریه رهنمودِ امام علی سلام الله علیه (كسى كه چون ناتوان شود هجوم برد و چون قدرت يابد انتقام گيرد بردبار نيست، بلكه بردبار كسى است كه قدرت داشته باشد اما گذشت كند و بردبارى بر تمامى امور او غالب باشد.)، دلالت دارد بر اینکه 1- اشخاص بردبار نباید در ناتوانی هر گونه رفتار پرخاشگری و هجومی داشته باشند. 2- اشخاص بردبار نباید وقتی در قدرت هستند، انتقام بگیرند و باید با گذشت، بردباری بر تمامی رفتار و امور خود غالب باشند.

1. 4. بردباری نیازمند رشدی است که بر اثر آگاهی در رابطه با ابعاد رفتار فضیلت بردباری در موقعیتهای هیجانی و مشکلات و مسائل و قدرتمندی کسب می شود و بردباری بر اثر دانش و تعالی نگرش اخلاقی و اعتقادی در انسان شکل می گیرد و به خودی خود اشخاص نمی توانند در همه موارد بردبار باشند، به جز اینکه در موارد بردباری در موقعیتهای مختلف از علم و دانش لازم برخوردار باشند ومتناسب با آن تمرین و ممارست لازم را داشته باشند.

3-4- دانش و نگرش آگاهانه چگونگی بردباری در موقعیتهای مختلف می تواند سبب تقویت روحیه ایثار و گذشت و رفتار متناسب شود و بردباری آگاهانه در تقویت اعصاب و دوری از استرسها و نگرانیها مؤثر است و موجب می گردد که اشخاص تاثیرات متعالی در توانمندیهای لازم و تسلط بر مسائل، در مواجه با رویدادهای مختلف داشته باشند و بردباری آگاهانه و عالمانه اشخاص را از سلامتی شخصیّت و روحیات قوی برخوردار نماید.

5. امام على عليه السلام :مَن حَلَمَ عَن عَدُوِّهِ ظَفِرَ بِهِ؛ هر كس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پيروز مى شود. كنزالفوائد ج 1 ، ص 319
   5. نظریه رهنمود امام علی سلام الله علیه (هر كس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پيروز مى شود. )، دلالت دارد بر اینکه 1- از جمله تاثیرات بردباری در مواجه با دشمنان پیروزی بر دشمنان می باشد. 2- انسانی که با حلم و بردباری رفتار می نماید حتی در مواجه با دشمنان بهتر و سنجیده تر می تواند عالمانه عمل نماید.
6. دعا متناسب با نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت پنجم

خداوندا! آنگاه که بندگانت بی طاقت می گردند و یا نمی دانند که چگونه با مشکلات و مصائب مختلف رفتاری شایسته و خداپسندانه داشته باشند به الطاف عمیمت راهنمایشان باش و با نور حکمتت آنها را به بهترین و متعالی ترین رفتار شایسته، راهنمائی نما و بر بندگانت ولایت داشته باش، تا رفتاری که مورد رضایتمندی تو ای بزرگ بی همتا می باشد از خود به ظهور رسانند، تا هم تو از بندگانت خشنود باشی و هم بندگانت با انجام رفتاری شایسته، با رعایت تقوای الهی به شایستگی بندگی خداوند نمایند و بر منزهی و تعالی شخصیتشان  افزوده شده باشد.

پروردگارا! اگر چه بندگانت بردبار نیستند ولی آنان را در بردباری چنان یاری ده تا رفتارشان چنان که تو می خواهی شود و با عنایاتت بندگان را در زمره بردباران قرار ده.

خداوندا! گر چه همه بندگانت را پیامبر نیافریده ای ولی به الطاف عمیم خود چنان کن که بندگانت از صفات پیامبران که به تعالیست، چون صفت بردباری چنان برخوردار شوند و به وقت بردباری چنان بندگانت رفتاری شایسته داشته باشند که همه مشکلاتشان برطرف شود و موجب خشنودی تو ای خداوند بزرگ بی همتا گردند.

پروردگارا! سختیهائی که برای بندگانت بر اثر عدم تطابق و سازگاری با معاشرانشان ایجاد می شود چنان آسان کن که با بردباری رفتار بندگان تطابق داشته باشه و به الطاف عمیمت راه نجات و گشایشی برای نجات از معاشرانی که تحمل معاشرت برای بندگانت با آنها به سختی گرائیده را به توان الهی خودت محقق نما.

خداوندا! به الطاف عمیمت چنان نما که بندگانت به وقت ناتوانی هجوم نبرند و بی تابی و پرخاش نکنند و به هنگام قدرت انتقام نگیرند و با بردباری اموراتشان، به طریقی انجام دهند که تو ای خداوند بزرگ بی همتا از آنها راضی باشی و بندگانت را در مواقع سخت تنها نگذار و از جانبِ حلم و نور و علم خود به آنها حلم و نور و دانشی عطا نما که با بی صبری بندگی خود را ضایع ننمایند و به تعالی رفتاری شایسته داشته باشند تا موجب خشنودی تو گردند و همیشه آنان را بر دشمنانشان پیروز گردان و در بندگی خودت، بندگانت را به توان الهیت موفق دار. ای خداوند ارحم الراحمین امین یا رب العالمین به حرمت محمدٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

7. راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:

 

1-  مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله نشرها و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.

2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم مطالب تعلیم و تربیتی بهای لازم را بدهند و به مطالب  به اندازه پرداخته شود و آن را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.

گل افشان گل محمدی