ضرورتهای عقل در سخنان پیامبر خدا حضرت محمد و معصومین سلام الله علیهم
|
برداشت و راهبرد رهنمودهایِ ضرورتهای عقل در سخنان پیامبر خدا حضرت محمد و معصومین سلام الله علیهم
- مهرورزی و دوستی با مردم، نصف عقل است.
- یکی از نشانه های عقل، فضیلتهای اخلاقی است.
2-1- از جمله فضائلی که از نشانه های رفتار عقلانی هست، مهرورزی و دوستی با مردم است.
- عاقل كسى است كه تجربه ها او را پند دهد.
1-2- پند گرفتن از تجربه ها ( تجربه های خود و دیگران ) نشان دهنده برخورداری از عقل است.
2-2- عاقل باید نسبت به تجربیاتی که ( از خود و دیگران) می بیند، پند بگیرد، زیرا تجربه ها در خود تذکر و اندرز و پندی دارند.
- هر که به حرف عقلا گوش نسپارد عقلش بمیرد.
- انسان برای اینکه عقلش زنده باشد، همواره باید به نصایح عقلا گوش بسپارد یا مطالب حکیمانه را مطالعه نماید و در مورد آن تفکر نماید و از ان در صورت نیاز بهره مند، شود.
-
- بهره مندی به اندازه از جلسات وعظ و سخنوری حکیمانه و یا پای جلسات عقلا نشستن و یا سخنان عقلا را شنیدن از ضروریات زندگیست، چون موجب زنده ماندن عقل می شود.
- خداوند ، چيزى با ارزش تر از عقل ، در ميان بندگان تقسيم نكرد .
- عالیترین نعمت خداوند که به انسان عطا نموده است، عقل است.
-
- با وجود اینکه عقل از عالیترین نعمتهاست، ولی در کتابهای درسی و مباحث علمی کمتر از ان سخن گفته شده و به مسائل آن پرداخته شده است و معمولا انسانها اطلاعاتشان در مورد عقل بسیار ناچیز هست، در حالی که بهره مندی از عقل و عالم بودن به مسائل عقل می ت<اند زندگی خیلی بهتری را برای انسانها ممکن نماید.
- نكويى خرد ( عقل )، زيبايى درون است.
- نیکو بودن عقل از زیبائیهای درون انسان است.
-
- افکار و نگرشهای عاقلانه و نیکو از زیبائی درون فرد حکایت دارد. ( البته اگر آن نگرشها و افکار را فقط حفظ نکرده باشد و واقعا حکایت بیانگر نکوئی عقل فرد باشد و برخواسته از افکار عاقلانه و حکیمانه اش باشد و اگر قبلا آنرا از بزرگی یا عقلا شنیده باشد و یا خوانده باشد ولی مورد پذیرشش باشد و ملکه عقل و نگرش و افکارش شده باشد.
- اساس عقل ، پس از ايمان به خداوند عز و جل ، اظهار دوستى با مردم است .
- از اساسی ترین کارهای عاقلانه پس از ایمان به خداوند عبارت است از: اظهار دوستی با مردم، بنا براین نباید از مردم دوری نمود و یا با آنان دشمنی داشت، بلکه با آنها ارتباطی عاقلانه داشت.
- آرزوهای زیاد از تباهی عقل است.
- انسان عاقل از آرزوهای زیاد پرهیز می نماید، زیرا عقل را تباه می سازد.
2-7- آرزوی زیاد از رذائل هست، و برخواسته از عقل نیست و موجب از ضایع کردن و تباهی عقل می شود.
- چهار چيز بر هر عاقل و خردمندى از امّت من واجب است. گفته شد: «اى پيامبر خدا! آن چهار چيز كداماند؟». فرمودند: گوش فرادادن به دانش، نگهدارى، نشر و عمل به آن».
- چهار رفتار بر هر عاقلی از امت پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه واجب است، که عبارتند از: 1- گوش فرا دادن به علم، 2- نگهداری علم، 3- نشر علم، 4- رفتار عالمانه.
2-8- توجّه و استماع به علم و نگهداری علم و نشر علم و رفتار عالمانه از احکام واجب مسلمانان محسوب می شود.
3-8- همینکه فردی عاقل است ، برای زندگی عابدانه کفایت ندارد، بلکه فرد باید به بهره مندی از علم و تلاش مجاهدانه در حفظ و نشر و عمل به علم اهتمام ورزد و عالمانه بندگی خداوند به رضایتمندی خداوند داشته باشد.
- «بهترين شما صاحبان عقل هستند». گفته شد: «اى رسول خدا! صاحبان عقل، چه كسانىاند؟». فرمودند: آنان كه داراى اخلاق خوباند، بردبار و باوقارند، صله رحم مى نمايند، به پدران و مادران نيكى مىكنند، به فقرا، همسايگان و يتيمان رسيدگى مىنمايند، اطعام مىكنند، آشكارا به همه سلام مىكنند و هنگامى كه مردم در خواب و غافلند، نماز (نماز شب) مىگذارند.
- بهترین انسانها صاحبان عقل هستند.
2-9- از نشانه های صاحبان عقل برخورداری و بهره مندی از فضائل اخلاقی و اخلاق حسنه و عبادت می باشد.
-
- از جمله نشانه های صاحبان عقل عبارت است از: 1- آنان كه داراى اخلاق خوباند، 2- بردبار و باوقارند، 3- صله رحم مى نمايند،4- به پدران و مادران نيكى مىكنند، 5- به فقرا، همسايگان و يتيمان رسيدگى مىنمايند، 6- اطعام مىكنند، 7- آشكارا به همه سلام مىكنند و 8- هنگامى كه مردم در خواب و غافلند، نماز (نماز شب) مىگذارند.
- پنج چيز است كه هر كس يكى از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگى اش كمبود دارد و كم خرد و دل نگران است: اول، تندرستى، دوم امنيت، سوم روزى فراوان، چهارم همراهِ همرأى. راوى پرسيد: همراهِ همرأى كيست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند و همنشين خوب و پنجم كه در برگيرنده همه اينهاست، رفاه و آسايش است.
- بعضی از ضروریات زندگی هست که اگر انسان از آن برخوردار نباشد می تواند نقصی در زندگی باشد و موجب شود که بر عقلش تاثیر گذارد ( در رشد عقل اثر منفی داشته باشد و یا موجب ضایع شدن عقل شود ) و موجب مشغولیات قلبی و دغدغه های افراد بگردد.
2-10- از جمله عواملی که می تواند عدم برخورداری از آن بر زندگی و عقل و قلب انسان تاثیرگذار باشند، عبارتند از:
- همسر خوب 2- فرزند خوب 3- همنشين خوب 4- رفاه 5- آسايش است.
- انسان برای اینکه زندگیش را با مشکلاتی که تا اندازه ای قابل تدبیر و پیشگیری هست، مواجه ننماید، باید از رهنمودهای الهی بخصوص نظرات و دیدگاههای چهارده معصوم سلام الله علیهم به اندازه لازم بهره مند باشد.
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، باید در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و رسانه ها برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.
گل افشان گل محمدی