مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 22 آذر 1401 - 09:36
کتاب «خودسازی بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع)» اثر سیدحسن حیدری موسوی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و منتشر شد.
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «خودسازی بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع)» اثر سیدحسن حیدری موسوی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۱۲۳ صفحه به چاپ رسید.
پژوهشکده مذکور تلاش کرده است با پژوهشگران فرهیخته و بهره گیری از آموزه‌های نورانی قرآن و اهل بیت (ع) و تدوین فرهنگنامه سبک زندگی، کاربردی‌ترین اطلاعات موضوعات مرتبط با حوزه‌های گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیط زیست را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.
در میان مدخل‌های این فرهنگنامه، بعضی از موضوعات از ویژگی‌های خاص فرهنگی برخوردار است و عموم افراد جامعه به صورت گسترده با آن سروکار دارند.
از این رو، به منظور ارتقا و تقویت سبک زندگی اسلامی، شایسته است آموزه‌های دینی مربوط به این گونه موضوعات علاوه بر ارائه در فرهنگنامه، به صورت کتابچه‌های مستقل نیز در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.
بر همین اساس، در اثر پیش‌رو شاخصه‌های مربوط به خودسازی در آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع) تهیه می‌شود و در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.
ساختار اثر
در این اثر، پس از مفهوم شناسی سبک زندگی اسلامی و مبانی و گستره سبک زندگی و مفهوم شناسی، به اهمیت خودسازی پرداخته شده است.
نویسنده، در ادامه این اثر، پس از بررسی زمینه‌های خودسازی (خداشناسی، پیامبرشناسی، امام شناسی، معادشناسی و خودشناسی)، به مقدمات خودسازی پرداخته و شرایط خودسازی را تبیین کرده است.
«عوامل خودسازی» از دیگر مباحث این اثر است که در این راستا به نماز، ذکر، تهجد، زکات، روزه، جهاد، تقوا، تلاوت قرآن، و انفاق اشاره شده است.
نویسنده در این اثر، به «مراحل خودسازی» می‌پردازد که در این قسمت تجلیه، تخلیه و تحلیه به عنوان این مراحل تشریح شده است.
سپس، «روش های خودسازی» مورد اشاره قرار گرفته و در این عرصه، مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه، مجاهده و معاتبه تبیین شده است.
در پایان این اثر، ریا، عجب، هواپرستی، شهوترانی، پرخوری و پرحرفی به عنوان «آفات و موانع خودسازی» عنوان و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
روش خودسازی
روش خودسازی را در اکثر کتب اخلاقی مرابطه نامیده و برای تعریف مرابطه تمثیلی آورده اند و در آن عقل را تشبیه به تاجری کرده اند که سرمایه او عمر است و نفس مانند غلام یا شریک، کمک و یاور او در این تجارت است که با سرمایه او تجارت می‌کند و سود این تجارت، تحصیل اخلاق پسندیده و فضائل اخلاقی و اعمال صالح است که باعث رسیدن به نعمت‌های ابدی و سعادت جاودان اخروی است و زیان آن کسب صفات رذیله و ارتکاب گناهان است که باعث ورود به درکات جهنم و عذاب دردناک است و موسم این تجارت، آرزوهای زندگانی و بازار آن، دنیاست.
همچنان که هر تاجری ابتدا با شریک یا غلام خود شرط و پیمان می‌کند که چه چیزی معامله بکند و چه چیزی را نکند و به چه قیمتی بخرد یا به چه چیزی قیمتی بفروشد، سپس خود مراقب احوال او می‌گردد و از هر جهت مواظب است که از شرط تجاوز نکند و پیمان را نشکند و سرمایه را تلف ننماید و اگر جایی خطایی از او دید، او را آگاه می‌سازد یا ممانعت می‌کند و بعد حساب او را می‌رسد و سود و زیان او را ملاحظه می‌کند و اگر در تجارت کوتاهی کرده یا از او خیانتی سرزده و سرمایه را تلف کرده است، او را مؤاخذه می‌کند و غرامت از او می‌ستاند، همچنین عقل انسانی باید در شراکت نفس و تجارت به آن، این کارها را انجام دهد که به مجموعه این اعمال مرابطه گویند.
خداوند به همه مؤمنان توصیه می‌کند که مرابطه داشته باشند.
مرابطه مشتمل بر شش مقام است که این مقام‌ها عبارتند از: مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه، مجاهده و معاتبه.