آیت‌الله مرعشی نجفی الگوی نقد مؤدبانه و ارتباط حوزه و دانشگاه بود
مهر | فرهنگی و هنری | دوشنبه، 23 آبان 1401 - 17:18
رییس فرهنگستان زبان و ادب پارسی در آیین گرامیداشت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی گفت: ایشان الگوی نقد مودبانه و نماد ارتباط حوزه و دانشگاه بودند.
به گزارش خبرگزاری مهر، آئین بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (ره)، فقیه و رجال شناس برجسته شیعی یکشنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۱ توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تالار قلمِ مرکز همایش‌های بین المللی این کتابخانه برگزار شد.
در این مراسم که با حضور جمعی از استادان حوزه و دانشگاه، پژوهشگران و خانواده این عالمِ صمدانی برگزار شد، محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، آیت الله استادی عضو شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم، منوچهر صدوقی سها استاد و پژوهشگر حکمت و عرفان اسلامی و سید محمود مرعشی نجفی رئیس کتابخانه آیت الله مرعشی به ایراد سخن پرداختند و پیام محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به صورت ویدئویی پخش شد.
خاطرات آیت‌الله مرعشی اهمیت دارند
غلامعلی حدادعادل در این مراسم گفت: به عنوان یک دانشجوی علاقه‌مند به کتاب و کتابخوانی، احترام فراوانی برای آیت‌الله مرعشی نجفی قائل هستم و در دوره‌ای در کتاب‌های درسی فارسی برای دوره راهنمایی، مقاله‌ای در معرفی ایشان و کتابخانه آیت‌الله مرعشی تدوین کردیم.
وی با بیان اینکه ذکر خاطره‌ای از آیت‌الله مرعشی نجفی خالی از لطف نیست، بیان کرد: این عالم وارسته در نامه‌ای به آقای سعید نفیسی موضوعاتی بیان می‌کنند.
این نامه که ۱۳ سال پیش منتشر شده است، با توجه به اوضاع اجتماعی و سیاسی زمان نگارش که همزمان با اوج قدرت رضاخانی در سال ۱۳۱۷ شمسی است، قابل توجّه است.
در آن دوران، تقابلی بین حوزه و دانشگاه تبلیغ می‌شده است، سعید نفیسی از دوران دبیرستان به خارج از کشور مهاجرت کرده و تحصیلات خود را در خارج از کشور به پایان رسانده و به ایران بازگشته و یکی از پرکارترین اساتید دانشگاه تهران بودند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی عنوان کرد: این عالم وارسته در نامه‌ای به آقای سعید نفیسی که به نوعی پرچمدار تجدّد ادبی بود و کتابی پیرامون اشعار فارسی شیخ بهایی نوشته بود، نامه‌ای مفصّل نوشته است که سراسر ادب و احترام است.
آیت‌الله مرعشی در بخشی از نامه متناسب با فصل‌های کتاب، اطلاعات اضافی که نفیسی به آن‌ها برنخورده، ذکر کرده‌اند و اطلاعات مفصّلی به نفیسی ارائه می‌کنند.
در این نامه آیت‌الله مرعشی به نفیسی، اطلاعاتی درباره فرزندان شیخ بهایی و کتاب‌هایی که در خصوص شیخ بهایی داشته‌اند، به تفصیل بیان کرده‌اند.
در بخش دوم نامه آیت‌الله مرعشی به نفیسی اشاره شده که اسامی برخی علما در کتاب نفیسی آمده و ایشان تذکّری جدی و محترمانه به نفیسی می‌دهند که در مقام تاریخ نویسی، برخی مطالب شایسته نبوده و حیف است قلم نویسنده (نفیسی) آلوده به برخی کلمات نسبت به علمای ذکر شده شود.
حدادعادل اضافه کرد: در دوران آیت‌الله مرعشی، مراجع علاوه بر خصایل مشترکی که داشتند، در برخی صفات برجسته بودند و خصلت برجسته آیت‌الله مرعشی، فرهنگی بودن ایشان بود و در دورانی که بین حوزه و دانشگاه بدبینی ایجاد کرده بودند، با احترام فراوان و دقیق به نفیسی نامه نگاشته است.
آیت‌الله مرعشی علاوه بر جمع آوری کتاب، تبحّر فراوانی در مطالعه و تدقیق در کتب داشتند، چنانکه در نوشتن نامه به نفیسی، به کتب فراوانی ارجاع داده‌اند که نشان از تسلط ایشان به منابع و مراجع متعدّد دارد.
نکته جالب توجه درباره آیت‌الله مرعشی نجفی، اهتمام ایشان نسبت به علوم و اقداماتی است که جزو وظایف مرسوم مرجعیت نبوده است، ولی به دلیل دغدغه ایشان مازاد بر وظایف حوزوی و مرجعیت، تلاش و ممارست کرده‌اند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: در نامه آیت‌الله مرعشی به نفیسی این نکته جالب توجّه است که ایشان در مقام نقص وارد کردن و مقایسه و عیارسنجی اثر نفیسی نامه‌نگاری نکرده‌اند و با ادبیاتی سرشار از خلوص و ادب نکاتی بیان کرده‌اند.
البته همان دستانی که سعی در جدا کردن حوزه و دانشگاه داشتند، اکنون نیز فعّال هستند، اما شیوه تعامل و ارتباط آیت‌الله مرعشی، درسی برای ارتباط و نزدیک کردن حوزه و دانشگاه است.
نقد منصفانه و مؤدّبانه، دیگر درسی است که از نامه مذکور می‌توان دریافت کرد، در دهه‌های گذشته متأسفانه گاهی ادبیات بی‌ادبانه‌ای به جای نقد عرضه شده که می‌توان از شیوه نقد مؤدّبانه آیت‌الله مرعشی نجفی، درس نقد منصفانه و علمی را آموخت و به کار بست.
در پیام محمدمهدی اسماعیلی به مراسم گرامیداشت عالم خدمتگذار کتاب و کتابخوانی، آیت‌الله مرعشی نجفی که همزمان با دومین روز هفته کتاب به میزبانی کتابخانه ملّی ایران برگزار شد، بیان کرد: آیت‌الله مرعشی نجفی ازجمله علمای معاصری بودند که ارتباط گسترده‌ای با عموم مردم داشتند و چهره‌ای مردمی بودند.
ایشان تلاش ستودنی در راستای جمع آوری گنجینه کم‌نظیری داشتند، در خاطرات ایشان و از قول افراد متعددی نقل شده است که ایشان خود را از حداقل معاش محروم کرده بودند تا بتوانند کتاب‌های ارزشمندی را جمع‌آوری کنند و تلاش‌های قابل توجّهی برای جلوگیری از خروج کتب ارزشمند از عراق و سایر سرزمین‌های اسلامی داشتند.
وی افزود: ایشان در ابتدای تلاش خود برای جمع آوری کتاب‌ها که همزمان با دوران استبداد و استعمار در ایران و عراق بود، جلوی غارت منابع علمی و فرهنگی معارف اهل بیت را گرفتند.
ایشان مرارت‌های شدیدی در راستای جمع آوری آثار فرهنگی اسلامی تحمل نمودند.
مجاهدت‌های ایشان قابل توجّه است و باید به نسل جدید بازگو کنیم که گنجینه‌ای نظیر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی با چه مرارت‌هایی و چگونه جمع شده و این مواریث فرهنگی چگونه برای نسل‌های آتی به جا مانده است.
امیدوارم بتوانیم از میراث ارزشمند به جا مانده از آیت‌الله مرعشی نجفی و سنگ بنایی که برای بنای تمدن اسلامی به جا گذاشته‌اند، صیانت کنیم.
آیت الله مرعشی نجفی پیوند گسترده‌ای با عموم مردم داشت
در پیام محمدمهدی اسماعیلی به مراسم گرامیداشت عالم خدمتگذار کتاب و کتابخوانی، آیت‌الله مرعشی نجفی نیز آمده است: آیت‌الله مرعشی نجفی ازجمله علمای معاصری بودند که ارتباط گسترده‌ای با عموم مردم داشتند و چهره‌ای مردمی بودند.
ایشان تلاش ستودنی در راستای جمع آوری گنجینه کم‌نظیری داشتند، در خاطرات ایشان و از قول افراد متعددی نقل شده است که ایشان خود را از حداقل معاش محروم کرده بودند تا بتوانند کتاب‌های ارزشمندی را جمع‌آوری کنند و تلاش‌های قابل توجّهی برای جلوگیری از خروج کتب ارزشمند از عراق و سایر سرزمین‌های اسلامی داشتند.
وی افزود: ایشان در ابتدای تلاش خود برای جمع آوری کتاب‌ها که همزمان با دوران استبداد و استعمار در ایران و عراق بود، جلوی غارت منابع علمی و فرهنگی معارف اهل بیت را گرفتند.
ایشان مرارت‌های شدیدی در راستای جمع آوری آثار فرهنگی اسلامی تحمل نمودند.
مجاهدت‌های ایشان قابل توجّه است و باید به نسل جدید بازگو کنیم که گنجینه‌ای نظیر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی با چه مرارت‌هایی و چگونه جمع شده و این مواریث فرهنگی چگونه برای نسل‌های آتی به جا مانده است.
امیدوارم بتوانیم از میراث ارزشمند به جا مانده از آیت‌الله مرعشی نجفی و سنگ بنایی که برای بنای تمدن اسلامی به جا گذاشته‌اند، صیانت کنیم.
محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این آئین به ایراد سخن پرداخت و گفت: مرحوم آیت الله العظمی آقای مرعشی نجفی «طاب ثراه» از نوادر روزگار ما به شمار می‌آمدند و نه تنها نقش او در مرجعیت رسمی شیعه ستودنی است بلکه همت بلند و از خودگذشتگی کم نظیر ایشان در امر توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی و ارتقا سطح مطالعاتی بر کسی پوشیده نیست و از همه مهم‌تر آن است که زیست ساده و بی آلایش و سلوک زاهدانه و عارفانه آن مرد بزرگ می‌تواند سرمشقی سترگ برای همیشه ما باشد.
او تأکید کرد: به حق که جهان اسلام و عالم انسانی برخود می بالد که فرزانه ای روحانی با عشق و علاقه‌ای طولانی، همه عمر و اندوخته خویش را در خدمت به بالندگی و باروری فرهنگ و ادب بکار بست و در این باره از هیچ کوششی فروگذاری نکرد.