مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 19 آبان 1401 - 16:23
چاپ دوم کتاب «بغی و تمرد در حکومت اسلامی» اثر مهدی پورحسین است که به همت پژوهشکده علوم و اندیشه اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و منتشر شد.
به گزارش خبرنگار مهر، چاپ دوم کتاب «بغی و تمرد در حکومت اسلامی» اثر مهدی پورحسین است که به همت پژوهشکده علوم و اندیشه اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۴۳ صفحه منتشر شد.
از جمله موضوعات مهم در فقه سیاسی شیعه، نحوه رویارویی با مخالفان حکومت اسلامی است که از حیث نظری شامل مباحث مختلفی است؛ از این رو در اندیشه و عملِ فقیهان شیعه می‌توان به مبانی و اصولی دست یافت که برای حفظ نظام اجتماع، اطاعت از نظم سیاسی مشروع ضرورت می‌یابد و مقابله با مخالفان حکومت اسلامی که به دنبال براندازی اند، مجاز شمرده می‌شود.
اثر حاضر از وضعیت مذکور، بر اساس واژگان و ادبیان فقه سیاسی، به «بغی و تمرّد» یاد کرده، به تبیین ابعاد مفهومی بغی و تمرد در رویکردهای فقهی – سیاسی قدیم و جدید می‌پردازد و از این طریق، شرایط، معیارها و نحوه رویارویی با آن را در فقه سیاسی بررسی می‌کند.
ساختار اثر
این کتاب در چهار فصل تألیف شده است؛ در فصل اول این اثر که به «مختصات مفهومی واژه بغی» پرداخته شده و مباحثی از جمله تمرد مقابل امام معصوم یا حاکم عادل؟، ویژگی‌های کاربرد مفهوم بغی در فقه سیاسی، و جایگاه و اهمیت مفهوم بغی در رویکرد فقهای قدیم و جدید مطرح شده است.
نویسنده در فصل دوم به «حقوق و وظایف متقابل مردم و حکومت اسلامی» اشاره کرده، حقوق و وظایف حکومت و حقوق عمومی جامعه، و حکومت و حقوق سیاسی مردم، حکومت و امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه اطاعت و تسلیم، و وظیفه نصیحت را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
سومین فصل از کتاب حاضر که به «مخالفان، متمردان و براندازان» اختصاص یافته، به تمرد و مخالفت در حکومت‌های نامشروع می‌پردازد و ضمن بررسی دیدگاه شیعی و اهل سنت، مراتب مخالفت و تمرد (ارشاد و نصیحت، امر و نهی، شورش و برکناری) تشریح شده است.
«رویارویی با باغیان» عنوان چهارمین و آخرین فصل از این اثر است که در این فصل، انواع جهاد بررسی شده و مراحل جهاد با باغیان (روشنگفری قبل از جنگ و آغاز نکردن جنگ) و وجوب این جهاد تبیین و حکم اهل بغی از نگاه امامیه و اهل سنت ذکر شده است.
از دیگر مباحث این فصل، می‌توان به شرایط قتال، احکام جهاد با باغیان، سرانجام باغیان و پیروزی باغیان پرداخت.