چهل حدیث درباره عافيت و سلامتی
«مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»: اَلصِّحةُ لایَعرِفُ قَدرَها الاّ المَرضی. جز بیماران، كسی قدر صحت و سلامتی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)
١-«مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لاعَیشَ أهَنأُ مِنَ العافِیَةِ.
برای انسان، زندگی گواراتر از عافیت و سلامتی نیست. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)
٢ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
العافِیَةُ أَجمَلُ عَطاءٍ.
سلامتی بهترین نعمت‌های خدادادی است. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٦٥)
٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
اَلصِّحةُ لایَعرِفُ قَدرَها الاّ المَرضی.
جز بیماران، كسی قدر صحت و سلامتی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)
٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
اَلصِّحَّةُ وَ الفراغُ نِعمتانِ مَكفورَتانِ.
سلامتی و اوقات فراغت دو نعمتی هستند كه همواره محلّ ناسپاسی و كفران هستند (آن گونه كه باید و شاید از آنها بهره‌برداری نمی‌شود). (مواعظ صدوق، ص ٥٥)
٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
بِصِحَّةِ المِزاجِ تُوجَدُ لَذَّةُ الطَّعمِ.
كسی لذّت غذا را می‌فهمد كه مزاجی صحیح و سالم داشته باشد. (فهرست غرر، ص ١٩٩).
٦ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
العافِیَةُ نِعمَةٌ یُعجَزُ الشُّكرُ عَنها.
سلامتی نعمتی است (گرانبها) كه انسان از ادای شكر آن عاجز و ناتوان است. (سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨)
٧ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
العافِیَةُ نِعمَةٌ خَفِیَّةٌ اِذا وُجِدَتْ نُسِیَتْ و اِذا فُقِدَتْ ذُكِرَتْ!
سلامتی یك نعمتی است نهان و مخفی، زمانی كه در دسترس باشد به یاد انسان نیست، همین‌كه از دست رفت آن را به یاد می‌آورد! (قدر آن شناخته می‌شود). (سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨)
٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
ثَوبُ العافِیَةِ أهنأُ المَلابِسِ.
لباس عافیت و سلامتی برای تن انسان گواراترین لباس‌ها است. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)
٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
اَشَدُّ مِنَ الفاقَةِ مَرَضُ البَدَنِ.
بیماری و فقدان سلامتی برای انسان، از هر فقر و بی‌نوایی دردناكتر است. (نهج‌البلاغه، كلمة ٣٨١)
١٠ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:
لانِعمةَ كَالعافِیَةِ و لا عافِیَةَ كمُساعَدَةِ التَّوفیقِ.
نعمتی بالاتر از سلامتی نیست و سلامتی بالاتر از یاری و توفیقات الهی وجود ندارد. (بحار، ج ٧٨، ص ١٦٥)
١١ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:
إنّ الناسَ لَمْ یُؤتُوا فی‌الدُّنیا شَیئاً خَیراً مِن الیَقینِ و العافِیَةِ، فَاسْألوُهُما.
در دنیا چیزی بهتر از یقین و سلامتی به مردم داده نشده، شما این دو نعمت را (همیشه) از خداوند مسألت نمایید. (میزان الحكمة، ج ، ص ٤٤٩)
١٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
كَم مِن دَنَفٍ قَد نَجی و صَحیحٍ قَد هَوی!
چه بسیار بیماران سخت و مشرف به مرگ بودند كه نجات یافتند و چه بسیار افراد سالم و تندرست بودند كه از پای درآمدند! (فهرست غرر، ص ٣٦٤)
١٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
الأمنُ وَ العافِیَةُ نِعمَتانِ مَغبوُنٌ فیها كَثیرٌ مِنَ النّاسِ.
امنیت و سلامتی دو نعمتی هستند كه بسیاری از مردم نسبت به آنها مغبون و زیان‌کارند (قدر آنها را نمی‌دانند). (نهج‌الفصاحه، ج ١، ص ٦٤)
١٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لالِباسَ اَجَلُّ مِنَ العافِیَةِ.
جامه‌ای برای انسان گرانقدرتر از جامة سلامتی نیست. (تحف‌العقول، ص ٨٥)
١٥ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
النَّعیمُ فی‌الدُّنیا أَلأَمنُ وَ صِحَّةُ الجِسمِ، وَ تَمامُ النِّعمَةِ فی‌الآخِرَةِ دُخولُ الجَنَّةِ.
نعمت خوشی و آسایش در دنیا در سایة امنیت و سلامتی بدن است و تمامی نعمت در آخرت دخول در بهشت خواهد بود. (بحار، ص ٨١، ص ١٧٢)
١٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
بِالصِّحَّةِ تُستَكمَلُ الَّلذَّةُ.
زندگی كه توأم با صحت و سلامتی باشد كمال لذّت و خوشی را خواهد داشت. (فهرست غرر، ص ١٩٩)
١٧ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
لَیسَ لِلعافِیَةِ ثَمَنٌ.
عافیت و سلامتی به هیچ قیمتی قابل ارزیابی نیست. (بحار، ج ٧٥، ص ٣٣٨)
١٨ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:
لَوِ اقْتَصَدَ الناسُ فی‌الْمَطعَمِ لاَستَقامَتْ أَبدانُهُم.
مردم اگر حالت اعتدال و میانه‌روی را در خورد و خوراك رعایت می‌كردند همیشه از بدنی سالم و تندرست برخوردار بودند. (سفینه، ج ٢، ص ٧٨)
١٩ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:
سَلوا ربَّكُمُ العافِیَةَ فی‌الدُّنیا وَ الآخِرَة.
شما سلامتی خود را در دنیا و آخرت (هر دو) از خدای خود مسألت نمایید. (فقه‌الرضا، ص ٣٣٧)
٢٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
دوامُ العافِیَةِ أهنأُ عَطِیَّةٍ وَ أفضَلُ قَسْمٍ.
سلامتی دائم و پایدار برای انسان گواراترین عطیّه و والاترین قسمت خدادادی است. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)
٢١ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
سَلوُا اللهَ الغِنی فی‌الدّنیا وَالعافِیةَ، و فی‌الإخرةِ اَلمَغفرةَ والجنّةَ.
غِنی و سلامتی را در دنیا و مغفرت و بهشت را در آخرت از خداوند مسألت نمایید. (فروع كافی، ج ٥، ص ٧١)
٢٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
طوبی لِمَن اَسلَم و كانَ عَیشُهُ كَفافاً و قُواهُ شِداداً.
خوشا به حال كسی كه مسلمان باشد و به قدر معاش خود درآمد دارد و از توان بدنی نیرومندی (نیز) برخوردار باشد. (الشّهاب فی‌الحِكَم و الآداب، ص ٣٢)
٢٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لایَنبَغی لِلعَبدِ أنْ یَثِقَ بَخَصلَتَینِ: العافِیةُ وَ الغِنی. بَینا تراهُ مُعافیً اِذْ سُقِمَ وَ بَینا تراهُ غَنِیّاً اِذِ افتَقَر!
برای بنده سزاوار نیست كه به این دو خصلت (همواره) پشت گرم باشد: یكی سلامتی و دیگری دارایی. گاهی در حالی كه تو شخص را سالم می‌بینی ناگهان بیمار می‌شود و زمانی او را غنی و متمكن می‌یابی ناگاه بی‌چیز و تهیدست می‌گردد! (نهج‌البلاغه، كلمة ٤١٨)
٢٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لاصِحّةَ مَعَ نَهَمٍ.
با پرخوری و شكم‌پرستی هیچ‌وقت سلامتی وجود ندارد. (جلوه‌های حكمت، ص ٣٤١)
٢٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
اِیّاكُم و البِطنَةَ فَاِنّها مُفسِدَةٌ لِلبَدَنِ و مُورِثةٌ لِلسُّقمِ و مُكسِلَةٌ عَنِ العِبادَة.
برحذر باشید و از پرخوری بپرهیزید. پرخوری بدن را تباه می‌كند و عامل بیماری‌های گوناگون می‌گردد و انسان را از عبادت باز می‌دارد. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)
٢٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
اَعظمُ النِّعمَةِ اَلعافِیةُ فاغتَنِموُها لِلدُّنیا وَ الأخرة.
بزرگترین نعمت، عافیت و تندرستی است. شما آن را برای دنیا و آخرت خود (هر دو) غنیمت بشمارید. (تحف‌العقول، ص ١٤٦)
٢٧ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
اَلحَسَنَةُ فی‌الدُّنیا، اَلصِّحّةُ وَ العافِیَةُ، و فی‌الآخِرَةِ، اَلمَغفِرَةُ وَ الرَّحمَةُ.
مقصود از حسنه (در آیه شریفه «ربّنا آتنا فی‌الدنبا حسنة و ...») در دنیا عافیت و تندرستی و در آخرت آمرزش و رحمت الهی است. (بحار، ج ٨١، ص ١٧٤)
٢٨ـ امام جواد(ع):
اَربعُ خصالٍ تُعینُ المَرءَ علیَ العَمَلِ: اَلصِّحّةُ وَالغِنی وَ العِلمُ وَالتَّوفیقُ.
چهار عامل است كه انسان را در كارهای خود یاری می‌دهد: سلامتی، توانگری، علم و دانش، و توفیقات الهی. (احقاق الحق، ج ١٢، ص ٤٣٦)
٢٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
إنْ صَحَّ (المریضُ) نَسِیَ وَعادَ وَاجْتَری عَلی مَظالِمِ العِبادِه!
هرگاه كه (انسان) از مریضی بهبود یافت (بیماری خود را) فراموش می‌كند و به ارتكاب گناهانش باز می‌گردد و بر ظلم و ستم بندگان دلیر و گستاخ می‌شود! (مردم در حال تندرستی غافل از یاد خدا و شكرانة سلامتی خود به سر می‌برند)
(شرح غرر، ج ٣، ص ١٥)
٣٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لاوِقایَةَ أمنَعُ مِنَ السّلامَةِ.
هیچ چیز كه انسان را از هرگونه آفت و عارضه نگهداری كند مانند صحت و سلامتی نیست. (تحف‌العقول، ص ٨٨)
٣١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
أنَا لِلمَریضِ الّذی یَشتَهی أرجی مِنِّی لِلصّحیحِ الّذی لایَشتَهی.
من برای سلامتی مریضی كه اشتها دارد امیدوارترم تا فرد سالمی كه اشتها ندارد. (جلوه‌های حكمت، ص ٥٣٢)
٣٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
تَركُ العَشاءِ مَهرَمَةٌ.
شام نخوردن باعث پیری زودرس می‌شود. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)
٣٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
تَركُ العَشاءِ خرابُ الجَسَدِ.
شام نخوردن باعث ویرانی و انهدام بدن است. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)
٣٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
لانِعمَةَ فی‌الدُّنیا اَعظمُ مِن طُولِ العُمرِ وَ صِحَّةِ الجَسَدِ.
در دنیا نعمتی بالاتر از طول عمر و سلامتی بدن وجود ندارد. (شرح حدیدی، ج ٢٠، ص ٣٤١)
٣٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
بِالعافِیَةِ توجَدُ لَذَّةُ الحَیاةِ.
تنها با عافیت و تندرستی است كه انسان لذّت (واقعی) زندگی را می‌فهمد. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)
٣٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
إنّ العافِیَةَ فی‌الدّینِ وَ الدُّنیا لَنِعمَةٌ جَلیلةٌ وَ مَوهِبَةٌ جَزیلَةٌ.
سلامتی دین و دنیا برای انسان نعمتی است بس بزرگ و موهبتی بس گران. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)
٣٧ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:
سلامَةُ الدّینِ وَ صِحَّةُ البَدَنِ خَیرٌ مِنَ‌المالِ.
سلامتی دین و ایمان و تندرستی بدن، از هر چه مال و ثروت (برای انسان) بهتر و بالاتر است. (وسائل، ج ١١، ص ٤٥١)
٣٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
العافِیَةُ لایَعرِفُ قَدرَها اِلاّ أَهلُ البَلاءِ.
كسی جز مبتلایان و بلانشینان، قدر نعمت عافیت و تندرستی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)
٣٩ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:
خمسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فیهِ لَمْ یَتَهَنَّ بِالعَیشِ: اَلصِّحَّةُ وَ الأَمنُ وَ الغِنی وَ القَناعَةُ وَ الأَنیسُ المُوافِقُ.
این پنج چیز را هر كس ندارد زندگی گوارا ندارد: تندرستی، امنیت، توانگری، قناعت و همدم سازگار. (بحار، ج ٨١، ص ١٧٢)
٤٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:
كَیفَ یُغتَرُّ بِسلامَةِ جِسمٍ مُعَرَّضٌ لِلآفاتِ؟!
بدنی كه همیشه در معرض حوادث و آفات باشد چگونه می‌توان به سلامتی همیشگی آن مغرور و مطمئن گردید؟! (بدن انسان هیچ وقت از عوارض درد و بیماری در امان نیست و لذا فرمودند همیشه از خدا عافیت دنیا و آخرت را طلب نمایید) (فهرست غرر، ص ١٩٩)
منبع: کتاب شکوفه های حکمت