مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 02 آبان 1401 - 09:58
کلان‌طرح «میراث اخلاقی مسلمانان: مسائل اخلاقی در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی» در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به تصویب رسیده و نگارش این کلان‌طرح آغاز شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، کلان‌طرح «میراث اخلاقی مسلمانان: مسائل اخلاقی در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی» در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به تصویب رسیده و نگارش این کلان‌طرح آغاز شده است.
کلان‌طرح «میراث اخلاقی مسلمانان: مسائل اخلاقی در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی» به موضوعات اخلاقی که در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی مورد بحث قرار گرفته‌اند، پرداخته خواهد شد.
اخلاق از حوزه‌های بسیار مهم معارف اسلامی است، از این منظر، طرح حاضر، به «بازنگری متون، محتوا، و شیوه آموزش در مقطع دانشگاهی» به‌ویژه در رشته‌ها (مثلاً فلسفه اخلاق، اخلاق اسلامی) و واحدهای درسی با موضوع اخلاق (مثلاً درس عمومی اخلاق و تربیت اسلامی) کمک خواهد نمود.
بعلاوه، تأکیدی که این طرح بر بازشناسی مباحث اخلاقی در همه رشته‌های علوم اسلامی (فلسفه، کلام، فقه، اصول، عرفان و …) دارد، موجب گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای (با تأکید بر نیازهای کاربردی جامعه و معارف اسلامی) خواهد شد.
همچنین، در طرح حاضر تأکید بر معادل‌سازی مفهومی برای اصطلاحات تخصصی و ترویج آن‌ها در مجامع علمی و تلاش برای تبدیل زبان فارسی به زبان علم تقویت خواهد شد.
این کلان‌طرح در هر مرحله محدود به نگارش مجموعه مقالات در سه زمینه زیر است:
الف.
مسائل اخلاقی در کلام:
۱.
غایت‌های اخلاقی بعثت
۲.
لطف
۳.
فصل و حالات آن
۴.
حسنِ فصل
۵.
قبحِ فصل
۶.
حسن و قبحِ فاعلی
۷.
تکلیف
۸.
الزام اخلاقی
۹.
الهیات عملی
۱۰.
کلامِ افعال
۱۱.
آزادی اراده
۱۲.
جبر
۱۳.
مسئولیت اخلاقی
۱۴.
اراده گرائی- عقل گرائی
۱۵.
ذات گرائی- اسم گرائی
۱۶ فطرت
۱۷.
استحقاق مدح و ذم
۱۸.
معرفت اخلاقی
۱۹.
مبناگرائی اخلاقی
۲۰.
شریعت و اخلاق
۲۱.
خطاهای اخلاقی و گناه
۲۲.
توجیه اخلاق در کلام
۲۳.
اعواض
۲۴.
آلام
۲۵.
احباط
۲۶.
تکفیر
۲۷.
امر به معروف و نهی از منکر
۲۸.
عدالت
۲۹.
بهشت و جهنم
۳۰.و عده و وعید
ب.
مسائل اخلاقی در فلسفه و منطق:
۱.
حکمت عملی (اخلاق)
۲.
نفس
۳.
قوای نفس
۴.
سعادت
۵.
مراتب سعادت
۶.
تفسیرهای ذهنی از سعادت
۷.
تفسیرهای عینی از سعادت
۸.
غایت آدمی و انواع آن
۹.
چگونگی شناخت غایت (برهان ارکن)
۱۰.
فضیلت و رذیلت (حد وسط)
۱۱.
اجناس فضائل متعارف
۱۲.
فضائل دینی
۱۳.
عادت و اراده
۱۴.
عدالت و انواع آن
۱۵.
ظلم و انواع آن
۱۶.
اختیار
۱۷.
فطرت و وجدان
۱۸.
عقل فعال و مستفاد
۱۹.
عقل عملی
۲۰.
فاعلیت اخلاقی و مبادی آن
۲۱.
نیت ۲۲.
طب روحانی
۲۳.
شکاکیک اخلاقی
۲۴.
دین و شریعت
۲۵.
تأویل در حکمت عملی
۲۶.
مثل (مثال خیر)
۲۷.
اعتباریات
۲۸.
شر اخلاقی
۲۹.
عواطف و امیال
۳۰.
مدینه فاضله
۳۱.
هدایت نوعی
۳۲.
خودگرائی (نظریه استخدام)
۳۳.
بدیهیات اخلاقی
۳۴.
الزام
۳۵.
مسئولیت
۳۶.
عبادت
۳۷.
معاد
۳۸.
مخالطات اخلاقی
۳۹.
استدلال اخلاقی
۴۰.
برهان در اخلاق
۴۱.
جدل و اخلاق
۴۲.
مواضع اخلاقی (در جدل)
۴۳.
آرا محموده ۴۴.
تأدیبات صلاحیه
ج.
مسائل اخلاقی در فقه و اصول:
۱.
فقه و اصول فقه
۲.
حکم فقهی و غایت آن
۳.
احکام مختلف فقهی
۴.
گناه
۵.
گناه کبیره
۶.
تجری و عصیان
۷.
انقیاد و طاعت
۸.
تعارض تکالیف
۹.
تزاحم تکالیف
۱۰.
طلب و اراده
۱۱.
عرف متشرعه
۱۲.
سیره عقلا
۱۳.
حسن و قبح
۱۴.
آراء محموده
۱۵.
ملازمه عقل و شرع
۱۶.
قاعده ضرر
۱۷.
قاعده احتیاط
۱۸.
قاعده برائت
۱۹.
قاعده تسامح (در ادله سنن)
۲۰.
قاعده حمل بر صحت
۲۱.
قاعده تسلط بر خود
۲۲.
قاعده انصاف
۲۳.
نیت
۲۴.
اضطرار
۲۵.
اکراه
۲۶.
اعتباری
۲۷.
امر به معروف و نهی از منکر
۲۸.
آزادی بیان
۲۹.
اثر مضاعف
۳۰.
کسب با محرمات (خطاهای اخلاقی)
۳۱.
عدالت عرفی
۳۲.
عسر و حرج
۳۳.
اباحه محظورات در حالت ضرورت
۳۴.
کرامت انسان
۳۵.
حق و حکم ۳۶.
حقوق زنان.
لازم به ذکر است که این کلان‌طرح به سرپرستی محسن جوادی، استاد فلسفه دین دانشگاه قم، به انجام خواهد رسید و مدت‌زمان اجرای آن ۱۸ ماه در نظر گرفته شده است.