شرحی بر انشراح سوره ناس قرآن آیات مالک یوم الدین

 

بسم الله الرحمن الرحيم

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1) مَلِكِ النَّاسِ (2) إِلَهِ النَّاسِ (3) مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (5( مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6(

سوره ناس
بگو : پناه مى برم به پروردگار مردم ،"1"
پادشاه مردم ،"2"
معبود به حق مردم ،"3"
از شرِّ آن وسوسه گرى كه چون خدا از ياد رود بازآيد و وسوسه كند ، و چون خدا ياد شود باز رود و نهان گردد .«4»
همان كه در سينه هاى مردم وسوسه مى كند ،"5"
چه از جنّيان و چه از آدميان ."6"

http://www.maarefquran.com/Files/quranmatn.php?sor=114

 

برداشتها و راهبردهای پیامهای سوره ناس کتاب قرآن

1.   به لحاظ اصول دین سوره ناس سوره ای توحیدیست و به لحاظ مخاطبین سوره ناس سوره ای اجتماعیست و به لحاظ ارتباطات از یک طرف ارتباط مخلوقات است ( وسوسه های شیطانی جن و انسان ) و از یک طرف ارتباط با خالق هستی بخش خداوند یکتا ( پروردگار و مالک و محبوب به حق ) انسان هست و از نظر فلسفی وحدت به کثرت ( خداوند خطاب به مردم ) و کثرت به وحدت ( پناه مردم مردم به خداوند ) است و از نظر سیاسی ولایت خداوند بر بندگان است و از نظر تعلیم و تربیت برای استفاده محتوای کتابهای درسی و غیر درسی و تبلیغ دین متناسب سن مورد نیاز است.
2. از جمله ضرورتهای ارتباط قوی مردم را با خدای خود (پروردگار و پادشاه مردم ) لازم می دارد، مواردی هست که شر به حساب می آید و منجر به وسوسه می شود و انحراف انسانها و انجام گناه و معصیت می شود.
3.  از موارد  وسوسه در صدور انسانها ( در ذهن و در دل و در سینه های انسانها) می نماید .
4. وسوسه ها هم می تواند به واسطه جنیّان ممکن شود و هم وسوسه می تواند به واسطه انسان یا عاملهای درونی انسان ممکن شود.
5.   ارتباط دائمی با خداوند و یادآوری یاد خدا و خود را در محضر خدا دیدن و پناه بردن به خداوند در نجات از وسوسه ها مؤثر است.
6.  غفلت از یاد خدا می تواند منجر به هجوم و تسلط وسوسه های انحرافی و فساد آور در افراد و جوامع گردد.
7.  یکی از موارد مهم در امان ماندن از وسوسه های شیطانی پناه بردن به خداوند ( خالق هستی یگانه و بی همتا ) هست که هم پروردگار مردم است و هم پادشاه و محبوب مردم است.
8.  انسان برای در امان ماندن بسیار وابسته است که با خالق خود در ارتباط باشد و او را تکیه گاه و ناجی خود قرار دهد.
9.  نباید گذاشت که وسوسه ها انسانها را آلوده و گرفتار نماید و قبل از آلوده و گرفتار شدن باید به خداوند پناه برد.
10.  خداوند خطاب به همه  جامعه و مردم سخن می گوید و خواسته اش سلامتی همه جامعه و مردم می باشد و برایش بسلامت ماندن مردم مهم است.
11.  انسانها باید به دانائی و هوشیاری و توانائی و رشد پناه بردن به خداوند  از آنچه وسوسه های شیطانیست برسند.
12.  سوره ناس شامل همه عمر است و برای یک زمان خاص نیست.
13. با یاد خداوند و حضور خداوند در ذهن و دل قدرت وسوسه های شیطانی انسان و جن باطل و مردود و محو می گردد.
14.  سوره ناس بیمه و تضمین کننده سلامت شخصیت انسان از رذائل و کجرویها و فسادهائی است که غفلت و نادانی نسبت به احکام و دستورات الهی است  به شرطی که به آنها آگاه باشد و به موقع از وسوسه های آنها به خداوند پناه ببرد و کارهائی که در معرض انجام آن وسوسه ها قرار نگیرد انجام ندهد و اگر باز در خطر به وسوسه قرار گرفت به خداوند پناه ببرد.

 

 

• برداشت درباره موضوعیت آیات و معانی سوره ناس:

در ابتدا باید گفت جمله شروع آیه و به طبع آن ادامه آیات امری هست برای درخواست حاجت معینی از خداوند و خداوند مطلبی را برای انسان مهم دانسته است که انجام دهد و به همین سبب چون خالق و پرورش دهنده اوست به انسان توصیه می نماید که به خالق خود توجّه لازم را داشته باشد و در مسائلی که عواملی موجب می شود که از راه درستی که مورد رضایتمندی خداوند است منحرف شود، انسان بجای منحرف شود برای طی طریق بر صراط مستقیمی که مورد رضایت خداوند است، انسان به خداوند پناه ببرد و از خداوند کمک بخواهد و در واقع کاری که مورد رضایت خداوند هست انجام دهد تا دچار انحراف نگردد.  محتوای آیات معلوماتیست که خداوند خالق یکتای موجودات از آن آگاه هست و برای محفوظ ماندن انسانها آیات را به انسانها تذکر می دهد تا به موقع انسانها از این محتوا آگاه شوند و علم غیب این مسائل به دست خداوند است و ارتباط گرفتن انسانها بواسطه خواندن این آیات موجب می شود خداوند بندگانش را که از او یاری می خواهند آنها را کمک نماید و کمک خواستن انسان از خداوند موجب می گردد تا انسان توانائی بیابد تا از دست شیاطین جن و انسان در پناه خداوند حفظ شود.

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1)  بگو : پناه مى برم به پروردگار مردم ،"1"

گفتن و بیان یک ضرورت هست و پناه آوردن به پروردگار یک نیاز و وظیفه جامعه انسانی هست و خداوند پروردگار همۀ مردم است و در واقع همۀ مردم ( ( و مخلوقات) یک خالق و پروردگار دارند و پرورش دهنده مردم همان خالق مردم است و در واقع پناه بردن به خداوند برای پرورش یافتن به ارادۀ پروردگار صورت می پذیرد. و خداوند(رب، پروردگار، الله، خالق مخلوقات ) مربوط به جامعه انسانی و مردم است و اساسا همه مردم نیازند متوجه بودن به خداوند و پناه بردن به خالق و پروردگار خود هستند.

مَلِكِ النَّاسِ (2) پادشاه مردم ،"2"

خداوند مَلِک مردم یا به عبارتی پادشاه مردم است، پس افراد نمی توانند بر بندگان خداوند مالکیت داشته باشند و یا پادشاه آنان باشند و در واقع هر کس خداوند را مَلِک" پادشاه" خود نداند و دیگری را مَلِک" پادشاه" خود بداند و یا هم قائل باشد که خداوند مَلِک" پادشاه"  است و هم دیگری مَلِک" پادشاه اش" هست به شرک گرفتار شده است. بر اساس فهم این آیه تمام ایجاد حکومتهای شاهنشاهی و پادشاهی ظلم و طاغوت است و حکومت از آن خداوند یگانه خالق هستی بخش است. البتّ بحث فقط به پادشاهان و حاکمان و حکمفرمایان که ظالم هستند و خود را مالک آدمها می دانند فقط تمام نمی گردد بعضی اوقات تا خانواده پیش می رود و افراد در خانواده هم دارای مالکانی هستند که آنطور که نفسشان بخواهند با افراد تابع خود رفتار می نمایند، نه آنطور که رضایت خداوند است.

إِلَهِ النَّاسِ (3) معبود به حق مردم ،"3"

خداوند اِلهِ " معبود" مردم است، پس افراد نمی توانند برای بندگان اِلهِ " معبود" باشند و در واقع هر کس خداوند را اِلهِ " معبود"خود نداند و دیگری را اِلهِ " معبود"خود بداند و یا هم قائل باشد که خداوند اِلهِ " معبود"  است و هم دیگری اِلهِ " معبود"هست به شرک گرفتار شده است. در واقع به عبارتی  این آیه ترجمه و تفسیر کلمه توحیدی لااله الاالله هست. به جز خداوند یگانه، اله ای خداوند من نیست. متاسفانه وجود اله های زیادی در کودکی ذهن فرد را به خود مشغول می نماید و برای انسانها دارای محبوبیّت است که بحث تحقیق در مورد اله های دنیوی که شرک پنهان را ایجاد می نماید، در فرصت مناسبی انجام می شود و تا انسانها و عوامل مؤثر درتعلیم و تربیِت ائم از پدر و مادر و نظامهای تعلیم و تربّیت و فرهنگ اجتماعی منزّه از نگرشهای نادرست آن نگردند همواره نسلها لااقل تا مدّتی دچار شرک هستند تا اینکه به آگاهیهای لازم برسند و با مراقبات تلاش نمایند دل و نگرش و ذهنشان را از اله های ساختگی پاک گردانند و خداوند را به درستی آنطور که راضی هست بندگی خالصانه نمایند.

مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (4) از شرِّ آن وسوسه گرى كه چون خدا از ياد رود بازآيد و وسوسه كند ، و چون خدا ياد شود باز رود و نهان گردد .«4»

خداوندا من خودم را به تو می سپارم از شرّ وسوسه هائی که بواسطۀ جهل و نا آگاهی و غفلت و نادانی و ضعف نفسانی بر من حکمرانی نماید و نفس و ذهن و فکر و نیّات و گفتار و و احساس و رفتار مرا مشغول و راغب و مطیع امر و فرمان خود نماید.

الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (5( همان كه در سينه هاى مردم وسوسه مى كند ،"5"

همان که بر صدور "ذهنها و نگرشها و تفکّر و قلبها و دلها و سینهای " مردم وسوسه نماید.

مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6( چه از جنّيان و چه از آدميان ."6"

 چه از جنس جن باشد و چه از جنس انسان" از وسوسه های آنان به تو ای رب"پروردگار" و مَلِک"پادشاه و مالک" و اله" معبود" عزیز من،  به شما  پناه می آورم.

 

 

دعای سوره ناس با بهره مندی از برداشت سوره ناس و معنی آن

به نام خداوندی که بخشنده و مهربانترین ترین قدرت عالم امکان هست.

ای پروردگار انسانها، ای مالک مردم، ای الهۀ مردمان، از شر وسوسه های ابلیس خناس به تو، ای خداوند مهربان پناه می آوریم. پروردگارا از شر آنکه در عقل و در سینه ها و در آنچه صدر آفرینش انسانهاست وسوسه می نماید، تا آنها را از بندگی تو ای مالک همه انسانها باز دارد. خداوندا! ای اله مردمان، آن وسوسه گر خناس جادوگر که می خواهد بر ما تاثیر شیطانی داشته باشد و ذهن و دل و سینه ها و نفس انسانها را به اشتباه می اندازد و آنها را به کار نادرست که مورد رضایت تو نباشد، هدایت می کند و وا می دارد و به تو پناه می آوریم تا ما انسانها را در پناه منزهی خودت و به علم و حکمت و توانمندیهایت محافظت نمائی و به لطف عمیم خویش نگذاری وسوسه های آن خناسان خنسه کننده دل و دین انسانها را آلوده نمایند و بر انسانها تاثیر سوء داشته باشند، تا همه انسانها بتوانند به مقام والای بندگی خالق خود خداوند،  نائل شوند تا انسانها را از نعمتهائی که به بندگانی ارزانی می نمائی که در صراط مستقیم هستند در دنیا و آخرت بندگانت را برخوردار نمائی تا بوی بهشت را استشمام نمایند و در دنیا و آخرت از بهشت برین برخوردار شوند تا همواره مشغول بندگی خداوند خود باشند و به تسبیح و عبادت مستفیض باشند.

پروردگارا پناه می برم به شما که مالک انسانها هستید و چون شما اله و محبوب به حق انسانها هستید از شر وسوسه های خناسان ابلیس به شما ای خدای مهربان پناه می اورم، آنگاه که چون شما از یادم بروید خناسان بر ما غالب شوند و چون خود را در محضر شما ببینیم و یاد شما در ذهن و دلمان قوی باشد مجال وسوسه در ما را پیدا نمی نماید. به شما ای خداوند بزرگ و محبوب، پناه می آوریم از شرّ آن جن و انسی که  وسوسه در ذهن و فکر ودل و صدور مردمان می نمایند. خداوندا با فرمان شما وسوسه ها و شرها پایان می یابد و ذهنها و دلها و نفسها منزه از بدی رذائل و غرائز و نفس می گردد و به مقدرات والای نفس زکیه و نفس مطمئنه به تعالی خواست شما ای خداوند عالم و بصیر و حکیمِ سبحان میزان می گردد. بر محمد و آل محمد درود بفرست و به حرمت محمد و آل طاهرین همه را منزه از بدیها بگردان و همه را به تعالی و رشد و کمالات برسان و به نور و هدایتت همه را همیشه در صراط مستقیم محافظت بفرما و به لطف عمیمت همه را همیشه از سپاسگزاران نعمتهای خودت قرار بده. امین یا رب العالمین

گل افشان گل محمدی