جامعه شناسی و تعلیم و تربیت
شناخت توانمندیهای مردم و فلسفه چگونگی بهره مندی از این توانمندیها و تاثیر تربیّت بد و خوب بر میزان ضعف و تعالی توانمندیها از موضوعات مهم جامعه شناسی و تعلیم و تربیّت است.دیدگاه پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه در این باره چنین است:
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلنّاسُ مَعادِنُ و َالعِرقُ دَسّاسٌ و َأَدَبُ السّوءِ كَعِرقِ السّوءِ؛
مردم همانند معدن ها مختلف اند و اصل و نسب در انسان مؤثر است و تربيت بد همانند اصل و نسب بد است.
نهج الفصاحه ص788، ح 3146
برداشت و راهبردها و راهکارهای حدیث جامعه شناسی و تعلیم و تربیت
- مردم دارای توانمندیها و تاثیر گذاریها و ارزشهای مختلف هستند.
- اصل و نسب آدمها بر اساس اینکه از چه توانمندی و ارزشی برخوردارند بر نسل خود تاثیرگذار هستند. اصل و نسب آدمها می تواند بر نسلهای بعدیشان نیز تاثیر گذار باشد بدین معنی که اگر ذخائر آن عالی باشد بعد از پردازش محصولی عالی برداشت شود و اگر ذخائری ضعیف باشد و پردازش هم ضعیف باشد محصولی ضعیف برداشت شود.
- تربیت و پرورش بد و نادرست مانند اصل و نسبی که از ارزش و توانمندی و رفتارهای ضعیف و بد برخوردار است و این مسئله تاثیر ضعیف و بدی بر فرد و حتی نسل آن فرد می تواند داشته باشد. تربیت بد هم همانند معدن بد یا ضعیف می تواند محصولی بد و ضعیفی را عرضه نماید.
- میزان صحت و درستی پردازش و پرورش انسان مانند تربیت و پرورش معدن می تواند پر ارزش و یا کم ارزش باشد.
- مردم مانند معادن دارای توانمندیها و خواص خاص خودشان هستند که باید بدان پرداخته شود تا به ظهور برسند.
- نقش آفرینیهای مردم مانند معادن با هم متفاوت هست ولی همه آنها دارای استعدادها و توانمندیهائی هستند که ارزش آنها باهم متفاوت است و نوع و میزان صحت و درستی پرداختن به آنها می تواند آنها را دارای ارزش عالی نماید و یا آنها را کم ارزش و بد نماید.
- عوامل موثر در تعلیم و تربیّت جامعه ائم از پدر و مادر و آموزش و پرورش و آموزش عالی و وزارت ارشاد اسلامی و دستگاههای وابسته و حوزهها و فرهنگسراها و مساجد و مراکز تعلیم و تربیتی دیگر باید توجّه داشته باشند که میزان و تناسب و درستی رفتار تعلیم و تربیتی که انجام می دهند می تواند در تعالی و یا ضعف جامعه موثر باشد، بنابراین هر چه عالمانه و حکیمانه و با دانش لازم کارها را به موقع و به اندازه و صحیح انجام دهند نتایج کارشان به اندازه بدی یا خوبی نصَب می تواند در مراتب تعالی جامعه فعلی و جامعه آینده موثر واقع شود.
- امکانات تعلیم و تربیتی دارای ابعاد مختلفی می باشد و لازمه پرداختن به ابعاد مختلف مستلزم پرداختن به ابعاد رشد و تعالی انسان است، به این معنی که هر اندازه که به سلامتی بدن و توانمندی جسم می پردازید باید همین اندازه باید به سلامتی روح و اعتقادات و اخلاق و توانمندیهای مهارتی و دانشی و علمی فرد پرداخته شود، همینطور که وقتی می توانید از یک معدن خوب بهره مند شوید که به تعالی به مواد معدنی بپردازید و میزان پردازش به مواد معدنی، میزان بهره مندی از آن را تعیین می نماید.
- ساز و کار و ابزار و بستر رشد ائم از رسانه ها و فیلم و مطبوعات و بازیها و ادبیات و کتابها و تصاویر و فضای مجازی و محتوای درسی و ورزش و خوراکیها و خوردنیها و پژوهشها و تحقیقات و محصولات آن و همچنین سلامت تاثیر گذاری بر جامعه همه از جمله عواملی هستند که برای پرداختن به تعلیم و تربیت جامعه متناسب با سن و نیاز تعلیم و تربیت سالم و بموقع و به اندازه و جامع باید برای به تعالی رساندن جامعه به آن توجّه لازم صورت پذیرد.
گل افشان گل محمدی