مهر | دین و اندیشه | یکشنبه، 06 شهریور 1401 - 15:53
کتاب «تحلیلی بر نیابت خاص در غیبت کبری» اثر محمد شهبازیان است که به همت پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و منتشر شده است.
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «تحلیلی بر نیابت خاص در غیبت کبری (با تأکید بر شبهات جریان انحرافی احمد بصری)» اثر محمد شهبازیان است که به همت پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۱۹۰ صفحه منتشر شد.
پایان یافتن نیابت خاص پس از دوران غیبت صغری از آموزه‌های قطعی در میان امامیه می‌باشد.
در این میان و با توجه به جایگاه نایبان خاص، برخی از مدعیان گذشته و معاصر تلاش در تحریف این آموزه و تعیین خود به عنوان نایب خاص و استمرار آن در دوران غیبت کبری نموده‌اند.
احمد اسماعیل که در میان طرفداران احمد الحسن شناخته شده است، ادعا نموده که نیابت خاص پس از وفات علی بن محمد سمری ادامه داشته و صدها نایب خاص در میان مردم پنهان بوده اند؛ همچنین ادعا نموده وی آخرین نایب خاص آشکار قبل از ظهور حضرت مهدی (عج) می‌باشد.
این نوشتار تلاشی است در تبیین نیابت خاص، ویژگی‌های آن، دلایل انحصار و پاسخ به شبهات احمد بصری، مدعی یمانی معاصر.
ساختار اثر
این اثر در سه فصل تألیف شده است؛ در فصل اول این اثر که به کلیات و مفاهیم اختصاص یافته، ضمن بیان توضیحاتی در خصوص نیابت خاص، به توقیفی بودن این نوع نیابت پرداخته شده است و جریان انحرافی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
«گونه شناسی مدعیان دروغین پیشینه مدعیان نیابت خاص»، «روش اصحاب و عالمان دینی در تقابل با مدعیان دروغین»، «شناخت اجماع، ارتکاز متشرعه و ضروریات مذهب و نقش آن در آموزه‌های دین» و «شناخت‌نامه احمد اسماعیل بصری، مدعی یمانی عراق» از دیگر مباحث این فصل به شمار می‌رود.
«چیستی و ادله توقیفی بودن نیابت خاص» عنوان دومین فصل از این کتاب است که نویسنده در این فصل در دو گفتار به «نیابت خاص؛ چیستی و ویژگی ها» و «ادله انحصار عدد در نایبان خاص» می‌پردازد.
در سومین و آخرین فصل از کتاب حاضر، به «بررسی ادعاها و دلایل مدعی یمانی درباره نیابت خاص» اشاره شده است؛ در این فصل، فراز و نشیب و تناقض در ادعاهای مدعی یمانی پرداخته شده و دلایل قرآنی و روایی مدعی یمانی و نقد آن تبیین شده است.
راه‌های اثبات نیابت خاص
موقعیت ویژه نواب اربعه به گونه‌ای بوده است که نیاز به وجود نصی از حجت الهی بر اثبات این مقام غیرقابل انکار است.
جایگاه رفیع این مقام به قدری بوده که برخی از وکلای ائمه قبل را به طمع می‌اندازد و حسادت به نواب اربعه آنان را به بیراهه کشانده است.
لذا از جمله ضرورت‌های اثبات نیابت خاص، وجود نصی از جانب معصوم (عج) می‌باشد که این نص یا مستقیم بیان می‌شد (همانند نایب اول) یا نایب خاص قبلی به اطلاع شیعیان می‌رساند.
قاطعیت و روشن بودن این نص به گونه‌ای است که هیچ شبهه‌ای برای فقهای شیعه و دیگر شیعیان باقی نمی‌گذارد.
متکلمان و فقیهان شیعه تصریح به نصوص وارد شده درباره نواب اربعه نموده و بر نیابت آنان اتفاق نظر داشته اند و جز برخی از طمع کنندگان و حسودان، کسی در این نصوص تردید نکرده است.
مرحوم نعمانی و شیخ صدوق، نواب اربعه را نصب شده از جانب معصوم (ع) می‌دانند.
افزون بر نص‌های وارد شده از حجج الهی بر امر نیابت، نشان دادن برخی از کرامت‌ها و معجزات توسط نایبان خاص، اطمینان خاطر را برای تردید کنندگان در امر نیابت به وجود