فهرست مطالب- آموزههای صحیفه سجادیه
شرح دعای مکارم‌الاخلاق | ۱۱۷
دشمنی نزدیکان را چگونه به دوستی تبدیل کنیم؟
در این مسیر گاهی حتّی خود فرد مرتکب خطایی نشده ولی به هر حال مورد بی مهری و کینه نزدیکان قرار گرفته است. در این موارد نیز دستور دین آن است که اگر با گذشت و جوان مردی، این عداوت قابل حل و فصل است، باید فرد چنین کند تا کدورت ها برطرف گردد، چه رَسَد به وقتی که یکی از عوامل دشمنی نزدیکان، سوء رفتار خود فرد باشد.
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۶
تهمت، مشتمل بر گناهان عدیده
گاهی از اوقات کسانی که به ما بدی می کنند، دشمن نیستند؛ بلکه دوست و اهل صلاح اند؛ امّا به انسان سوء ظن پیدا می کنند. این هم از آفاتی است که در اجتماع وجود دارد. اهل بغی کسانی اند که ذاتاً اهل ظلم و تعدّی هستند؛ امّا اهل صلاح ذاتاً اهل ظلم نیستند؛ افراد خوبی هستند؛ امّا گاهی به هر دلیلی به انسان بدگمان می شوند.
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۵
سه راهکار اساسی برای درمان سوءظن| انواع تهمت
اگر كسى سخنى را بر ضدّ مؤمنی نقل كند و قصدش از آن، زشت كردن چهره او و از بین بردن وجهه اجتماعى اش باشد تا او را از چشم مردم بیندازد، خداوند او را از ولایت و دوستى خود به سوی ولایت شیطان خارج مى كند، (ولى) شیطان هم او را نمى پذیرد.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۳۲
صفت توّاب از جمله صفات الهیّه
بارالها، بر محمّد و آل او رحمت فرست، همچنانكه به وسیله‌ی او، ما را [به راه حق] هدایت كردی و بر محمّد و آل او رحمت فرست، هم‌چنان كه به سبب او ما را [از جهل و ضلالت] رهایی بخشیدی و بر محمّد و آل او رحمت فرست، آنچنان رحمتی كه ما را در روز رستاخیز و در روز نیازمندی به تو شفاعت نماید.
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۴
زیان‌های اجتماعی سوءظن به مردم
زیان‌های فردی ناشی از سوء ظنّ، خود به تنهایی می تواند بر روی جامعه تأثیرات سوئی به جای بگذارد، چراکه جامعه از کنار هم قرار گرفتن آحاد مردم تشکیل می شود و بدین جهت بیماری و سلامت افراد، خواسته یا ناخواسته بر روی دیگران و محیط اجتماعی اثرگذار خواهد بود.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۳۱
توبه با تجلیّات گوناگونش
پس چگونه انسان مجرم با تمام توجّه به آن همه از گناهان و معاصی كه اقرار كرده و می‌كند، توانایی این همه گفتار و تضرّع از خود به درگاه خدا نشان دهد؟ انسان گنهكار شرمسار كجا و این‌چنین زبان‌آوری‌ها كجا؟
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۳
آثار و پیامدهای سوءظن
سوء ظن به خود (نفس) اگر به حدّ افراط نرسد، می تواند آثار مثبت فراوانی از خود به جای بگذارد. امّا اگر از حد اعتدال فراتر رود، باعث مرض وسواس می شود و یا زمینه ساز گناه بزرگی به نام یأس و ناامیدی می گردد که خود بستر مناسبی است برای ابتلا به گناهان دیگر و سقوط به ورطه هلاکت و شقاوت.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۳۰
بشارت در ضمن یک حكایت
امام(ع) در این قسمت از دعا، از خدا تقاضا می‌كند كه با من به «فضل و کرم» معامله فرمای تا مورد عفوت واقع شوم و به طریق «عدل» از من حساب مكش كه محكوم به عقوبتت می‌گردم.
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۲
عوامل و انگیزه های سوء ظن
گفتار و كردارى كه از برادر دینى تو سر مى زند تا آن جا كه مى توانى باید آن را بر نیكوترین وجه حمل كنى گر چه احتمال صحّت مرجوح و ضعیف، و احتمال فساد و بدى راجح و قوى باشد، و حق ندارى تجسّس كنى، مگر آن كه دلیل قطعى بر ثبوت آن پیدا شود.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۹
گناهان مخصوص قلب
مقصود از «خطرات» كه جمع «خَطْرة» است آن چیزهایی است كه در دل خُطور می‌کند؛ خواه خطوری که بدون سابقه و ابتدائاً به دل برسد یا مطالبی که سابقاً آنها را می‌دانسته و مجدّداً به یاد آورده است و همین خاطره‌هاست كه منشأ افعال انسان می‌گردد.
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۱
سوء ظن به مردم
مفهوم سوء ظن آن است که هرگاه کارى از کسى سر زند که قابل تفسیر صحیح و نادرست باشد آن را به صورت نادرستى تفسیر کنیم، مثلًا هنگامى که مردى را با زن ناشناسى ببیند فکر کند آن زن نامحرم است و نیت آنها ارتکاب اعمال خلاف مىباشد...
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۸
جاهل بودن گناهکار
انسانى كه بر اثر شکست در برابر شهوات، ترتیب اثر به علم و دانایى خود نداده و همچون نادانِ غیرآگاه از عواقب شوم یك كار، اقدام به آن كار نماید، در واقع او را در عِدادِ عالمان نباید به حساب آورد و از زمره‌ی آگاهان نباید شمرد!
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۷
در وفاى به توبه، امداد غیبى حق لازم است
هرگز شخص «تائب» نمى‌تواند تكیه به توبه و تصمیم و اراده‌‌ى خود نموده و خود را براى همیشه خلاص شده‌ى از دام و كمند شیطان و نفس امّاره‌ی خویش بپندارد؛ بلكه على‌الدّوام باید در حال خوف و تضرّع به درگاه خدا بوده و از او توفیق تحفّظ از گناه و بقاى بر حال توبه را مسئلت دارد...
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۱۰
سوءظن به خود (نفس)
حسن ظن از كسى حقیقت و واقعیت دارد و از انسانى درست و صحیح است كه خود را در برابر انتظار و توقعى كه نسبت به احسان و نعمت و رحمت حق دارد وادار به طاعت و سپاس گزارى و انجام وظایف نماید و در عین این كه پس از ایمان و عملش حسن ظن دارد، پیوسته از عذاب و قهر الهى و از عصیان و خلاف ترسناك باشد.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۶
فراموش كردن گناهان از شقاوت انسان است
فراموش كردن گناهان، از شقاوت انسان است و موجب گرفتاری‌ها در روز جزا به‌خصوص اگر با حقوق النّاس توأم باشد و حقّى از حقوق مالى یا عِرضى مردم به تباهى كشیده شده باشد كه تدارك آن در روز حساب بسى دشوارتر از تدارك دیگر معاصى خواهد بود...
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۵
شرط وفادارى بر توبه!
چه بسا اعمالى كه در واقع موجب انحطاط روح آدمى و سبب دورى وى از خدا بوده و در گذشته‌ی عمر از وى صادر شده است، امّا خود او توجّه به آن نداشته و آنها را به صورت یك سلسله اعمال نیك انجام داده و احیاناً مدّتى مدید نیز اشتغال به آنها داشته است!
شرح دعای مکارم‌الاخلاق| ۱۰۹
سوء ظنّ به خداوند متعال
با توجّه به معنای ذکر شده می توان از دعای امام علیه السّلام چنین به دست آورد که حضرت از خداوند متعال تقاضا می کنند که بدبینی و عدم اطمینان افراد صالح و شایسته را در مورد من به اطمینان و ثقه تبدیل بفرما.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۴
گناهان باطن و گناهان ظاهر
آنان كه به زنان پاكدامن نسبت زنا مى‌دهند در حالتی كه آنها زنان باایمان و بی‌خبر از آن نسبت مى‌باشند، در دنیا و آخرت طرد و لعن شده [از رحمت حق] بوده و براى آنان شكنجه و عذابى بزرگ است.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۳
گناهان كوچک و گناهان بزرگ
اگر طغیان انسان را نسبت به عظمت و جلالت ساحتِ اقدس حضرت حق ـ جلّ جلاله ـ بسنجیم، مطلق عصیان انسان در محضر خدا گناه بزرگ و معصیت «كبیره» است، و درآن نظر اصلاً «صغیره» مفهوم درستى ندارد و بلكه خود این تعبیر نیز در حدّ خود تصغیر مقام كبریاى خداوندى محسوب گشته، معصیتى «كبیره» مى باشد.
شرح دعای سی و یکم صحیفه سجادیه| ۲۲
هشدار از وسوسه‌‌هاى یأس‌آور شیطان
باید دانست كه همین «یأس از رحمت حق» اعظم گناهان است و هیچ گناهى از جهت سدّ باب نجات به پاى آن نمی‌رسد و لذا شیطان بى‌ایمان نیز پس از شكست خوردن از راه‌هاى دیگر، رو به این در آورده و از این طریق، آدمی‌را به شقاوت و بدبختى می‌كشاند.
https://hedayatgar.ir/fa/sajadiehsahifah