كتابشناسی امام جعفر صادق(ع) بنیان‌گذار مكتب جعفری و احیاگر تشیع

بیست و دوم مهرماه(25 شوال) مصادف است با سالروز شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع)، این مقال مروری دارد بر مهم‌ترین كتاب‌هایی كه در سال‌های اخیر درباره اندیشه‌ها، معلومات و كرامات این امام همام تألیف و منتشر شده‌‌اند.
امام جعفر صادق(ع)، امام ششم شیعیان، در هفدهم ربیع الاول سال 83 هجری قمری در مدینه متولد شدند. كنیه ایشان ابو عبدالله و لقبشان صادق است. پدر ارجمندشان امام باقر(ع) و مادرشان ام فروة نام داشتند.
در دوران قبل از امامت، حضرت شاهد فعالیت‌های پدرشان در نشر معارف دینی و تربیت شاگردان وفادار و با بصیرت بودند. امام باقر(ع) در مناسبت‌های مختلف به امامت و ولایت فرزندشان جعفر صادق تصریح فرمودند و شیعیان را پس از خود به پیروی از او فرا می‌خواندند. از این روی احادیث زیادی مبنی بر نص امامت حضرت صادق(ع) نقل شده اند.
امام صادق در سال 114 هجری قمری پس از شهادت پدرشان در سن 31 سالگی به امامت رسیدند. دوران امامتشان مصادف با اواخر حكومت امویان بود كه در سال 132 به عمر آن پایان داده و حكومت عباسیان آغاز شد.
دوران امام جعفر صادق(ع) در میان دیگر دوران‌های ائمه اطهار(ع)، دورانی منحصر به فرد بود و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت در زمان هیچ یك از امامان وجود نداشت و این امر به دلیل ضعف بنی امیه و قدرت گرفتن بنی عباس بود.
دوران آن حضرت، عصر جنبش فرهنگی، فكری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. پس از زمان رسول خدا(ص) دیگر چنین فرصتی پیش نیامده بود تا معارف اصیل اسلامی ترویج شوند، به ویژه كه قانون منع حدیث و فشار حكام اموی باعث تشدید این وضع شد. لذا خلاء بزرگی در جامعه آن روز كه تشنه هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم می‌خورد.
امام صادق(ع) با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، نهضت علمی و فرهنگی پدرشان را در پیش گرفتند و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آوردند و در رشته‌های مختلف علمی و نقلی شاگردان بزرگی تربیت كردند. افرادی چون هشام بن حكم، مفضل بن عمر كوفی جعفی، محمد بن مسلم ثقفی، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق، جابر بن حیان و ... از شاگردان ایشانند. در منابع اسلامی تعداد شاگردان امام را تا چهار هزار نفر نوشته‌اند.
همچنین در حوزه فقه و احكام نیز توسط ایشان فعالیت زیادی صورت گرفت، به صورتی كه شاهراه‌های جدیدی در این بستر گشوده شدند كه تاكنون نیز به راه خود ادامه داده اند. بدین ترتیب، شرایطی مناسب پیش آمد و معارف اسلامی بیش از هر وقت دیگر از طریق الهی خود منتشر شد، به صورتی كه بیشترین احادیث شیعه در تمام زمینه‌ها از امام صادق(ع) نقل شده و مذهب تشیع به نام مذهب جعفری و فقه تشیع به نام فقه جعفری خوانده می‌شود.
امام بین دو دوره عباسی و اموی و دوران گذار از امویان به عباسیان زندگی می‌كردند. ایشان ازمیان خلفای اموی با افرادی چون هشام بن عبدالملك، ولید بن یزید بن عبدالملك، یزید بن ولید بن عبدالملك، ابراهیم بن ولید بن عبدالملك، مروان بن محمد، عبدالله بن محمد مشهور به سفاح و ابوجعفر مشهور به منصور دوانیقی معاصر بودند.
برخی از مهمترین كتاب‌هایی كه درباره دانش، كرامات و فضایل گوناگون امام جعفرصادق(ع) در سال‌های اخیر به قلم نویسندگان  به رشته تحریر درآمده‌اند، عبارتند از:
-    داناج، گفتار علمی امام جعفر صادق علیه السلام/ علیرضا حسینی معصوم/ هاتف / 1381
-    زندگانی امام جعفر صادق(ع)/ منصور كریمیان/ اشرفی / 1381
-    مجموعه مقالات همایش امام جعفر صادق(ع) و تجدید حیات اسلام/جمعی از نویسندگان/مجمع جهانی اهل بیت(ع) / 1381
-    زندگانی حضرت امام جعفر صادق(ع)، گزیده‌ای از منتهی الامال محدث قمی(ره)/ رضا استادی/ دفتر نشر برگزیده / 1382
-     زندگانی چهارده معصوم، امام جعفر صادق(ع)/ علی نوری/ جهانتاب / 1382
-    حسنیه در مكتب امام جعفر صادق(ع)/ عصمت دانش، محمد سلیمی نیا/ گلشن اندیشه / 1382
-    شصت و هفت درس زندگی از سیره عملی حضرت امام جعفر صادق(ع)/ حمیدرضا كفاش، نعمت‌الله كاظمی فرامرزی/ عابد/ 1383
-    حدیث شریف عنوان بصری، دستورالعملی جهت خودسازی از حضرت امام جعفر صادق(ع)/ محمد فربودی/ لولو مرجان/ 1383
-    زندگانی حضرت امام جعفر صادق(ع)/ حمیدرضا كفاش / عابد / 1383
-    داستان زندگی امام جعفر صادق(ع)/ محمدحسین صلواتیان، امیرمهدی مرادحاصل، رضا شیرازی/ پیام نور/ 1383
-    مرد صادق؛ حضرت امام جعفر صادق(ع)/ مهدی مرادحاصل، شهرام عظیمی (نقاش)، زهرا شهبازی (ویراستار) / منادی تربیت / 1384
-    سیری در زندگانی امام جعفر صادق(ع)؛ صادق الامین/ سیدمحمد صالحی/ معیار اندیشه / 1384
-    متن كامل تعبیر خواب ابن سیرین، دانیال پیغمبر و امام جعفر صادق(ع)/ آمنه شریفی عراقی (به اهتمام)، پروانه شریفی عراقی (ویراستار)/ ندای شریف / 1384
-    یكصد و ده حدیث از امام جعفر صادق(ع)/ محمدحسین مجاهد / فقه / 1384
-    طب الصادق، یا، طب و بهداشت از نظر امام جعفر صادق(ع)/ محمد خلیلی، نصیرالدین امیرصادقی (مترجم)/ عطایی / 1384
-    برگزیدگان؛ سیری كوتاه در زندگی معصومین حضرت امام جعفر صادق(ع) تا حضرت امام مهدی(ع)/ مهدی رحیمی/ بنیاد بعثت، مركز چاپ و نشر / 1385
-    در مكتب احیاگر تشیع امام جعفر صادق(ع)/ علی قائمی امیری/ پیام مقدس/ 1385
-    پیراهن بلند ماه؛ زندگینامه امام جعفر صادق(ع)/ شهرام شفیعی، پژمان رحیمی‌زاده/ مدرسه / 1385
-    داستان‌هایی از اخلاق و رفتار امام جعفر صادق(ع)/ علی میرخلف‌زاده/ محمد و آل محمد(ص) / 1385
-    حیات پاكان؛ داستان‌هایی از زندگی امام محمد باقر، امام جعفر صادق و امام موسی كاظم(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان كتاب قم / 1385
-    حضرت امام جعفر صادق(ع)/ احسان قنبری، علی محمدی (تصویرگر)/ همكلاسی / 1386
-    دریای علوم و معارف؛ امام جعفر صادق(ع) / سعید قانعی/ چلچله/ 1386
-    از مدینه تا ملكوت؛ زندگانی امام جعفر صادق(ع)/ محسن پارسا، علی محمدی (تصویرگر)/سپیده / 1386
-    كرامات و مقامات عرفانی امام جعفر صادق(ع)/ سیدعلی حسینی قمی/ نبوغ / 1386
-    كتاب توحید مفضل، خداشناسی از زبان امام جعفر صادق(ع)/ محمدباقربن محمدتقی مجلسی (مترجم)/ فقیه / 1386
-    پدر علم دنیا؛ امام جعفر صادق(ع)/ علی عباسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ منتظران ظهور / 1387
-    امام جعفر صادق(ع)؛ كودكی یك بزرگ/ سپیده خلیلی، سعید رزاقی (تصویرگر)/ لوح دانش / 1387
-    غیبت امام مهدی(ع) از دیدگاه امام جعفر صادق(ع)/ ثامرهاشم حبیب عمیدی، عبدالله امین پور (مترجم)/ موعود عصر/ 1387
-    مغز متفكر جهان شیعه امام جعفر صادق(ع)/ مركزمطالعات اسلامی استراسبورگ، ذبیح الله منصوری (مترجم)/ بدرقه جاویدان/ 1387
-    چهل داستان و چهل حدیث از امام جعفر صادق(ع)/ عبدالله صالحی/  مهدی یار/ 1387
-    مكاتبات امام جعفر صادق(ع) با فرماندار اهواز / محمدحسین هدایت اهوازی (گردآورنده)/ روح / 1387
-    مجموعه با علی یا علی؛ امام جعفر صادق(ع)/  فریبا كلهر، علیرضا گلدوزیان (تصویرگر)/ به نشر / 1387
-    مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه منسوب به امام جعفر صادق(ع)/ عبدالرزاق بن محمدهاشم گیلانی، رضا مرندی (مصحح)/ پیام حق / 1387

  امام جعفر صادق(ع)/ مهدی وحیدی صدر، فرشته منعمی (تصویرگر)/موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / 1387