مهر | دین و اندیشه، استان‌ها | یکشنبه، 02 مرداد 1401 - 11:12
قم- جریان مباهله در تاریخ اسلام نه تنها حقانیت دین رسول خاتم را به اثبات می‌رساند بلکه این واقعه که در قرآن کریم به صراحت به آن اشاره شده بیانگر جایگاه با فضیلت اهل بیت پیامبر (ص) است.
خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها - مهدی بخشی سورکی: شصت و یکمین آیه از سوره آل عمران به واقعه‌ای اشاره دارد که آن را مباهله می‌نامند؛ روزی مهم در تاریخ اسلام که بزرگترین سند حقانیت شیعه به شمار می‌رود و از آن به عنوان غدیر دوم نیز یاد می‌کنند.
۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روزی است که واقعه بزرگ مباهله در آن به وقوع پیوست؛ زمانی که رسول الله پس از مناظره با مسیحیان نجران و قانع نشدن آنان بر اینکه دین اسلام به حق است و آنها ایمان نیاوردند؛ تصمیم بر آن شد تا درخواست لعن و نفرین الهی برای اثبات حقانیت بین دو طرف رخ دهد که واژه مباهله نیز بدین معنا است.
جریان مباهله در تاریخ اسلام نه تنها حقانیت دین رسول خاتم را به اثبات می‌رساند؛ بلکه این واقعه که در قرآن کریم به صراحت به آن اشاره شده، بیانگر جایگاه بی نظیر و با فضیلت اهل بیت پیامبر خاتم (ص) است و شیعیان نیز معتقدند بر اساس آیه مباهله علی بن ابی طالب امیرالمومنین علی (ع) به منزله نفس و جان پیامبر (ص) معرفی شده است.
معنای لغوی مباهله به معنای یکدیگر را لعن و نفرین کردن است و آیه ۶۱ سوره آل عمران نیز اینگونه به پیامبر اعظم دستور می‌دهد که «بنابراین، پس از فرارسیدن علم [وحی] به تو، هر کس درباره او [حضرت عیسی (ع)]، با تو به چالش برخیزد، به او بگو: بیایید تا فرزندانمان و فرزندانتان، و زنانمان و زنانتان، و جان‌هایمان و جان‌هایتان را فراخوانیم، آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم.»
ماجرای مباهله پیامبر با مسیحیان نجران
ماجرا مباهله اینگونه شکل گرفت که پیامبر اسلام برای آنکه سران حکومت‌ها و گروه‌های مذهبی را به دین اسلام دعوت کند، برایشان نامه می‌نوشت و در این راستا نامهای نیز به اسقف نجران نوشت و از آنان خواست تا به دین اسلام رو بیاورند و در پی این نامه مسیحیان نیز تصمیم گرفتند تا جمعی را به سوی مدینه و نزد پیامبر اسلام اعزام کنند و سخنانش را بشنوند.
گفته شده که این هیئت نجرانی شامل ۱۰ نفر بوده که سرپرستی آنان را سه نفر به نامهای عاقب، سید و ابوحارثه عهده دار بودند.
این گروه از مسیحیان، بعد از ورود به مدینه در مسجد با رسول الله به گفتگو نشستند و دو طرف استدلال‌های خود را در راستای حقانیت عقاید خود مطرح کردند و هیچ کسی حاضر نشد تا از مواضع خود عقب نشینی کند به همین دلیل قرار شد تا دو طرف فردای آن روز، مباهله انجام دهند.
تاریخ روایت می‌کند که صبح روز مباهله نبی مکرم اسلام به خانه امام علی (ع) آمد و دست حسنین را گرفت و به همراه امیرالمومنین (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) برای مباهله از مدینه بیرون آمدند.
سران مسیحیان نجران از مباهله با رسول الله (ص) هراسان شدند
وقتی پیامبر اسلام برای انجام مباهله دو زانو بر زمین نشست؛ در این حال سران مسیحیان نجران هراسان شدند و در روایتی آمده است که ابوحارثه یکی از رهبران مسیحیان گفت: «من صورت‌هایی را می‌بینم که اگر از خدا درخواست کنند کوهی را از جای خود برکَنَد، هر آینه کنده خواهد شد.
پس مباهله مکنید که هلاک می‌شوید و یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند، سپس ابوحارثه نزد پیامبر آمد و گفت: ای ابوالقاسم!
از مباهله با ما درگذر و با ما مصالحه کن بر چیزی که قدرت ادای آن را داشته باشیم.
پس، حضرت با ایشان مصالحه نمود که هر سال، دو هزار حلّه بدهند که قیمت هر حلّه چهل درهم باشد، و نیز اگر جنگی با یمن روی دهد، سی زره، سی نیزه و سی اسب را به مسلمانان، عاریه دهند، و پیامبر (ص) ضامن برگرداندن این ابزار خواهد بود و پس از نوشته‌شدن صلح نامه آنان برگشتند.»
استاد حوزه علمیه قم در گفتگویی با استناد به آیه ۶۱ سوره آل عمران که به مساله مباهله اشاره دارد، اظهار کرد: پیامبر (ص) می‌فرماید درباره مباهله اگر خداوند محبوب تر از امام علی (ع)، حضرت زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) سراغ داشت به من می‌فرمود آنها را با خود ببر؛ پس این آیه نشان می‌دهد که آنها نزد خدا محبوب‌ترین هستند.
روز مباهله کمتر از عید غدیر نیست
حجت الاسلام والمسلمین سید حسین مؤمنی اظهار داشت: روز مباهله کمتر از عید غدیر نیست و امام رضا (ع) در پاسخ به مأمون که پرسید آیا آیه‌ای از قرآن بر برتری امیرالمؤمنین (ع) دلالت دارد؟
فرمودند افضل آیاتی که دلالت بر امامت جدم علی بن ابی طالب (ع) دارد آیه ۶۱ آل عمران است که همان آیه مباهله است.
وی با اشاره به جریان مباهله گفت: مسیحیان نجران با پیامبر (ص) وارد گفتگو شدند و پیامبر (ص) استدلال و برهان آورد اما حرف ایشان را قبول نکردند که در اینجا خداوند به پیامبر (ص) فرمود به آنها بگو که من فرزندانم را می‌آورم و شما هم فرزندانتان را بیاورید، من زنانم را می‌آورم و شما هم زنان خود را بیاورید، من نفس خودم را می‌آورم شما هم نفس‌هایتان را بیاورید و و سپس مباهله می‌کنیم تا خدا لعنت را بر دروغگویان نازل کند.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه مباهله در اصطلاح به معنای لعنت فرستادن و نفرین کردن همدیگر در مسیر دین است، افزود: مسیحیان نجران در جریان مباهله با پیامبر (ص) تمام افراد خانواده را از بزرگ و کوچک آوردند و جمع زیادی شدند ولی دیدند که پیامبر (ص) دست امام حسن و امام حسین (ع) را گرفته‌اند و پشت سر ایشان حضرت زهرا (س) و پشت حضرت زهرا، امیرالمؤمنین (ع) بودند.
وی روز مباهله را غدیر ثانی دانست و گفت: مفسران به این خاطر که کسی جز امام حسن و امام حسین (ع) همراه پیامبر (ص) نبود گفته‌اند مقصود خدا از «ابنائنا» این دو بزرگوار است، و چون زنی جز حضرت زهرا (س) نبود مقصود از «نسائنا» یعنی حضرت زهرا (س) و چون کسی جز امیرالمؤمنین (ع) همراه پیامبر (ص) نبود مراد از «انفسنا» شخص امیرالمؤمنین (ع) است و ایشان نفس و جان رسول الله (ص) است.