باشگاه خبرنگاران | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 28 تیر 1401 - 09:11
مهمترین اسنادِ قیام مسجد گوهرشاد برای نخستین بار فردا در سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران رونمایی می شود.
قیام مسجد گوهرشاد یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران در پی اجباری شدن استفاده مردان از کلاه شاپو است.
رضاخان با تقلید از غرب و تصور اینکه پیشرفت‌های غرب به دلیل تغییرات ظاهری است، سعی در تغییر ظاهر و پوشش مردان و زنان ایرانی داشت.
برخی از اسنادِ موجود در این مجموعه همچون پروندۀ قضایی فتح الله پاکروان (استاندار وقت خراسان) در اوایل عصر پهلوی دوم، گزارش‌های واصله از اقصی نقاط ایران درباره اجرای قانون کشف حجاب و عواقب ناشی از آن، مکاتبه‌های محرمانه در مورد عدم خروج بانوان از منازل خود به دلیل مبارزه با کشف حجاب، گزارش‌های عدم پیشرفت قانون کشف حجاب در برخی مناطق ایران و بخشنامه به تمام وزارتخانه‌ها و ادارات مستقل مبنی بر الزام مأموران دولتی جهت شرکت در مجالس و اجتماعات به اتفاق همسران خود به منظور پیشرفت در امر کشف حجاب، برای نخستین بار در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.
نمایش برخی از این اسناد، در روشن شدن ابعاد این قیام مهم تاریخی موثر خواهد بود.
ازسوی دیگر دستورالعمل اجباری شدن کشف حجاب در شهر‌های مختلف ایران مخالفت‌های فراوانی را در پی داشت که عمدۀ این مخالفت‌ها به ویژه در شهر‌های مذهبی و شهر مقدس مشهد نیز حساسیت‌های مضاعفی را در پی داشت.
رهبر این قیام، روحانی وارسته‌ای بنام محمدتقی بهلول بود که از روز ۱۸ تیر سال ۱۳۱۴ و به نشانه اعتراض، در مسجد گوهرشادِ حرم مطهر رضوی بست نشسته و در سخنرانی‌های خود، مردم را نسبت به عواقب این اقدام رژیم پهلوی آگاه می‌کرد.
سرانجام کشف حجاب در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به شکل قانون در آمد، اما پس از سقوط حکومت رضاخان، این قانون جزو اولین قوانینی بود که منسوخ شد و با مخالفت عمومی مردم، برای همیشه کنار رفت.
