مهر | فرهنگی و هنری | دوشنبه، 27 تیر 1401 - 11:18
کتاب «الجمل» نتیجه تلاش برای بازنویسی روایی و مستند کتاب «الجمل» شیخ مفید است. شیخ مفید در «الجمل» نقطه محوری را اثبات حقانیت ولایت و امامت حضرت امیر (ع) بر اساس منابع اهل‌سنت قرار داده است.
خبرگزاری مهر؛ گروه فرهنگ و اندیشه_فاطمه میرزاجعفری: عید غدیر خم برابر است با ۱۸ ماه ذالحجه که یادآور ابلاغ پیام امامت و ولایت (ص) به تمام مسلمانان جهان است.
در این روز بزرگ، رسول گرامی اسلام (ص) به امر الهی در مسیر بازگشت از مراسم حج، در محلی به نام غدیر خم حضرت علی (ع) را به عنوان وصی و جانشین بعد از خود به همگان معرفی نموده و فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»؛ هر کسی که من مولای او بودم از این پس علی مولای اوست، انتصاب حضرت علی (ع) به امامت در روز غدیر خم، ادامه رسالت مهم پیامبر گرامی اسلام بود.
عید غدیر خم را عیدالله اکبر و عید آل محمد (ص) هم گفته اند که از جایگاه بسیار بزرگی در میان مسلمانان برخوردار است.
البته توجه ویژه‌ای به عید غدیر در حوزه کتاب و ادبیات نیز شده است.
در این گزارش به معرفی چند کتاب مفید برای آشنایی با این واقعه مهم تاریخی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
انتشارات به نشر
داستان‌هایی از حضرت علی (ع) برای کودکان در مجموعه ۶ جلدی قصه‌های نهج‌البلاغه به قلم مجیدملا محمدی داستان‌هایی را برای کودکان گروه سنی «ب» و «ج» روایت می‌کند که برگرفته از نهج‌البلاغه است.
در این مجموعه سعی شده است، شیوه نگارش با آثار دیگر متفاوت باشد و با نگاه نو و جدید به زندگی ائمه پرداخته شده است.
در میان داستان‌ها بعضی از احادیث و سخنان بزرگواران هم به شکل داستانی آمده و نسبت به کتاب‌های گذشته متفاوت است.
نثر این مجموعه روان و امروزی است و با تصاویر جذابی از تصویرگرانی مانند فرشته فرمند، لادن هندی، کوثر رضایی، مرضیه قوام‌زاده و محسن میرزایی تصویرگری شده است.
این مجموعه شامل قصه‌های حضرت علی (ع) و ماجراهایی که برای ایشان اتفاق می‌افتد، است و آخر هر قصه نیز به‌طور مستقیم یک پاراگراف از سخنرانی حضرت علی (ع) را ترجمه کرده و در ارتباط با آن داستان آمده است.
«درختی که حرکت کرد»، «در مهمانی پول‌دارها»، «گرسنه‌ای که سیر نمی‌شود»، «لطفا بگویید نمی‌دانم»، «ابرها منتظر نمی‌مانند» و «گنجشک‌ها تب کرده‌اند» عناوین مجموعه ۶ جلدی قصه‌های نهج‌البلاغه است.
اسماعیل چشرخ، مسعود قره‌باغی، عاطفه ملکی‌جو تصویرگری این شش جلد را برعهده داشتند و انتشارات به‌نشر این مجموعه را از سری «کتاب‌های پروانه» در قطع رحلی منتشر کرده است.
چاپ و نشر بین‌الملل
«سیره نامه امیرالمومنین»
از جمله آثار محققانه علامه علی کورانی در سال‌های اخیر است.
در این کتاب بحثی مفصل پیرامون سیره امیرالمومنین علی (ع) شده است.
این تحقیق در سه جلد به زبان عربی منتشر شده است؛ جلد اول دربردارنده حوادث زندگی ایشان از زمان ولادت تا نقش آفرینی غیر مستقیم شأن در فتوحات است، جلد دوم به سیره ایشان در دوران حکومت ابوبکر، عمر و عثمان می‌پردازد و جلد سوم به جنگ جمل اختصاص دارد.
«کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلام»
این کتاب به قلم محمد حسین رجبی دوانی به رشته تحریر درآمده است و به تحلیل فرایند شکل گیری و ساختار اجتماعی و سیاسی و نظامی کوفه، بررسی نقاط ضعف و قوت کوفیان، ظهور خلافت عباسیان، آخرین اقدام امام علی در بسیج کوفیان برای رویارویی با معاویه پرداخته است.
همچنین جغرافیای تاریخی منطقه کوفه، مواضع کوفیان پس از صلح، تأسیس حوزه علمیه نجف و پایان حیات علمی کوفیان می‌پردازد.
«المراجعات»
نوشته علامه سید عبدالحسین موسوی، کتابی درباره اثبات حقانیت شیعه و امامت امام علی (ع) بلافاصله پس از پیامبر است، این کتاب مجموعه نامه‌های مبادله شده میان سید عبدالحسین شرف الدین در لبنان و شیخ سلیم البشری، عالم اهل سنت مصری است.
در این کتاب دلایل متعدد امامت علی (ع) از قرآن و روایاتی که در منابع اهل سنت بوده و مورد قبول آنهاست بیان شده و ابهاماتی که برای اهل سنت در این زمینه وجود دارد به طور مفصل بررسی شده است.
«آئین زمام داری و مدیریت»
نوشته حشمت‌اله قنبری همدانی، شرح تفسیر نامه ۵۳ نهج‌البلاغه است.
عبارت‌های آغازین این نامه از نهج‌البلاغه گویای آن است که موضوع نامه فرمان انتصاب، قلمرو مأموریت، تعیین اهداف و بیان استراتژی‌های دولت اسلامی و تبیین وظایف و حدود اختیارات مالک بن حارث نخعی در مقام والی مسلمانان در یک حوزه مأموریت مشخص و معین است.
تمامی این کتاب‌ها به مناسبت عیدالله غدیر خم با ۳۰ درصد تخفیف توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
انتشارات شهید کاظمی
«غدیر در مدائن»
بلندترین داستان غدیر به روایت «حذیفه یمانی» برای یک جوان ایرانی در مدائن است.
«غدیر در مدائن» اولین قدم در روایت داستانی غدیر است.
شخصیت محوری این داستان یک جوان ایرانی است که ماجرای غدیر را از زبان حذیفه -فرماندار مدائن و از یاران حضرت‌امیر (ع) می‌شنود.
با به خلافت رسیدن حضرت‌امیر (ع) دو نامه به حذیفه می‌رسد که یکی از آن‌ها را باید در مسجد برای مردم بخواند.
در جریان قرائت نامه حذیفه امام علی علیه السلام را «امیرالمؤمنین حقیقی» خطاب می‌کند و همین تعبیر آتشی می‌شود بر خرمن تصورات پیشین مسلم تا بخواهد بداند و به جمع شیعیان بپیوندد و به سوی سرنوشت عاشقان‌امیرالمؤمنین قدم بردارد.
ذکر اسناد و مدارک این روایت و همچنین روایت‌های دیگر در پانویس و ادامه داستان پس از روز غدیر تا شهادت آن جوان در جنگ جمل از امتیازات کتاب است.
نویسنده کتاب، پس از معرفی اجمالی حذیفه و توضیحی درباره حدیث غدیر، تیسفون یا مدائن را به خواننده می‌شناساند.
همچنین از تاریخچه مدائن و دوران حکومت و امارت سلمان فارسی و حذیفه برآن سرزمین سخن می‌گوید.
نگاه نویسنده بیشتر معطوف به خطابه بلندی است که حذیفه در تیسفون ایراد کرده و پاسخ‌هایی که به سوالات آن جوان ایرانی که مسلم نام دارد، داده است.
این کتاب علاوه بر روایت ساده‌اش از واقعه بزرگ غدیر با توجه به حجم اندکش؛ کتاب خوب و جذابی برای معرفی بهتر غدیر به دانش‌آموزان، دانشجویان و دیگر اقشار جامعه باشد.
«الجمل»
این کتاب بازنویسی روایی و مستند کتاب «الجمل» شیخ مفید است که به اثبات حقانیت ولایت و امامت حضرت امیرالمومنین علی (ع) بر اساس منابع اهل‌سنت می‌پردازد و همزمان با ایام عیدالله اکبر (عید غدیر خم) توسط انتشارات شهیدکاظمی منتشر شده است.
درباره جنگ جمل که نخستین درگیری و کشتار میان دو گروه از مسلمانان است و در آن به اختلاف روایات ۱۵ تا ۲۵ هزار تن از دو گروه کشته شدند، کتاب‌های زیادی نوشته شده است.
با مراجعه به فهرست ندیم به راحتی می‌توان با یازده مؤلف آشنا شد که کتابی به نام «جمل» نوشتهاند.
و طبیعی است که بررسیکنندگان جنگ جمل نیز آن را از دیدگاه خود تجزیه و تحلیل کنند.
همچنین موضوع «خروج و قیام بر ضد امام عادل و حاکم» از نظر فرقه‌های مختلف، متفاوت است.
مساله دیگر این‌که، گرفتاری مسلمانان در جنگ جمل دشوارتر از موارد دیگر است، زیرا در مورد حضرت امیر (ع) تمام فرقه‌های مسلمان (غیر از خوارج) متفقند که ایشان در زمره خلفای راشدین (ابوبکر، عمر و عثمان) و پیشوایان عادل مسلمانان است و خروج بر آن حضرت را نمی‌توان موضوعی ساده فرض کرد.
کتاب «الجمل» نتیجه تلاش برای بازنویسی روایی و مستند کتاب «الجمل» شیخ مفید است.
شیخ مفید در کتاب «الجمل» نقطه محوری مباحث را اثبات حقانیت ولایت و امامت حضرت امیر (ع) بر اساس منابع اهل‌سنت قرار داده است.
به نظر شیخ مفید بر همین اساس، مقابله با امام بعد از بیعت با ایشان امری خطا بود.
شیخ همین موضوع را با تکیه بر منابع اهل‌سنت، مبنایی برای روایت جنگ جمل قرار داده است.
اما مطالب کتاب شیخ مفید به شدت پراکنده و حاوی انواع مطالب کلامی، روایی و حتی فقهی است.
شیخ مفید در همین مسیر گاهی از یک موضوع یا ماجرا، چندین روایت ارائه کرده است.
بدین روی، در بازنویسی این کتاب تلاش شده تا با حذف برخی موضوعات و به هم ریختن تقدم و تأخر مطالب برای ایجاد خط روایی، به یک کُل منسجم حول محور جنگ جمل، پیش‌زمینه‌ها، علل و نتایج آن بر اساس کتاب شیخ مفید برسیم.
انتشارات سوره مهر
«شیری که سلام کرد» از مجموعه با ادب چون ۴ نوشته زهرا زواریان است.
کلیت این داستان‌ها درباره رابطه امامان معصوم علیه السلام با حیوانات است که در قالب ۵ داستان این حکایت‌ها را برای کودکان نوشته شده است.
