مهر | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 29 اردیبهشت 1401 - 18:12
یک نویسنده و کارشناس کتاب کودک در آیین رونمایی از کتاب «پس مرتضی کو؟» گفت: تولید آثار تاریخی و معرفی حقایق تاریخی برای کودکان مصداق کاملی از جهاد تبیین است.
به گزارش خبرنگار مهر، آئین معرفی و رونمایی کتاب «پس مرتضی کو؟» تازه‌ترین اثر مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی در سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
این اثر، نخستین محصولی است که مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی در حوزه کتاب کودک به طبع رسانده است.
«پس مرتضی کو؟» روایتی واقعی آمیخته با تخیل از کودکی آیت‌الله شهید مرتضی مطهری است که به عنوان اولین جلد از مجموعه «ستاره دنباله‌دار»، با نویسندگی و تصویرگری کلر ژوبرت نویسنده فرانسوی و استاد برجسته حوزه کتاب کودک، خلق شده است.
در آئین معرفی و رونمایی اثر «پس مرتضی کو؟» کلر ژوبرت نویسنده و تصویرگر این اثر، محسن چینی‌فروشان پیشکسوت و کارشناس حوزه کودک، قاسم تبریزی سندپژوه و تاریخنگار، بهاره بهنام‌نیا کارشناس حوزه کودک، علی مساحتی مدیر فرهنگی مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی و جمعی از اهالی فرهنگ، هنر، رسانه و دوستداران کتاب حضور داشتند.
تاکید رهبر انقلاب بر توجه به حوزه کودک و نوجوان
در ابتدای این مراسم، علی مساحتی با اشاره به پیشینه فعالیت‌های مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی در حوزه جوان، نوجوان و کودک گفت: در سال ۱۳۹۰ که جمعی از محققان مرکز اسناد انقلاب اسلامی به همراه رئیس وقت این مرکز، مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان به محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی رسیده بودند، حضرت آقا بر ضرورت توجه به اقشار کودک، نوجوان و جوان تاکید فرمودند.
حقاً هم در آن برهه، در عرصه روایتگری تاریخ برای این سنین، غفلت شده بود.
مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی از همان زمان، با هدف روایت تاریخ برای جوانان و نوجوانان، پروژه «دانستنی‌های تاریخ انقلاب اسلامی برای جوانان» را کلید زد که تا امروز بیش از ۱۴۰ عنوان اثر در این حوزه تولید شده و کماکان نیز ادامه دارد.
این آثار با هدف روایت صحیح و مستند رخدادهای تاریخی، معرفی اشخاص برجسته تاریخ معاصر ایران و انقلاب اسلامی و تبیین مفاهیم انقلاب تولید شده است.
«پس مرتضی کو؟» چگونه متولد شد؟
مدیر فرهنگی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ادامه داد: پس از تولید محتوای تاریخی و علمی برای قشر نوجوان، همکاران ما در مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی بر آن شدند تا در حوزه کتاب کودک نیز اقدام به تولید اثر کنند.
درواقع خلاء موجود در این حوزه در جبهه انقلاب اسلامی، ما را بر آن داشت تا به روایت مستند تاریخ و معرفی شخصیت‌های اثرگذار انقلاب به کودکان بپردازیم.
از اینجا بود که مجموعه «ستاره دنباله‌دار» متولد شد.
هدف این مجموعه، معرفی شخصیت‌های اثرگذار تاریخ انقلاب اسلامی به کودکان بود.
وی تصریح کرد: برای تحقق اهداف ترسیم شده، ابتدا تیمی مجرب و با دانش در حوزه کودک تشکیل شد که سرکار خانم بهنام‌نیا هم در این تیم حضور داشتند.
پس از سوژه‌یابی و طرح موضوع، اولین نامی که برای نویسندگی و تصویرگری اثر عنوان شد، نام خانم ژوبرت بود و خوشبختانه ایشان نیز از این پیشنهاد استقبال کردند.
مساحتی با بیان اینکه اثر «پس مرتضی کو؟» اولین جلد از مجموعه «ستاره دنباله‌دار» است گفت: این کتاب روایتگر داستانی واقعی آمیخته با تخیل از دوره کودکی شهید مطهری است.
این داستان با لحنی کودکانه، تصویرگر عشق و علاقه شهید مطهری به کسب دانش است؛ این شهید بزرگوار همان شخصیت برجسته‌ایست که مانیفست انقلاب اسلامی متکی بر اندیشه ایشان بود و نقش اثرگذاری در پیروزی نهضت امام خمینی داشت.
برشی از زندگی امام خمینی، رهبر انقلاب و شهید بهشتی در قالب کتاب کودک منتشر خواهد شد
مساحتی در بخش دیگری از سخنان خود به دیگر مجلدات این مجموعه اشاره کرد و گفت: پروژه «ستاره دنباله‌دار» به امید و مدد الهی ادامه‌دار خواهد بود و انشاالله در آینده، داستانی از زندگی شخصیت‌های مهم انقلاب اسلامی ازجمله بنیانگذار کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری، شهید آیت‌الله بهشتی و … در این مجموعه و در قالب کتاب کودک، عرضه خواهد شد.
وی در پایان تصریح کرد: البته پیش از انتشار این اثر نیز مرکز اسناد انقلاب اسلامی با تولید آثاری چون موشن‌گرافیک «۶۰ ثانیه با تاریخ» و موشن‌کمیک «خاطرات و مخاطرات» تلاش کرد در حوزه کودک و نوجوان، محصولاتی عرضه کند.
اکنون نیز پروژه «ستاره دنباله‌دار» به عنوان محصول تازه، سعی در هویت‌سازی و معرفی قهرمانان حقیقی تاریخ انقلاب به کودکان دارد.
تولید آثار تاریخی برای کودکان به مثابه جهاد تبیین است
محسن چینی‌فروشان نیز در این مراسم وی ضمن تقدیر از مرکز اسناد انقلاب اسلامی به خاطر انتشار اثر «پس مرتضی کو؟» گفت: خیلی خرسندم که چنین اثری در حوزه مغفول‌مانده کودک منتشر شد.
متأسفانه در این عرصه کار خاصی صورت نگرفته بود و خوشحالم که بالاخره یک نهاد تاریخنگاری وابسته به انقلاب اسلامی در این عرصه پیش‌قدم شد.
وی با اشاره به تحرکات جریان تحریف گفت: همانطور که می‌دانید امروز جریانی در داخل و خارج از کشور به دنبال تطهیر پهلوی است.
ما باید کودکانمان را از حقایق تاریخی آگاه کنیم و این یعنی جهاد تبیین.
این کارشناس حوزه کودک ادامه داد: هم انتخاب سوژه این کتاب و هم انتخاب نویسنده و تصویرگر آن، بسیار هوشمندانه بوده است و از این جهت به مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مدیران آن تبریک می‌گویم.
من بیش از سی سال است که با آثار خانم ژوبرت آشنا هستم.
ایشان از اساتید برجسته این عرصه هستند و مخاطب را بسیار خوب می‌شناسند.
برخی از آثار ایشان در حوزه کتاب کودک، چندین دوره تجدید چاپ شده است.
شخصیت‌سازی و برندسازی یکی از هنرهای ایشان است که در آثارشان به طور برجسته دیده می‌شود و مفاهیمی مثل حجاب و هویت اسلامی در آثار ایشان بارز و نمایان است.
ان‌شاءالله تولید چنین آثاری توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی ادامه‌دار باشد.
لزوم معرفی قهرمانان حقیقی به کودکان
در ادامه قاسم تبریزی محقق تاریخ، درباره ضرورت روایت تاریخ برای کودکان گفت: انسان همواره نیاز به الگو و سرمشق دارد.
به تعبیر استاد محمدرضا حکیمی، اگر بخواهیم نسلی متعهد و صاحب استقلال تربیت کنیم، ابتدا باید آرمان‌ها و ارزش‌های مکتب را به او ارائه دهیم و سپس الگو و سرمشق به او معرفی نمائیم.
در قرآن نیز پیامبران به عنوان الگو معرفی شده‌اند.
زندگی ائمه اطهار (ع) نیز به عنوان انسان‌های کامل، اسوه و الگوست.
شخصیت‌هایی که در جامعه اسلامی بروز و ظهور یافته و بالیده‌اند نیز می‌توانند الگوی مناسبی باشند.
وی ادامه داد: از آنجا که شخصیت انسان در کودکی شکل می‌گیرد، بهترین برهه برای شکل دادن شخصیت فرد و خودسازی، همین دوره است.
خوشبختانه ما علاوه بر پیامبران و ائمه معصومین (ع)، شخصیت‌ها و قهرمانان برجسته بسیاری داریم که از همین جامعه برخاسته‌اند و به عنوان یک الگو، زمینه‌ساز تربیت نسل بعد از خود شدند؛ شخصیت‌هایی چون امام خمینی، مقام معظم رهبری و شهیدان بهشتی، رجایی، باهنر، مطهری، چمران و … در زمره این افراد هستند.
این کارشناس حوزه تاریخ افزود: در گذشته، قصه‌گویی در خانواده‌ها رواج داشت و کودکان معمولاً به هنگام خواب، قصه‌های قرآنی گوش می‌دادند و کودک با اثرپذیری از قهرمانان داستان‌ها به خواب می‌رفت.
این قهرمان در شکل‌گیری شخصیت کودک بسیار مؤثر بود.
در دنیای امروز که رسانه‌های بیگانه با ابزار گوناگون سعی در ارائه قهرمانان پوشالی دارند، معرفی قهرمانان حقیقی به کودکان بسیار مهمتر از گذشته است.
تبریزی با بیان اینکه ما در معرفی شخصیت‌های اثرگذار تاریخی به کودکان غفلت کرده‌ایم یادآور شد: تلاش جریان معاند این است که علاوه بر پهلوی، استعمار آمریکا و انگلیس را هم تطهیر کنند و در این عرصه آثار متعددی را تولید کرده است.
متأسفانه ما در بیان حقایق تاریخ به کودکان و نوجوانان این سرزمین کوتاهی کرده‌ایم و باید به سرعت این ضعف را جبران کنیم.
باید آن هویت اسلامی را که انقلاب اسلامی دوباره آن را زنده کرد، به کودکانمان معرفی کنیم.
امروز شناساندن شخصیت‌هایی چون شهید مطهری، شهید بهشتی و حتی شخصیت‌هایی چون ملاصدرا، ابن‌سینا و … به کودکان، نیاز اصلی جامعه ماست.
این استاد تاریخ با بیان اینکه معرفی قهرمانان حقیقی ایران زمین، هویت‌بخشی و الگوسازی برای کودکان است گفت: مثلاً شخصیت شهید مطهری یک الگوی مناسب است؛ در همین کتاب که امروز رونمایی می‌شود، کودک درمی‌یابد که یک شخصیت بزرگ مثل آیت‌الله مطهری چگونه به تحصیل و کسب علم عشق می‌ورزد.
وی در پایان گفت: خوشبختانه ما در جامعه خود از این ستارگان پرنور و تجلی‌بخش، کم نداریم.
شهدا، بزرگان، علما و مشاهیر سرزمین ما هر یک می‌تواند الگوی مناسبی برای نسل جدید باشد.
خوشحالیم که مرکز اسناد انقلاب اسلامی که طی بیش از ۳۰ سال، در حوزه تاریخنگاری انقلاب اسلامی و در عرصه‌های تاریخ‌شفاهی، اسناد، شخصیت‌ها، خاطره‌نگاری و … فعالیت کرد، امروز در حوزه کتاب کودک نیز ورود کرده است و امیدواریم تولید این گونه آثار ادامه‌دار باشد.
برجسته‌ترین ویژگی «پس مرتضی کو؟» از نظر کلر ژوبرت
خانم کلر ژوبرت نویسنده و تصویرگر اثر «پس مرتضی کو؟» نیز در این مراسم گفت: وقتی تولید اثری درباره زندگی شهید مطهری از طرف مرکز اسناد انقلاب اسلامی به من پیشنهاد شد، مشتاقانه از آن استقبال کردم.
ایشان از شخصیت‌های اثرگذار تاریخ هستند.
وقتی من مسلمان شدم، ایشان در زمره اولین شخصیت‌های علمی دنیای اسلام بودند که مرا جذب اندیشه‌های خود کردند.
به یاد دارم که در آن سال‌ها فصولی از آثار ایشان به زبان انگلیسی ترجمه و در محافل علمی عرضه می‌شد.
وقتی به ایران آمدم، انگیزه زیادی داشتم تا هرچه زودتر زبان فارسی را یاد بگیرم.
یکی از علت‌های آن این بود که بتوانم آثار شهید مطهری را مطالعه کنم و امروز هم خیلی خوشحالم که فرصتی شد تا درباره ایشان برای کودکان بنویسم.
جا دارد از خانم بهنام‌نیا، خانم سلیمانی و نیز دست‌اندرکاران مرکز اسناد انقلاب اسلامی تشکر کنم.
شکل‌گیری این اثر یک کار گروهی بود.
این استاد برجسته عرصه تصویرگری و نویسندگی، درباره مهمترین ویژگی «پس مرتضی کو؟» گفت: ویژگی مهم این اثر به نظر من، داستان زیبای آن است.
برای نگارش این کتاب، چند خاطره از کودکی شهید مطهری را در اختیار داشتیم اما از بین همه آنها، این خاطره بسیار زیباتر بود که اشتیاق استاد مطهری را به تحصیل نشان می‌داد.
البته تبدیل کردن این روایت واقعی به یک داستان تخیلی و کودکانه خیلی سخت بود.
نمی‌خواستم صرفاً یک خاطره را بازنویسی کنم و می‌خواستم شخصیت‌پردازی کنم تا کودک جذب داستان شود.
ژوبرت یادآور شد: در انتخاب سوژه برای کتاب کودک، باید ابعاد شخصیتی کاراکتر و باورپذیری داستان ملاک قرار بگیرد.
در بیان داستان‌های تاریخی برای کودک، باید یک بعد از زندگی یک شخصیت تاریخی را پرورش داد تا آن بعد برای کودک ملموس شود.
سه ویژگی برجسته آثار کلر ژوبرت
بهاره بهنام‌نیا، کارشناس حوزه کودک نیز در این مراسم گفت: وقتی کارگروه مربوطه برای تولید آثار تاریخی ویژه کودکان در مرکز اسناد انقلاب اسلامی تشکیل شد، علاوه بر سوژه داستان، نویسنده نیز برایمان بسیار مهم بود.
با شناختی که از خانم ژوبرت داشتم، نام ایشان مطرح شد و الحمدلله ایشان نیز بزرگواری کردند و پذیرفتند که در این مسیر همراه ما باشند.
اینکه یک داستان واقعی، به یک قصه تخیلی و در عین حال باورپذیر برای کودک تبدیل شود، هنر دست و فکر ایشان بود.
این کارشناس حوزه کودک درباره ویژگی آثار کلر ژوبرت گفت: من آثار خانم ژوبرت را سال‌هاست که می‌شناسم و آن آثار را بسیار فاخر می‌دانم.
آثار ایشان چند ویژگی بارز دارد؛ ویژگی اولی فلسفی بودن آن است که کودک را وادار به تفکر می‌کند؛ ویژگی دوم بهره‌گیری از طبیعت است.
در همه آثار ایشان جزئیاتی وجود دارد که شاید بزرگسالان زیاد به آن توجه نکنند، ولی این جزئیات برای کودکان بسیار بااهمیت است.
ویژگی سوم این است که خانم ژوبرت از نگاه کودکان به دنیا می‌نگرد و از این حیث، داستان‌هایی که ایشان خلق می‌کنند برای کودک جذاب و باورپذیر است.
وی ادامه داد: شخصیت‌های داستان‌های خانم ژوبرت همگی خداشناس هستند که این نیز برای کودک بسیار اثرگذار است.
می‌توان کاراکتر «زنبورک» را در کتاب «آرزوی زنبورک» و کاراکتر «عنکبوت» را در کتاب «لبخند خدا» را برای این موضوع مثال زد.
در کتاب «پس مرتضی کو؟» هم این ویژگی وجود دارد.
در این کتاب، ماه به عنوان نماد معنویت، در سراسر قصه حضور دارد.
این داستان، یک تجربه معنوی دلنشین به کودک می‌دهد که در شکل‌گیری شخصیت او مؤثر است.
