مهر | دین و اندیشه | شنبه، 10 اردیبهشت 1401 - 11:30
مکلف باید برای خودش و کسانی که نان‌خور او هستند برای هر نفر، یک صاع (تقریباً سه کیلوگرم) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت یا مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول را هم بدهد کافی است.
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از اعمال واجب در روز عید فطر پرداختن زکات فطره است.
زکات فطره یا زکات فطر و یا فطریه پرداخت حدود سه کیلوگرم از خوراکِ غالب مانند گندم، جو، خرما، برنج، کشمش و یا قیمت آن به‌ازای هر نان‌خور به‌مناسبت عید فطر.
موارد مصرف زکات فطره همان موارد هشت گانه زکات مال (فقیر، مسکین، آزادی بردگان، بدهکار، مؤلفة قلوبهم، مأموران جمع‌آوری زکات، فی سبیل‌الله و ابن سبیل) است.
البته بنا بر نظر برخی مراجع تقلید، احتیاط واجب یا مستحب است که به فقیر پرداخت گردد.
زمان پرداخت زکات فطره، قبل از نماز عید فطر یا قبل از ظهر عید فطر است.
بر اساس روایات، پرداخت زکات فطره تکمیل‌کننده روزه، باعث قبولی آن و تکمیل‌کننده زکات مال است.
مبلغ فطریه ۱,۴۰۱ بنا بر اعلام دفاتر مراجع تقلید به شرح ذیل است:
دفتر آیت الله خامنه‌ای
مکلف باید برای خودش و کسانی که نان‌خور او هستند برای هر نفر، یک صاع (تقریباً سه کیلوگرم) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت یا مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را هم بدهد، کافی است.
ضمناً زکات فطره امسال (۱۴۰۱) به قیمت گندم برای هر نفر، «چهل هزار تومان» اعلام شده است.
پرداخت زکات فطره به واجب النفقه
۳۰) آیا پدر می‌تواند زکات فطره را به فرزند دانشجوی خود که محتاج است، بدهد؟
اگر فرزندان فقیر باشند، پدر و مادر باید مخارج واجب آنان را بپردازند و نمی‌توان چیزی از زکات فطره را بابت مخارج زندگی به آن‌ها داد ولی برای ادای دین و یا مایحتاجی که تأمین آن بر پدر واجب نیست اشکال ندارد.
پرداخت زکات فطره به خویشاوندان
۳۱) آیا جایز است زکات فطره را به‌عنوان هدیه، به خویشاوندان آبرومند و مستحق داد؟
می‌تواند به‌عنوان هدیه بدهد و لازم نیست به او بگوید زکات فطره است؛ ولی باید در نیّت قصد زکات کند.
مصرف زکات فطره
۳۲) همیشه مقدار یک‌سوم زکات فطره‌ی جمع‌آوری‌شده، برای مخارج مسجد برداشته می‌شود (با اینکه مسجد دارای موقوفات و درآمد ختم می‌باشد) آیا صحیح است؟
احتیاط این است که آن را به فقرای شیعه بدهند.
مصرف زکات فطره در امور فرهنگی
۳۳) آیا جایز است زکات فطره را در امور فرهنگی و مذهبی که باعث نشر معارف دین می‌شود صرف کرد؟
صرف زکات فطره در راه نشر معارف دین اشکال ندارد؛ ولی احتیاط این است که آن را به فقیر بدهند.
دفتر آیت الله سیستانی
گندم: ۴۰ هزار تومان
برنج ایرانی: ۲۲۵ هزار تومان
برنج غیرایرانی: ۶۰ هزار تومان
مسأله ۲۰۲۳ زکات فطره را بنا بر احتیاط واجب باید فقط به فقرای شیعه پرداخت کرد که دارای شرایط گذشته در مستحقین زکات مال هستند، و چنانچه در شهر از فقرای شیعه کسی نباشد می‌تواند آن را به فقرای دیگر مسلمانان داد، ولی در هر صورت نباید به ناصبی داده شود.
مسأله ۲۰۲۴ اگر طفل شیعه‌ای فقیر باشد، انسان می‌تواند فطره را به مصرف او برساند، یا به واسطه دادن به ولی او، ملک طفل نماید.
مسأله ۲۰۲۵ فقیری که فطره به او می‌دهند، لازم نیست عادل باشد، ولی احتیاط واجب آن است که به شراب‌خوار، و بی‌نماز، و کسی که آشکارا معصیت می‌کند، فطره ندهند.
مسأله ۲۰۲۶ به کسی که فطره را در معصیت مصرف می‌کند، نباید فطره بدهند.
مسأله ۲۰۲۷ احتیاط مستحب آن است که به یک فقیر کمتر از یک صاع فطره ندهند، مگر اینکه به فقرایی که جمع شده‌اند نرسد، ولی اگر بیشتر بدهند هیچ اشکال ندارد.
مسأله ۲۰۲۸ اگر از جنسی که قیمتش دو برابر قیمت معمولی آن است، مثلاً از گندمی که قیمت آن دو برابر قیمت گندم معمولی است، نصف صاع بدهد کافی نیست، بلکه اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد کافی نیست.
مسأله ۲۰۲۹ انسان نمی‌تواند نصف صاع را از یک جنس مثلاً گندم، و نصف دیگر آن را از جنسی دیگر، مثلاً جو بدهد، بلکه اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد کافی نیست.
مسأله ۲۰۳۰ مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان و همسایگان فقیر خود را بر دیگران مقدّم دارد، و سزاوار است که اهل علم و دین و فضل را به دیگران نیز مقدم دارد.
مسأله ۲۰۳۱ اگر انسان به خیال اینکه کسی فقیر است به او فطره بدهد و بعد بفهمد فقیر نبوده، چنانچه مالی را که او داده از بین نرفته باشد، باید پس بگیرد و به مستحق بدهد، و اگر نتواند بگیرد، باید از مال خودش عوض فطره را بدهد، و اگر از بین رفته باشد، در صورتی که گیرنده فطره می‌دانسته آنچه را که گرفته فطره است، باید عوض آن را بدهد، و اگر نمی‌دانسته، دادن عوض بر او واجب نیست، و انسان باید عوض فطره را بدهد.
مسأله ۲۰۳۲ اگر کسی بگوید فقیرم، نمی‌شود به او فطره داد، مگر آنکه از گفته او اطمینان پیدا شود، یا انسان بداند که قبلاً فقیر بوده است.
دفتر آیت الله وحید خراسانی
گندم: ۴۰ هزار تومان
برنج: ۱۴۰ هزار تومان
دفتر آیت الله شبیری زنجانی
گندم: ۴۰ هزار تومان
برنج ایرانی: ۲۵۰ هزار تومان
برنج پاکستانی: ۱۱۰ هزار تومان
برنج هندی: ۷۵ هزار تومان
دفتر آیت الله مکارم شیرازی
گندم: ۴۰ هزار تومان
برنج: ۱۵۰ هزار تومان
کفاره روزه غیر عمد مبلغ هشت هزار تومان معادل ۸۰.۰۰۰ ریال است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود؛ همچنین کفاره روزه عمد مبلغ چهارصد و هشتاد هزار تومان معادل ۴.۸۰۰.۰۰۰ ریال است.
دفتر آیت الله نوری همدانی
شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع (۳ کیلو) از خوراکی‌های رایج خود (مانند گندم، برنج و …) یا مبلغ آن را به عنوان فطریه بپردازد.با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است تفاوت داشته باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.
دفتر معظم له مبلغ قوت غالب گندم را ٤٠ هزار تومان و قوت غالب برنج ایرانی ١٥٠ هزار تومان اعلام می‌نماید که مؤمنین در پرداخت یکی از آن مخیر می‌باشند.
زکات فطره بر کسانی واجب است که در شب عید فطر اولاً مکلف باشند و ثانیاً فقیر نباشد و ثالثاً نان‌خور دیگران هم محسوب نشوند.
کسانی که دارای این شرایط هستند زکات فطره را باید بپردازند.
وقت پرداخت زکات فطره از شب عید است تا ظهر روز عید و به نظر رهبر معظم انقلاب و برخی فقهای دیگر بنا بر احتیاط باید قبل از نماز عید زکات فطره را بپردازند.
اگر کسی برایش این امکان وجود نداشت، یعنی دسترسی نداشت یا امکان پرداختن نبود لااقل جدا کند و کنار بگذارد تا بعداً ادا کند.
