ماههای قمری (یا عربی) دوازده ماه است که به ترتیب عبارتاند از:
محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی (یا ربیع الاخر)، جمادی الاول، جمادی الثانی (یا جمادی الاخر)، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه.
چهار ماه از این ماهها به ماههای حرام مشهور است که عبارتند از: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم.
همچنین به ماه های شوال، ذیقعده و ذیحجه ماههای حج می گویند.
مبدأ ماههای قمری و ماههای شمسی، هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به مدینه است. اولین ماه قمری محرم و آخرین آن ذیحجه است، تعداد روزهای ماههای قمری در مجموع 354 روز است که حدود 10 یا 11 روز از تعداد روزهای سال شمسی کمتر است چون در ماههای قمری، یک ماه، 30 روز است و ماه دیگر 29 روز.
هنگام دیدن هلال ماه نو، خواندن دعاهای هلال مستحب است، و از همه بهتر دعای 43 صحیفه کامله سجادیه است. اما اگر امکان خواندن این دعا نباشد، بهتر است که سه مرتبه « الله اکبر » و سه مرتبه « لا اله الا الله » بگوییم و در روز اول هر ماه دو رکعت نماز بگذاریم و در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه « انا انزلنا » (سوره قدر) را بخوانیم و بعد از نماز صدقه بدهیم که موجب سلامتی ما در آن ماه خواهد شد.
منابع:
هدایة الانام الی وقایع الایام، محدث قمی
از ابن عباس روایت کردهاند: که حضرت رسول(صلیاللهعلیهوآله) برای روزهی هر روز ماه مبارک رمضان فضیلت بسیار بیان فرمود و برای هر روز دعای مخصوصی با فضیلت و ثواب بسیار برای آن ذکر کرده که ما به بیان اصل دعا اکتفا میکنیم:
روز اول:
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ صِيامِى فِيهِ صِيامَ الصَّائِمِينَ ، وَقِيامِى فِيهِ قِيامَ الْقائِمِينَ ، وَنَبِّهْنِى فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغافِلِينَ ، وَهَبْ لِى جُرْمِى فِيهِ يَا إِلٰهَ الْعالَمِينَ ، وَاعْفُ عَنِّى يَا عافِياً عَنِ الْمُجْرِمِينَ.
خدایا، روزهام را در این ماه روزهی روزهداران قرار ده و شبزندهداریام را شبزندهداری شبزندهداران و بیدارم کن در آن از خواب بیخبران و ببخش گناهم را در آن، ای معبود جهانیان و از من درگذر، ای درگذرنده از گنهکاران.
