ماههای قمری (یا عربی) دوازده ماه است که به ترتیب عبارتاند از:
محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی (یا ربیع الاخر)، جمادی الاول، جمادی الثانی (یا جمادی الاخر)، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه.
چهار ماه از این ماهها به ماههای حرام مشهور است که عبارتند از: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم.
همچنین به ماه های شوال، ذیقعده و ذیحجه ماههای حج می گویند.
مبدأ ماههای قمری و ماههای شمسی، هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به مدینه است. اولین ماه قمری محرم و آخرین آن ذیحجه است، تعداد روزهای ماههای قمری در مجموع 354 روز است که حدود 10 یا 11 روز از تعداد روزهای سال شمسی کمتر است چون در ماههای قمری، یک ماه، 30 روز است و ماه دیگر 29 روز.
هنگام دیدن هلال ماه نو، خواندن دعاهای هلال مستحب است، و از همه بهتر دعای 43 صحیفه کامله سجادیه است. اما اگر امکان خواندن این دعا نباشد، بهتر است که سه مرتبه « الله اکبر » و سه مرتبه « لا اله الا الله » بگوییم و در روز اول هر ماه دو رکعت نماز بگذاریم و در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه « انا انزلنا » (سوره قدر) را بخوانیم و بعد از نماز صدقه بدهیم که موجب سلامتی ما در آن ماه خواهد شد.
منابع:
هدایة الانام الی وقایع الایام، محدث قمی
مهر | دین و اندیشه | شنبه، 18 تیر 1401 - 10:00
مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب شریف مفاتیح الجنان در خصوص اعمال نهم ذی الحجة؛ روز عرفه مواردی را نقل کرده است.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر امروز نهم ذی الحجة روز عرفه است.
روز نهم، روز عرفه و از اعیاد بزرگ است، گرچه به اسم عید نامیده نشده و روزی است که خدا بندگانش را به عبادت و طاعت خویش دعوت کرده و سفرههای جود و احسانش را برای آنان گسترده و شیطان در این روز خوارتر و حقیرتر و راندهتر و خشمناکتر از روزهای دیگر است؛ روایت شده: که حضرت زین العابدین (علیهالسلام) در روز عرفه صدای گدایی را شنید که از مردم درخواست کمک میکرد، به او فرمود: وای بر تو، آیا در این روز از غیر خدا درخواست میکنی؟!
سوم: پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعاهای عرفه شوی، در زیر آسمان دو رکعت نماز بخوان و به گناهانت نزد خداوند اعتراف و اقرار کن تا به ثواب عرفات دست یابی و گناهانت آمرزیده شود، آنگاه به اعمال و دعاهای عرفه که از ائمه طاهرین روایت شده است مشغول شو و آن اعمال و دعاها بیشتر از آن است که به طور کامل در این مختصر بگنجد ولی به اندازهای که این کتاب ظرفیت آن را داشته باشد نقل میکنم.
شیخ کفعمی در کتاب «مصباح» فرموده: برای کسیکه از دعا خواندن بیحال نشود روزهی روز عرفه مستحب است؛ و پیش از رسیدن آفتاب به وقت شرعی ظهر، غسل مستحب است و نیز زیارت امام حسین (علیهالسلام) در روزوشب عرفه بر دیگر اوقات ترجیح دارد؛ و چون وقت رسیدن خورشید به ظهر شرعی رسید، زیر آسمان برو و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو بخوان و چون از نماز ظهروعصر فارغ شوی، دو رکعت نماز بخوان، در رکعت اول پس از سوره «حمد» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سوره «کافرون»، پس از آن چهار رکعت نماز، در هر رکعت پس از سوره «حمد» «پنجاه مرتبه» سوره «توحید» بخوان.فقیر میگوید: این نماز همان «نماز حضرت امیرالمؤمنین» است که در ضمن اعمال روز جمعه گذشت
منزّه است خدا و سپاس ویژۀ خداست و معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگتر از آن است که وصف شود.
حاجت خود را بخواه که به خواست خدا برآورده خواهد شد؛
خدایا ایمان آوردم به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالیکه او را ندیدم، پس در بهشت چهرهاش را به من بشناسان.
خدایا به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) از سوی من تحیت و سلام بسیار برسان.
منزّه است خدا، پیش از هرکس و منزّه است خدا پس از هرکس و منزّه است خدا با هرکس و منزّه است خدا، پاینده است پروردگار ما و فنا میپذیرد هرکس و منزّه است خدا، تنزیهی که فزونی میگیرد بر تنزیه تنزیهکنندگان فزونی بسیار پیش از هرکس و منزّه است خدا، تنزیهی که فزونی میگیرد بر تنزیه تنزیهکنندگان فزونی بسیار پس از هرکس و منزّه است خدا تنزیهی که فزونی میگیرد بر تنزیه تنزیهکنندگان فزونی بسیار به همراه هرکس؛
مهر | دین و اندیشه، استانها | شنبه، 18 تیر 1401 - 15:13
مشهد ـ ماه ذیحجه آخرین ماه از سال قمری و دارای شرافت و فضیلت زیادی از نگاه معصومین (ع) است. از این ماه به عنوان یکی از ۴ ماه دارای احترام و حرمت در آموزههای دینی یاد شده است.
خلاصه خبر
در آستانه عید سعید قربان با مرتضی انفرادی؛ مدیر گروه فرهنگ و سیره رضوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی گفتگویی در خصوص فضیلت این روز و بررسی عید قربان از منظر امام رضا (ع) انجام شده است.
مدیر گروه فرهنگ و سیره رضوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی افزود: عید قربان در منظر عالم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم نیز جایگاه ویژه و استثنایی دارد؛ در سیره امام رضا (ع) آمده است که ایشان در روز عید قربان به دیگران با عبارت (تقبل الله منّا و منک) تبریک میگفتند.
همچنین ایشان روز عید قربان را روزی میدانند که در قیامت شتابان به خدا میرسد.
در زمان ولایتعهدی امام رضا (ع) ماجرای نماز خواندن عید در منابع اسلامی با این عبارت آمده است: «فلما حضر العید بعث المأمون إلی الرضا علیه السلام یسأله أن یرکب ویحضر العید ویصلی ویخطب».
مأمون گفت: هرطور که میخواهید برای نماز خارج شوید، به فرماندهان، نگهبانان و سایر اقشار مردم دستور داده شد تا صبح زود برای نماز به در خانه امام رضا (ع) بروند.
وی بیان کرد: خبر اقامه نماز عید توسط امام در سراسر مرو منتشر شد و مردم شهر مرو در مسیرهای منتهی به منزل امام و روی پشتبامها نشسته بودند و کوچک و بزرگ، زن و مرد در انتظار احیای سنت نبوی توسط فرزند گرامی شأن بودند.
امام از محل نماز خود برخاستند، غسل کردند و جامه خود را پوشیدند.
اخبار به مأمون رسید.
امام بی آنکه مقاومتی کنند یا سخنی بگویند پذیرفتند.
مهر | دین و اندیشه | جمعه، 10 تیر 1401 - 10:53
روز اول ماه ذی الحجه روز بسیار مبارکی است و در این روز حضرت ابراهیم خلیل متولّد شده است.
خلاصه خبر
روزه که ثواب روزهی هشتاد ماه را دارد.
خواندن نماز حضرت فاطمه(سلاماللهعلیها)؛ شیخ فرموده: روایت شده: این نماز چهار رکعت است با دو سلام، مانند نماز امیرالمؤمنین(علیهالسلام) که در هر رکعت سوره «حمد» «یک مرتبه» و «توحید» «پنجاه مرتبه» خوانده میشود و پس از سلام «تسبیحات» آن حضرت را گفته، سپس بخوان:
حَسْبِی حَسْبِی حَسْبِی مِنْ سُؤالِی عِلْمُکَ بِحالِی.
تا خدا شرّ ستمکار را از او باز دارد؛
فضیلت این ماه
متن اصلی: فضیلت ماه ذی الحجه در کلام مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی - نویسنده: آیةالله میرزا جواد ملکی تبریزی
اگر چه ماه رمضان افضل ماهها میباشد ولی درباره بعضى از روزهاى اين ماه فضايلى بيش از ماه رمضان وارد شده است.
این ماه ماه ولایت است که در روز غدیر دین کامل شده و نعمت تمام میشود، و به جهت احترام این ماه لازم است انسان با غفلت وارد این ماه نشده از قبل آمادگی ورود و بندگی خداوند در این ماه را فراهم کند.
اعمال دهه اول ذیالحجه
متن اصلی: مراقبات دهه اول ذی الحجه در کلام میرزا جواد آقا ملکی تبریزی - نویسنده: آیةالله میرزا جواد ملکی تبریزی
ده روز اول ماه ذیالحجه ایام معدودات است که «و إذكُرُوا اللَّهَ فِي أيّامٍ [مَعْدُوداتٍ] . و خدا را در روزهاى معين ياد كنند.» پس انسان نباید غافل باشد که غفلت با ذکر که در آیه آمده جمع نمیشود.
مشرق | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 09 تیر 1401 - 03:34
در حج تمتع همهچیز به نیت افراد بستگی دارد و تمام مناسک حج نشانهای است و رمزی دارد.
خلاصه خبر
این ابهام هنوز هم در ذهن عدهای از مردم باقی است که چگونه میتوان اعمال عبادی مانند حج تمتع یا عمره و یا زیارت ائمه اطهار علیهم السلام را با سیاحت و دنیادوستی جمع کرد.
دکتر فاطمه سلیمانی، استاد حوزه و محقق قرآنی درباره ضرورتها و بایستههای اعمال حج و لزوم آشنایی با مفاهیم و معارف حج توضیح میدهد.
ضرورت درک مفهوم عمیق حج
با توجه به اینکه مردم در مراسم حج اعمال عبادی را بهجا میآورند که این اعمال دارای باطن و مفهومی است، میخواهیم بدانیم؛ آشنا بودن و شناخت مفاهیم و نیت حج چه تأثیری در مقبول بودن زیارت بیتالله الحرام دارد؟
درست است که حج مجموعهای از اعمال است اما هر حاجی باید توجه داشته باشد که حج معانی را بهجا بیاورد نه حج مناسک، یعنی عمق و کنه مناسک را درک کند و بداند هر یک از اعمال حج بر اساس کدام نیت و مقصود انجام میشود و چه هدفی را دنبال میکند، در این صورت است که حج او مورد قبول خدا قرار میگیرد.
باید بدانیم که ما برای چه حج میرویم، برای اینکه بیتالله الحرام را زیارت کنیم، پس مقصد اصلی زیارت است نه سیاحت یا استراحت.
شرط قبول حج و زیارت
خلوص نیت در عبادات
معنای خلوص نیت در عبادات چیست؟
آیا اگر قصد کنیم که هم اعمال حج را انجام دهیم و هم سیاحت کنیم، حج قبول است و میتوان گفت خلوص نیت داشتهایم؟
علت واجببودن حج بر افراد مستطیع
این نکته در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است، همان طور که خداوند متعال در آیات 26 و 27 سوره مبارکه حج دراینباره میفرماید: «وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیتِ أَن لَّاتُشْرِکْ بِی شَیئًا وَ طَهِّرْ بَیتِی لِلطَّائِفِینَ وَ الْقَائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ؛ وَ أَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یأْتُوکَ رِجَالًا وَ عَلَی کُلِّ ضَامِرٍ یأْتِینَ مِن کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ؛ و مکان خانه را برای ابراهیم آشکار کردیم و گفتیم: هیچ چیز را شریک من مساز و خانه مرا برای طوافکنندگان و بر پای ایستادگان و راکعان و ساجدان پاکیزه بدار؛ و مردم را به حج فرا خوان تا پیاده یا سوار بر شتران تکیده از راههای دور نزد تو بیایند.»
تسنیم | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 09 تیر 1401 - 12:58
از مشهورات روایی است که دهۀ اول ذیالحجه جایگاه ویژهای نزد خداوند دارد، به طوری که این دهه را دهۀ تزکیه نامیدهاند.
خلاصه خبر
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «مَا مِنْ أَیامٍ أَزکَی عِندَ الله تعالی وَ لاَ أعظَمَ أجراً مِن [فی] خَیرٍ مِنْ عَشْرَ اْلأضْحَی»؛ یعنی هیچ روزی نزد خداوند متعال پاکیزهتر و پر اجرتر از 10 روز اضحی نیست.
نماز
از جمله آداب دهۀ اول ذیالحجه دو رکعت نمازی است که بین دو نماز مغرب و عشاء خوانده میشود؛ به این صورت که در هر رکعت آن سوره «فاتحة الکتاب» و «اخلاص» خوانده و بعد این آیه قرائت شود «وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسى لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدین.» امام صادق علیه السلام میفرماید: پدرم به من فرمود: پسرم، در دهه نخست از ماه ذیالحجّه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن (اقبال، صفحه 317)
مهر | دین و اندیشه | شنبه، 04 تیر 1401 - 10:14
بیستوپنجم ذی القعده، مصادف با روز دَحوُالاَرض است؛ یکی از آن چهار روزی است که در تمام سال به برتری و مزیت روزه گرفتن ممتاز است.
خلاصه خبر
و این روزی است که رحمت خدا در آن پخش میشود و برای عبادت و اجتماع برای ذکر خدا در این روز پاداش بسیاری است و برای این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل دیگر وارد است:
نمازی که در کتابهای علمای شیعه از اهل قم روایت شده و آن دو رکعت است در وقت بالا آمدن آفتاب تا پیش از گذشتن از وقت ظهر، در هر رکعت پس از سوره «حمد» «پنج مرتبه» سوره «وَ الشَّمس» خوانده شود و پس از سلام بگوید:
اللّٰهُمَّ داحِیَ الکَعْبَةِ، وَفالِقَ الْحَبَّةِ، وَصارِفَ اللَّزْبَةِ، وَکاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ، أَسْأَلُکَ فِی هٰذَا الْیَوْمِ مِنْ أَیَّامِکَ الَّتِی أَعْظَمْتَ حَقَّها، وَأَقْدَمْتَ سَبْقَها، وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنِینَ وَدِیعَةً، وَ إِلَیْکَ ذَرِیعَةً، وَبِرَحْمَتِکَ الْوَسِیعَةِ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثاقِ الْقَرِیبِ یَوْمَ التَّلاقِ فاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ، وَداعٍ إِلیٰ کُلِّ حَقٍّ، وَعَلَیٰ أَهْلِ بَیْتِهِ الْأَطْهارِ، الْهُداةِ الْمَنارِ، دَعائِمِ الْجَبَّارِ، وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَالنَّارِ، وَأَعْطِنا فِی یَوْمِنا هٰذَا مِنْ عَطائِکَ الْمَخْزُونِ غَیْرَ مَقْطُوعٍ وَلَا مَمْنُوعٍ، تَجْمَعُ لَنا بِهِ التَّوْبَةَ، وَحُسْنَ الْأَوْبَةِ؛
یَا خَیْرَ مَدْعُوٍّ، وَأَکْرَمَ مَرْجُوٍّ، یَا کَفِیُّ یَا وَفِیُّ، یَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِیٌّ، الْطُفْ لِی بِلُطْفِکَ، وَأَسْعِدْنِی بِعَفْوِکَ، وَأَیِّدْنِی بِنَصْرِکَ، وَلَا تُنْسِنِی کَرِیمَ ذِکْرِکَ، بِوُلاةِ أَمْرِکَ، وَحَفَظَةِ سِرِّکَ، وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوائِبِ الدَّهْرِ إِلیٰ یَوْمِ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ، وَأَشْهِدْنِی أَوْلِیاءَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی، وَحُلُولِ رَمْسِی، وَانْقِطاعِ عَمَلِی، وَانْقِضاءِ أَجَلِی.
اللّٰهُمَّ وَاذْکُرْنِی عَلَیٰ طُولِ الْبِلیٰ إِذا حَلَلْتُ بَیْنَ أَطْباقِ الثَّریٰ، وَنَسِیَنِی النَّاسُونَ مِنَ الْوَریٰ، وَأَحْلِلْنِی دارَ الْمُقامَةِ، وَبَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْکَرامَةِ؛
وَاجْعَلْنِی مِنْ مُرافِقِی أَوْلِیائِکَ وَأَهْلِ اجْتِبائِکَ وَاصْطِفائِکَ، وَبارِکْ لِی فِی لِقائِکَ، وَارْزُقْنِی حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِیئاً مِنَ الزَّلَلِ وَسُوءِ الْخَطَلِ.
اللّٰهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِکَةِ النَّصْرِ، وَبِما أَلْقَیْتَ إِلَیْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مُنْتَقِماً لَکَ حَتّیٰ تَرْضیٰ، وَیَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَعَلَیٰ یَدَیْهِ جَدِیداً غَضّاً، وَیَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضاً، وَیَرْفُضَ الْباطِلَ رَفْضاً.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَعَلَیٰ جَمِیعِ آبائِهِ، وَاجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ وَأُسْرَتِهِ، وَابْعَثْنا فِی کَرَّتِهِ، حَتّیٰ نَکُونَ فِی زَمانِهِ مِنْ أَعْوانِهِ.
