فرهنگ مدیریت و کارکنان
در بسیاری از روایات کار و تلاش برای روزی حلال به عبادت برتر تعبیر شده است، امیر مومنان(ع) کار و کوشش را پس از سحر خیزی و یاد خدا،برای بدست آوردن روزی موثر دانسته است.[1]
امام رضا(ع)فرمودند:الذی یطلب من فضل الله عزوجل مایکف به عیاله اعظم اجرا من المجاهد فی سبیل الله عزوجل.[2]
پاداش کسی که با استعانت از فضل خدای عزوجل، روزی خانواده اش را می جوید از پاداش مجاهد در راه خدا بیشتر است.
در این سخن امام، اجر جوینده، روزی بیش از جهاد در راه خدا تعیین شده است.
جایگاه کارگر در شب معراج
امام رضا(ع)نقل فرموده اند: قال الله تعالی فی لیله المعراج: یا أَحمَدُ إِنَّ العِبادَةَ عَشَرَةُ أَجزاءَ: تِسعَةٌ مِنها طَلَبُ الحَلالِ فَإِذا طَیبتَ مَطعَمَک وَ مَشرَبَک فَأَنتَ فی حِفظی وَ کنَفی؛[3]
خداوند متعال در شب معراج فرمودند:ای احمد! عبادت ده قسمت است که نه قسمت آن در جستجوی روزی حلال نهاده شده است، پس اگر خوردن و نوشیدن تو پاکیزه باشد تو در پناه و حمایت من خواهی بود.
حدیث (1) پيامبر صلى الله عليه و آله :
طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة
کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است.
جامع الاخبار (شعیری) ص
-------------------------------------------------
حدیث (2) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
امْنُنْ عَلَيْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْكَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَل
خدایا نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی ، تنبلی ، ناتوانی ، بهانه آوری ، زیان ، دل مردگی و ملال ، محفوظمان دار.
بحار الانوار (ط - بیروت ) ج 91 ، ص 125
-------------------------------------------------
حدیث (3) پيامبر صلى الله عليه و آله :
إِنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا يُكَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِي طَلَبِ الْمَعِيشَة
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سوال شد یا رسول الله!پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود : جدیت و تلاش در طلب معیشت.
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج13، ص 13
-------------------------------------------------
حدیث (4) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِي طَلَبِ الْحَلَال
عبادت ده جز است که نه جز آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است.
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج13، ص 12
کارگران و کارفرمایان
برتری کارگران
بر پایه روایتی حضرت عیسی خطاب به حواریان خود فرمود برتر از شما حواریان کسی است که با دست خود کار میکند و از دستاورد کسبش می خورد.
هنگامی که رسول خدا صلی الله عليه و آله از جنگ تبوک بازگشت، سعد انصاری به استقبال آن حضرت شتافت. پیامبر با او مصافحه کرد و چون زبری و خشنی دستهای او را احساس کرد از کارگر انصاری پرسید چرا دستهایت این چنین کوفته و خشن است؟ سعد :گفت ای رسول خدا ! با بیل و طناب کار میکنم و هزینه زندگی خانواده ام را تأمین میکنم پیامبر دست او را بوسید و فرمود: این دستی است که آتش جهنم به آن نخواهد رسید.
كارگران بازوان حركت هر جامعهای به سوی رشد، تعالی و شكوفايی هستند بی شك همه پيشرفتهای حاصل در مسير زندگی نشات گرفته از رشد و پويايی فكر و گسترش انديشهورزی است و در هر جامعهای كه از فرصت انديشه و بازوی هنرمند كارگران بهتر استفاده شود توسعه و پيشرفت، رونقی دو چندان خواهد يافت. اولین روز از ماه "می" هر سال در تقویم میلادی روز جهانی کارگر نامیده میشود که به همین مناسبت تعدادی از احادیث درباره کارگر را گردآوری نموده ایم.
زمانی که تنهایی بشر با تکثیر نسل انسان به همزیستی در کنار دیگران تبدیل شد، «زندگی اجتماعی» تولد یافت و آدمی با وضع قانونهای نخستین و ابتدایی برای مقابله با تعارضها و اختلافها، به اجتماع، حیات و حیثیت بخشید. اکنون اجتماع و مردم جزء جداییناپذیر زندگی انسان هستند که از یک سو دستیابی به پیشرفت را آسانتر و از سوی دیگر، زندگی را نیازمند قانونهای بیشتر و جامعتر کردهاند. در واقع، هدایت تکوینی خداوند با هدایت تشریعی او کامل شد و اجتماع و زندگی مدنی بشریت با آمدن پیامبران و پیاده شدن قانون الهی در آن، رنگ خدایی گرفت. با سیر استکمالی دین و اصول آن و با ظهور دین اسلام و بعثت نبی مکرم اسلام (صلواتالله علیه)، اولین حکومت اسلامی تشکیل و بهعنوان الگوی حکومت و نظام دارای برنامه کامل، به دنیا عرضه شد. هر ملتی هم که آن را الگو قرار داد، در طول تاریخ ماندگار شد. این مقاله با نگاهی به چرایی و چگونگی حکومت اسلامی از منظر قرآن کریم، در صدد بازگویی ابعاد شناخته شده آن به نسل حاضر است. به این منظور به بیان ارزش و قداست حکومت اسلامی میپردازد که خود در تداوم حکومت الهی رسول خدا (ص) است، انقلاب اسلامی ایران انقلابی تأثیرگذار در بیداری ملتهای مسلمان محسوب میشود و میراث گرانقدر امام خمینی (ره) است.
در اسلام و علم مدیریت، در رابطه با نظام جبران خدمات کارکنان در قبال سازمان، دارای آموزه هایی ناب و نظریات متفاوتی است، از جمله نظریه عرضه و تقاضا، نظریه قدرت پرداخت، نظریه کارایی و ....بر اساس دستورات و سفارشاتی که از آموزه های اسلامی برداشت می گردد، اسلام هیچ عمل و خدمتی را بدون پاداش قرار نداده است ازطرفی طبق یک نظر فقهی معروف، دریافت حقوق
چکیده
دین اسلام برای آباد شدن دنیا و آخرت مسلمانان آنان را به کار و کوشش، تشویق نموده است. از نظر اسلام بهترین عبادت و عمل، طلب روزی حلال است. در اسلام شغل مایهی عزّت فرد و جامعه است، شارع مقدّس اسلام از اشتغال به برخی حرفه و مشاغل که مفسده انگیزند جلوگیری کرده است زیرا که حرفه هر شخص اثر مستقیم در اخلاق او دارد. در اسلام استخدام شدن شخص برای انجام کار، امر جائزی است. فرد مسلمان درحرفههای ممنوعه شرعاً نمیتواند اجیر و کارگر شود. کارگر نسبت به کار و کارفرما وظایفی دارد که باید آنها را به نحو احسن انجام دهد، کارفرما هم نسبت به کارگر وظایفی دارد که باید آنها را مراعات کند. غصب کردن مزد کارگر، شرعاً از گناهان کبیره است در مقالهی حاضر ارزش کار و حقوق کارگر از منظر شرع اسلام به طور تحقیقی بررسی شده است.
مقدمه
1) طرح مسأله:
انسان گل سر سبد عالم هستی است و خداوند همه چیز را برای انسان آفریده است «وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا» (جاثیه/13). انسان برای زنده ماندن و ادامهی حیات به خوراک، پوشاک و مسکن نیازمند است و برای اینکه مایحتاج اوّلیه خود را تأمین کند باید مشغول تلاش و فعالیّت باشد و نباید بیکار بماند. سؤال این است، دین اسلام که اکمل ادیان و اتّم شرائع است برای کار و کوشش چه توصیههائی نموده است، هم چنین کارگر که در اقتصاد از عوامل مهم تولید ثروت است از دیدگاه اسلام چه حقوقی و ارزشی دارد؟ (2) مقالهی حاضر پژوهشی در پاسخ به دو مسأله مذکور است.
تسنیم | سیاسی | شنبه، 02 فروردین 1404 - 15:30
دبیر کنگره بین المللی الگوی حکمرانی شهید رئیسی با اشاره به اینکه شرکت در این کنگره تا اول اردیبهشت ماه تمدید شد از ارسال 260 چکیده مقاله به دبیرخانه این کنگره تا امروز خبر داد.
خلاصه خبر
الگوهای تجربه شده و درس گرفتن از تجربهها به عنوان یک راهبرد مهم در بیانیه گام دوم انقلاب مطرح شده است.
وی با بیان اینکه باید گذشته را خوب بررسی و نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها را تجزیه و تحلیل کنیم تا بر اساس آن یک الگو استخراج و آن را مبنایی برای حرکت آینده قرار دهیم، تاکید کرد: با فعالیت 14 دولت با رویکردهای مختلف در تاریخ پس از انقلاب، هیچگاه در پایان عمر دولتها، تجربههای آنها را بررسی نکردیم تا این تجارب را به صورت بستههای سیاستی و الگوهای حکمرانی به دولتها و نسلهای بعدی انتقال دهیم.
زیست بوم و شرایط ما، اقتضائات خاص خود را برای استفاده از تجربیات جهانی میطلبد، برای اینکه بتوانیم از تجربیات جهانی استفاده کنیم باید این شرایط و زیست بوم انقلاب اسلامی را خوب مطالعه و بررسی کنیم.
حضرت آقا در ادوار و دورههای مختلف تاکیدشان این بوده است که تجارب نظام، مستند و تئوریزه شود.
لذا شورایعالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه قدرت نرم نظام اسلامی که باید الگوهای حکمرانی تدوین و ارائه دهد، دنبال حکمرانی پژوهشی است و با برگزاری کنگرهای با محوریت تجربههای شهید رئیسی در دولت قبل، زمینهای را برای حکمرانی پژوهشی در کشور فراهم میکند.
چكيده
مدیریت اسلامی موضوعی است که از دیرباز مورد تعلق خاطر همهی آنانی بوده است که دل در گرو اسلام داشتهاند. مدیریت در ترکیب با اسلام، خصوصیتی مییابد که با دیگر ویژگیهاي مدیریت تفاوت دارد. فرهنگ اسلام سرشار از بهترین شیوهها و روشهای پیشرفتهی مدیریت میباشد؛ بهترین روشها و دستورات اداره و هدایت انسانها، در آیات قرآن، و گفتار و کردار پیامبر اکرم (ص) و ائمهی اطهار (ع) گرد آمده است، و هرکس بنا به بضاعت خویش از این خرمن گوهربار، خوشهای چیده است. آنچه در حال حاضر در کشورهای اسلامی برای مدیریت سازمانها بهکار میرود، مدلهای پیشساخته شدهی مدیریت غربی است، که چون با فرهنگ دینی و ملی مسلمانان همخوانی ندارد، باعث شده علیرغم این که کشورهای اسلامی دارای منابع غنی انسانی و مادی هستند، از لحاظ اقتصادی و صنعتی توسعه پیدا نکرده باشند. لذا بر اساس دیدگاهها و تحقیقات صورت گرفته، تغییرپذیری سیاستهای مدیریتی با توجه به فرهنگ بومی مردم، کاملاً ضروری بوده و نیاز است که یک سیستم مدیریت، منطبق بر اصول و آموزههای اسلامی، برای ادارهی سازمانهای موجود در کشورهای اسلامی طراحی و پیادهسازی شود. این مقاله با شناسایی موضوعات کلیدی، به اصل مدیریت اسلامی و کاربردهای آن پرداخته و میتواند باعث فهم بیشتر غربیها از سیستم مدیریت اسلامی گردد.
واژههاي كليدي: مدیریت، مدیریت اسلامی، اسلام، آموزههای اسلامی.
Management of the Organization with the Islamic Approach
1 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran
2 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran
3 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran
Abstract
Islamic management is the only one who fixation of all those who have a stake in the heart of Islam. management in combination with Islam, is a feature that with other management features. Islamic culture of best practices and advanced methods of management, and the best methods and orders and humans, leading in verses from the Koran and the Prophet Muhammad in word and deed, and اطهار imams assembled and, according to his means of the harvest, cluster. This paper identifying key issues, to the principle of Islamic management and its applications and could cause further understand Westerners Islamic management system.
Keywords:Management, Islamic Management, Islam, Islamic teachings.
1- مقدمه
مدیریت، به طور کلی از دشوارترین و در عین حال از ظریفترین کارهاي انسانی است؛ و به صور گوناگون،
۱ - مقدمه
بحث درباره مدیریت از دیرباز مورد توجه بوده است؛ زیرا از روزی که بشر پا به عرصه خاک نهاد و با خانواده و قوم و قبیله زندگی اجتماعی را آغاز نمود، اندیشه مدیریت و سرپرستی همان مجموعه کوچک را در ذهن خود پروراند. در جهان امروز نیز که علوم، تکنولوژی و دانش پیشرفت نموده و سازمانهای بزرگ صنعتی و تولیدی به وجود آمده است، مهمترین مسئله، چگونگی ادارهی مجموعههای عظیم انسانی است. امروزه از یک سو جهان هر روز به سمت بیعدالتی اداری پیش میرود و از دیگر سو، مدیریت به فنی پیچیده و تکنیکی تبدیل شده است، لذا لازم است با فقه پویای اسلامی و با استفاده از کتاب و سنت و... مدیریت سالم و نظاممند اسلامی ارائه شود؛ زیرا اسلام در هیچ موردی، بدون ارائهی طریق نیست. مدیریت منحصر به اداره زندگی مادی نیست، بلکه در امور مذهبی و معنوی هم ضرورت دارد؛ خداوند سبحان مدیرانی چون انبیا را برای هدایت مردم فرستاد، و ایشان با اینکه بیشتر داعیه معنوی داشتند، در حد قابل توجهی در مدیریت اجتماع هم موفق بودند و جوامع خود را به سوی رشد و تکامل و پویایی سوق میدادند.
۲ - ضرورت مدیریت از روایات
حضرت علی (علیهالسّلام) در ضرورت مدیریت میفرماید: «مردم از امیر حاکم (مدیر) ناگزیرند، چه خوب و چه بد».
همچنین میفرماید: «والی ظالم و غاصب بهتر است از فتنه و آشوبی که تداوم یابد».
امام رضا (علیهالسّلام) نیز میفرماید: «ندیدیم گروهی از مردم و ملتی از ملتها، زندگی بادوام داشته باشند، مگر اینکه سرپرست و قیّم داشتهاند؛ زیرا در امر دین و دنیا، چارهای جز وجود سرپرست و پیشوا نیست».
۳ - ضرورت مدریت در قرآن