علما و مراجع و محققین و پژوهشگران علوم اسلامی
مهر | دین و اندیشه | چهارشنبه، 30 مهر 1404 - 16:40
کتاب «خیال از نظر ابن سینا و صدرالمتألهین» اثر زهره برقعی در ۲۸۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ سوم رسید.
خلاصه خبر
خیال از مباحث اساسی در سه حوزه معرفت شناسی هستی شناسی و انسان شناسی و از مسائل مورد اختلاف فلسفه مشاء و حکمت متعالیه است.
ابن سینا بر مادی بودن خیال و صور خیالی استدلال کرده و صدرا با براهین متعدد تجدد خیال را اثبات میکند.
در فصل سوم با عنوان «خیال و هستی‌شناسی عالم خیال» از عالم خیال به عنوان عالم واسط و رابط میان عالم عقول و عالم طبیعت سخن به میان آمده است.
علاوه بر اثبات آن براهین منکران مطرح و ابطال و آثار ویژگی‌های عالم خیال و حقایق و موجودات متعلق به آن بیان شده است.
مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 01 آبان 1404 - 11:40
رفیعی با اشاره به عمل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در بخشیدن غذای خود، مرز میان انفاق و ایثار را بیان میکند؛ ایثار، برگزیدن دیگری در تنگدستی است.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی در بخشی از یک سخنرانی پیرامون تفاوت دو مفهوم انفاق و ایثار گفت: عمل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در بخشیدن سه شب غذای خود به یتیم، مسکین و اسیر مصداق ایثار و نه صرفاً انفاق است.
مرورگر شما پخش این ویدئو را پشتیبانی نمی کند. پیشنهاد می کنیم که از مرورگر فایرفاکس استفاده نمایید.
مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 01 آبان 1404 - 11:40
در آستانه برگزاری همایش ملی «فلسفه منطق فهم دین»، نشست علمی با محوریت بررسی مبانی اندیشه دینی آیت‌الله مکارم شیرازی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار خواهد شد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمی با عنوان «منطق فهم عقاید دینی در اندیشه آیت‌الله مکارم شیرازی» در راستای پیش‌همایش ملی «فلسفه منطق فهم دین» روز شنبه ۳ آبان‌ماه ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۳۰ در قم برگزار میشود.
اخلاق از مهم ترین و شریف ترین موضوعاتی است که همیشه مورد بحث و توجه بوده است؛ به گونه ای که پیامبر اکرم (ص) در خصوص اهمیت اخلاق فرموده اند: من جهت تکمیل مکارم اخلاقی مبعوث شده ام (بحارالانوار، ج ١٦، ص ٢١٠).
پرستاران نیز به عنوان جامعه بزرگی از نظام سلامت، برای هدایت عمل و مراقبت درست، برای اداره کردن موقعیت ها در آینده و برای ارائه مراقبت ایمن، شایسته، قانونی و اخلاقی از تمام بیماران در دنیای پیوسته در حال تغییر امروز به اخلاق و دانش اخلاق نیاز دارند (چیتی[1]، ٢٠٠٧م.). در پرستاری اخلاق زمینه ساز استانداردهای رفتاری است که چارچوبی برای اعمال و اقدامات را فراهم میکند(بوتیس[2]، ٢٠٠٨م.). از این رو، پرستاران به مانند صاحبان سایر حرفه ها نیاز به شناسایی و درک ارزش هایشان دارند (چیتی، ٢٠٠٧م.، ص ٣١٥).
ارزش ها مبنایی برای ابعاد اخلاقی عمل بالینی و رفتار پرستاران فراهم میکنند (هود، ٢٠١٠م.، ص ٢٧). ارزش ها ریشه در اعتقادات، مذهب و فرهنگ هر جامعه ای دارند و میتوانند تأثیر قابل ملاحظه ای بر روی سلامتی، آموزش و خط مشیهای اجتماعی و به تبع آن بر روی مراقبت سلامتی یا مدل های ارائه مراقبت به بیماران داشته باشند (رسول[3]، ٢٠٠٠م.). در مکتب اسلام، ارزش های اخلاقی ثابت هستند؛ مطهری بیان داشته که اخلاق، عبارت است از یک سلسله خصلت ها و سجایا و ملکات اکتسابی که بشر آن ها را به عنوان اصول اخلاقی میپذیرد و چگونگی روح انسان است که چگونه باید باشد و این یک امر ثابت و مطلق و همگانی و همیشگی است، ولی رفتار انسان که عبارت است از پیاده کردن همان روحیات در خارج، در شرایط مختلف، متفاوت میشود و باید هم مختلف بشود و به عبارت دیگر مظاهر اخلاق انسانی در شرایط مختلف، متفاوت است (مطهری، ج ٢٢، ص ٦١٨).
مهر | دین و اندیشه | جمعه، 02 آبان 1404 - 13:29
در آزمون الهی که در سوره لیل نقل شده است، تفاوت میان بخل و بخشش آشکار میشود؛ جایی که ایمان حقیقی، درختی زمینی را به درختی جاودان در بهشت بدل می‌سازد.
خلاصه خبر
مردی بود که درخت خرمای بلندی داشت و همسایه‌ای فقیر کنار او زندگی می‌کرد.
هنگامی که برای چیدن خرماها بالا می‌رفت، تعدادی از خرماها به زمین خانه آن همسایه می‌افتاد.
رسول خدا صاحب درخت را فراخواند و فرمود: این درخت را به من بفروش تا من به این خانواده فقیر واگذار کنم؛ در عوض، درختی دیگر از جای دیگر به تو خواهم داد.
مرد پاسخ داد: نه، خرمای این درخت فرق دارد.
الان درخت را بدهم، بعداً در بهشت؟
ابودحداح رفت و با زحمت صاحب درخت را راضی کرد.
درخت را با چهل درخت دیگر از او خرید و سپس نزد پیامبر آمد و آن را واگذار کرد.
پیامبر درخت را به خانواده فقیر بخشید.
مهر | دین و اندیشه | جمعه، 02 آبان 1404 - 13:41
کرسی ترویجی با موضوع «تحول لغوی ماده ادب از جاهلیت تا معاصر» در مدرسه علمیه تخصصی آیت‌الله میرزا یوسف ایروانی (ره) برگزار خواهد شد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، کرسی ترویجی با موضوع «تحول لغوی ماده ادب از جاهلیت تا معاصر» در مدرسه علمیه تخصصی آیت‌الله میرزا یوسف ایروانی (ره) برگزار خواهد شد.
در این نشست علمی، عالیه سادات واصلی، عضو گروه علمی مدرسه علمیه آیت‌الله ایروانی (ره)، به ارائه دیدگاه‌های خود درباره دگرگونی معنایی و تاریخی واژه ادب از دوره جاهلی تا عصر معاصر می‌پردازد.
متن کامل پرسش
چرا قرآن درباره آسمان، زمین و کوه‌‌ها می‌فرماید که تعقل کردند؟ آیا مگر مخلوقات دیگر جز انسان دارای تعقل هستند؟!
پاسخ
از نظر قرآن کریم و بر اساس مبانی فلسفه و عرفان، تمام موجودات – چه انسان و چه غیر انسان – دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیت‌هایی که از طرف خدا به آنها داده شده، این شعور و ادراک دارای درجات متفاوتی می‌باشد.
در همین راستا، آیات متعددی از قرآن بیان می‌دارند که تمام موجودات تسبیح‌گوی خداوند هستند؛ مانند: «آسمان‌هاى هفت‌گانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، همه تسبیح او می‌گویند و هیچ موجودى نیست که تسبیح و حمد او نگوید، ولى شما تسبیح آنها را نمی‌فهمید، او بردبار و آمرزنده است».[۱]
در این آیه هر چند به صورت مستقیم به شعور و ادراک موجودات اشاره نشده است، اما روشن است که تسبیح و تحمید فرع بر شعور و ادراک است.[۲]
آیه‌ای دیگر بیان میکند آسمان و زمین از تحمل بار امانت الهی شانه خالی کردند: «ما به آسمان‌ها و زمین و کوه‌‌ها امانت را عرضه کردیم. همه از تحمل آن بازماندند و سخت بیمناک شدند، ولى انسان آن را برداشت. براستى که انسان بسیار ستم‌کار و نادان بود».[۳]
از این آیه نیز می‌توان شعور آسمان و زمین را به عنوان موجوداتی مادی استنباط کرد؛ زیرا شانه خالی کردن از تحمل بار امانت و نپذیرفتن آن، بدون ادراک و شعور نسبت به امانت مورد نظر، معنایی نخواهد داشت.
آیه دیگری هم داریم که امکان خشوع و خضوع کوه‌‌ها را مطرح میکند: «اگر این قرآن را بر کوهى نازل می‌کردیم، می‌دیدى که در برابر آن خاشع میشود و از خوف خدا می‌شکافد! اینها مثال‌هایى است که براى مردم می‌زنیم، شاید در آن بیندیشید».[۴]
عارفان و اهل معرفت نیز معتقدند که همه موجودات شعور دارند؛ آنان بر این باورند که عشق، حیات و شعور در تمام موجودات سریان دارد.[۵]
[۱]. اسراء، ۴۴٫
[۲]. ر. ک: چگونه جمادات و نباتات حضرت حق را تسبیح می کنند؟ // معنای دقیق کلماتی چون الحمد لله و سبحان الله و نیز تفاوتی که بین این دو وجود دارد را بیان نمائید. /// فرق تسبیح در سه آیه (اسرا، ۴۴ و شورا، ۵ و رعد، ۱۳) چیست؟
[۳]. احزاب، ۷۲٫
[۴]. حشر، ۲۱
[۵]. صدر المتألهین، المبدأ و المعاد، ص ۲۱۳۷، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۵۴ش؛ صدر المتألهین، الحکمه المتعالیه فى الاسفار العقلیه الاربعه، ج ۷، ص ۱۵۳، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم، ۱۹۸۱م، جمعى از نویسندگان، دومین یادنامه علامه طباطبائى، ص۳۰، تهران، مؤسسه مطالعاتى و تحقیقات فرهنگى، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
بازدیدها: ۰
- برچسب ها : عرض امانت, آیه عرض امانت, قدرت تعقل و اختیار, شعور آسمان و زمین
https://shiastudies.com/fa/?p=31003
مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 29 مهر 1404 - 09:40
ابن عربی در حیطه تفسیری، ارائه‌دهنده تفسیرهای عمیق و چالش‌برانگیز از تمام عقاید بنیادی نظری و عملی اسلام است که بر پایه تأویل شگرف بنا شده است.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، محی الدین ابن عربی، شیخ اکبر، صرفاً یک عارف نبود، بلکه یک نظام‌ساز فکری بود که توانست عرفان اسلامی را به یک دانش تحلیلی و نظری کامل تبدیل کند.
آثار او چنان عمیق و جامع است که گفته میشود عارفان نظری پس از وی، در حقیقت شارحان اندیشه‌های او بوده‌اند و عرفان نظری با قلم او به نظم و کمال نهایی خود دست یافته است.
مهم‌ترین آثار او، دو دانشنامه‌ی عرفانی عظیم یعنی «فصوص الحکم» و «فتوحات مکیه» هستند که به گفته جامی، آنچه از معارف صوفیه در این دو کتاب آمده، در هیچ کتاب دیگری یافت نمی‌شود.
وحدت وجود، آموزه اصلی و اساسی عرفان اوست.
اصل این نظریه بر این مبناست که وجود، حقیقتی یگانه و ازلی است (حق مطلق)، و هر آنچه در عالم کثرت (آفرینش و مظاهر آن) دیده میشود، وجودی غیر حقیقی است که صرفاً تصویری یا تجلّی از آن وجود یگانه است.
اسماء الله، اسباب و مجلای هستند که خداوند با آنها خود را در جهان آشکار می‌سازد و اساس معرفت و ریشه آفرینش‌اند.ابن عربی ولایت را یکی از اسماء الهی می‌داند و به همین دلیل، آن را دائمی و برتر از نبوت تشریعی می‌شمارد.
انسان کامل، مفهوم محوری و کلیدی در عرفان ابن عربی است که برای اولین بار به صورت گسترده در آثار او مطرح شد.
او کون جامع نامیده میشود، چرا که مجموعه حقایق الهی و حقایق موجود در عالم را در خود جمع دارد.
خلقت با او آغاز و با او پایان می‌یابد و عامل برپایی و محافظ عالم است.
در حالی که او در محیط و حکومت سنی اندلس و شام می‌زیست، برخی از بزرگترین عالمان شیعه (مانند شیخ بهایی، قاضی نورالله شوشتری، و ملاصدرا) او را شیعه اثناعشریه می‌دانند و دلایل خود را عمدتاً بر موارد زیر استوار میکنند:
مخالفت‌ها با ابن عربی
همانندی فکری او با معارف شیعه، باعث شد که عالمان بزرگی چون ملاصدرا و شارحان مکتب او، آموزه‌های ابن عربی (به ویژه وحدت وجود و انسان کامل) را در حکمت و فلسفه شیعی ادغام کنند و موجب آغاز «عصر زرین حکمت عرفانی» در جهان اسلام شوند.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 28 مهر 1404 - 14:40
نشست نقد و بررسی کتاب «واقع‌گرایی در علوم انسانی اسلامی» در خانه علوم انسانی ایران برگزار میشود.
خلاصه خبر
این نشست میزبان محمدتقی موحدابطحی استادیار گروه پژوهشی فلسفه علم، پژوهشکده مطالعات فلسفی و تاریخ علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، روزبه زارع عضو کارگروه علم دین، اندیشکده مهاجر، ابراهیم دادجو دانشیار گروه معرفت‌شناسی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی و صادق عبداللهی مدیر محتوا در سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 28 مهر 1404 - 14:41
قم- دبیرکل کنگره بین‌المللی میرزای نایینی از برگزاری این کنگره در سه کشور ایران و عراق و چاپ ۷۰ مقاله برگزیده و ده‌ها اثر مکتوب از اندیشه‌های وی خبر داد.
خلاصه خبر
فرخ‌فال با بیان اینکه این کنگره با استقبال جامعه علمی روبه‌رو شده است، اظهار کرد: تاکنون ۲۰۰ مقاله علمی در موضوعات فقه، اصول، کلام و اندیشه سیاسی میرزای نایینی به دبیرخانه کنگره ارسال شده که از این میان ۷۰ مقاله برگزیده انتخاب شده و در پنج جلد تدوین و منتشر میشود.
دبیرکل کنگره بین‌المللی میرزای نایینی تأکید کرد: علاوه بر مجموعه مقالات، ۴۰ جلد از تقریرات و آثار اندیشه‌ای این فقیه بزرگ آماده چاپ شده و ۴۱ موسوعه از آثار وی نیز با نظارت فرزندان ایشان و آیت‌الله رضا استادی، در نخستین روز آبان‌ماه در قم رونمایی خواهد شد.