اصول دین معاد
روز قیامت، مهم ترین روز برای تمام انسان ها است. در این روز، تمامی اعمال نیک و بد انسان ها در سنجه دقیق الهی قرار خواهد گرفت و هیچ عملی نزد پروردگار بی حساب نخواهد ماند. حق حق داران بازگردانده می شود و ظالمین به سزای اعمال خود در دنیا خواهند رسید. برای بررسی و تحلیل این روز مهم، به سخنان امیرالمومنین علی (علیه السلام) متوسل می شویم و از دانش ایشان بهره می جوییم.
دنیای گذرا
امیرالمومنین على (علیه السلام) در خطبه اى مردم را به موقتى بودن زندگى دنیا و پیش رو بودن روز قیامت توجه داده است و مى فرمایند:
«أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ، فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ؛ وَ لَا تَهْتِكُوا أَسْتَارَكُمْ عِنْدَ مَنْ يَعْلَمُ أَسْرَارَكُمْ، وَ أَخْرِجُوا مِنَ الدُّنْيَا قُلُوبَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَخْرُجَ مِنْهَا أَبْدَانُكُمْ، فَفِيهَا اخْتُبِرْتُمْ وَ لِغَيْرِهَا خُلِقْتُمْ. إِنَّ الْمَرْءَ إِذَا هَلَكَ قَالَ النَّاسُ مَا تَرَكَ، وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ مَا قَدَّمَ؟ لِلَّهِ آبَاؤُكُمْ، فَقَدِّمُوا بَعْضاً يَكُنْ لَكُمْ قَرْضاً، وَ لَا تُخْلِفُوا كُلًّا فَيَكُونَ فَرْضاً عَلَيْكُم؛[1]
اى مردم! دنیا سراى گذر و آخرت خانه جاویدان است. پس از گذرگاه خویش براى سر منزل جاودانه توشه برگیرید و پرده هاى خود را در نزد کسى که بر اسرار شما آگاه است، پاره نکنید. پیش از آن که بدن هاى شما از دنیا خارج گردد، دلهایتان را خارج کنید.
شما را در دنیا آزموده اند و براى غیر دنیا آفریده اند. کسى که بمیرد، مردم مى گویند: چه باقى گذاشت، اما فرشتگان مى گویند: چه پیش فرستاد؟ خدا پدرانتان را بیامرزد، مقدارى از ثروت خود را جلوتر بفرستید تا در نزد خدا باقى ماند و همه را براى وارثان مگذارید که پاسخگویى آن بر شما واجب است».
ویژگى هاى روز قیامت
روز قیامت، مهمترین و حساس ترین روزی است که هر انسانى در پیش رو دارد. امیرالمومنین على (علیه السلام) درباره قیامت مى فرمایند:
«أُوصِيكُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ، فَإِنَّهَا الزِّمَامُ وَ الْقِوَامُ، فَتَمَسَّكُوا بِوَثَائِقِهَا وَ اعْتَصِمُوا بِحَقَائِقِهَا، تَؤُلْ بِكُمْ إِلَى أَكْنَانِ الدَّعَةِ وَ أَوْطَانِ السَّعَةِ وَ مَعَاقِلِ الْحِرْزِ وَ مَنَازِلِ الْعِزِّ، فِي «يَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ» وَ تُظْلِمُ لَهُ الْأَقْطَارُ وَ تُعَطَّلُ فِيهِ صُرُومُ الْعِشَارِ وَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ، فَتَزْهَقُ كُلُّ مُهْجَةٍ وَ تَبْكَمُ كُلُّ لَهْجَةٍ وَ تَذِلُّ الشُّمُّ الشَّوَامِخُ وَ الصُّمُّ الرَّوَاسِخُ، فَيَصِيرُ صَلْدُهَا سَرَاباً [رَقْرَاقاً] رَقْرَقاً وَ مَعْهَدُهَا قَاعاً سَمْلَقاً، فَلَا شَفِيعٌ يَشْفَعُ وَ لَا حَمِيمٌ يَنْفَعُ وَ لَا مَعْذِرَةٌ تَدْفَع»؛[2]
اى بندگان خدا! شما را به پرهیزکارى سفارش مى کنم که عامل کنترل و مایه استوارى شماست. پس به رشته هاى تقوا چنگ زنید و به حقیقت هاى آن پناه آورید تا شما را به سر منزل آرامش، جایگاه هاى وسیع، پناهگاه هاى محکم و منزلگاه هاى پر عزت برساند، در روزى که چشم ها خیره مى شود و همه جا در نظر انسان تاریک است و گله هاى شتر و مال و اموال فراوان فراموش مى گردد؛ زیرا به هنگام قیامت، به گونه اى، در صور اسرافیل مى دمند که قلب ها از کار مى افتد، زبان ها باز مى ایستد، کوه هاى بلند و سنگ هاى محکم فرو مى ریزد و قسمت هاى سخت آن، نرم چون سرابى مى ماند، کوهستان ها با زمین هموار مى گردد چنان که نه پستى و نه بلندى موجود است. پس در آن هنگام نه شفاعت کننده اى است که شفاعت کند و نه دوستى که نفع رساند و نه پوزش خواستن سودى دارد».
رخدادهای روز قیامت
روز قیامت، روزى است که انسان در دادگاه عدل الهى باید پاسخگوى همه اعمال و رفتار خویش باشد. در این دادگاه، عذر بیهوده، دروغگویى و ادعاهاى باطل ناممکن است؛ زیرا هر کس حقیقت اعمال خویش را مستقیما مشاهده مى کند و شاهدان که عبارتند از خدا، پیامبران و اولیای الهی، فرشتگان، مومنان و نیز اعضا و جوارح او، جملگى بر اعمال او شهادت مى دهند و راهى براى فرار از کرده خویش نخواهد داشت.
امیرالمومنین علی (علیه السلام) مى فرمایند:
مهر | دین و اندیشه | شنبه، 05 مهر 1404 - 15:45
حجت الاسلام رفیعی گفت: دو چیز پرونده انسان را در روز محشر بسیار پربار میکند؛ نخست خوش اخلاقی و سپس صلوات بر محمد و آل محمد.
خلاصه خبر
امام زادگانی که به خصوص توسط ائمه مدح شده باشند کم شمار هستند؛ اما امام هادی (علیه السلام) ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم را برابر با زیارت امام حسین (علیه السلام) خوانده است و حتی ایشان را را برای پاسخگویی به سوالات شرعی، به مردم معرفی میکرد.
رئیس مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی با تاکید بر مراتب ارادت علما و مراجع عظام نسبت به حضرت عبدالعظیم حسنی، اذعان داشت: ایشان به صورت مسلم محضر امام جواد، امام هادی و امام رضا (علیهم السلام) را درک کرده است.
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح نظریات و رهنمودهای سوره قارعه کتاب قرآن
سوره ۱۰۱: القارعة - جزء ۳۰ - ترجمه فولادوند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الْقَارِعَةُ ﴿۱﴾ كوبنده (۱)
مَا الْقَارِعَةُ ﴿۲﴾ چيست كوبنده (۲)
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ ﴿۳﴾ و تو چه دانى كه كوبنده چيست (۳)
يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ ﴿۴﴾ روزى كه مردم چون پروانه[هاى] پراكنده گردند (۴)
وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ ﴿۵﴾ و كوه ها مانند پشم زده شده رنگين شود (۵)
(In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful)
الْقَارِعَةُ ﴿۱)
(Al-Qari'ah - The Calamity)
مَا الْقَارِعَةُ ﴿۲)
(What is the Calamity?)
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ ﴿۳)
(And what makes you know what the Calamity is?)
يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ ﴿۴)
(On the Day that people will be like scattered butterflies)
وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ ﴿۵)
(And the mountains will be like wool that has been fluffed up)
فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ ﴿۶)
(But as for him whose scales are heavy)
فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ ﴿٧)
(Then he will be in a blissful life)
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 27 مرداد 1404 - 14:23
مرحوم استاد فاطمینیا در یک سخنرانی به روایتی عجیب از پاداشی که گاه در یک لحظه رقم میخورد، اما تا ابد همراه انسان میماند، اشاره می کند.
خلاصه خبر
در آغاز، آیت الله فاطمی نیا ضمن استناد به روایات اسلامی بیان میکند که «شاد کردن دل مؤمن، از موجبات روشنایی در عالم برزخ است».
وی اضافه میکند که در منابع روایی، موارد متعددی به عنوان علل و عوامل روشنایی برزخ ذکر شده و یکی از آنها، ایجاد سرور در قلب مؤمن است.
سپس آن مرحوم به روایتی از امام صادق علیهالسلام اشاره میکند که میفرماید: «زمانی که مؤمن را در قبر قرار میدهند، چهرهای زیبا با او همراه میشود.» این چهره دلنشین، مؤمن را سرگرم میکند، با او سخن میگوید و اطمینانش میدهد که در برزخ نترسد.
وی یادآور میشود که زندگی در عالم برزخ و مدت اقامت در آن، امری ناشناخته برای ماست.
خدا رحمتت کند.» چهره پاسخ میدهد: «من همان شادی هستم که تو در دنیا به قلب برادر مؤمنت وارد کردی.»
مهر | دین و اندیشه | جمعه، 10 مرداد 1404 - 11:12
کلیپی در حال حاضر از مرحوم آیت الله فاطمی نیا در فضای مجازی در حال دست به دست شدن است که استاد فاطمی نیا در آن به بیان دلیل تاریک شدن برزخ اشاره میکند.
خلاصه خبر
«زبانها باعث تیره شدن قبر و برزخ میشوند.
روایت داریم که یکی از علل سختی و تاریکی برزخ، همین زبان آدمی است.
که از آن دوزخ همی لرزد چو ما
گفت: ترک خشمِ خویش اندر زمان
وقتی که فشار آمد، همانجا یاد برزخ بیفت
یکی از علل، که روایات نیز تأیید میکنند، همین است: تاریک شدن برزخ به خاطر همین زبانهاست.»
مهر | فرهنگی و هنری، دین و اندیشه | چهارشنبه، 07 خرداد 1404 - 14:52
تنها در مدت ۲۴ ساعت پس از پخش یکی از قسمتهای برنامه زندگی پس از زندگی، بیش از ۱۲ هزار نفر از مخاطبان اعلام کردهاند که پس از تماشای برنامه، از اقدام به خودکشی منصرف شدهاند.
خلاصه خبر
وی افزود: در دورهای که مخاطب عادت به مصرف سریع و سطحی محتوا پیدا کرده، ارائه مفاهیم سنگینی مانند مرگ، عالم برزخ، حساب و کتاب اعمال و شفاعت، آن هم در قالبی رسانهای، کاری بسیار دشوار و در عین حال ارزشمند است.
زندگی پس از زندگی، روش پیامبرانه اثبات عالم غیب است
به گفته او، مرگ در ذهن بسیاری از مردم، تصویری پایانبخش و تاریک دارد؛ در حالی که در منابع اسلامی، احتضار نقطهای است که پیوند انسان با عالم دیگر برقرار میشود و بهجای انقطاع، مرحلهای از عبور و تحول است.
موزون تأکید کرد که در روایات اسلامی، واژه احتضار حامل بار معنایی خاصی است و تجربه نزدیک به مرگ، نشانهای زنده از این وضعیت بینابینی است که میتواند برای انسان امروز قابل لمس و قابل درک شود.
او با بیانی تصویری، لحظه احتضار را چنین توصیف کرد: در این وضعیت، نفس انسان از بدن جدا شده، اما همچنان با نخ نورانیای به روح پیوند دارد.
اگر مشیت الهی بر بازگشت باشد، این اتصال حفظ میشود و انسان دوباره به زندگی برمیگردد.
در ادامه، موزون بر این نکته تأکید کرد که تجربههای افرادی که از آستانه مرگ بازگشتهاند، منابعی بسیار ارزشمند برای شناخت عالم غیب بهشمار میروند.
او با اشاره به اینکه در جوامع ما، هنوز بسیاری از این مفاهیم در حاشیه ذهنها قرار دارند، گفت: اگر این روایتها را با نگاه دینی و تحلیل معرفتی همراه کنیم، میتوانند تأثیری شگرف بر نوع نگاه جامعه به مرگ، زندگی، مسئولیت فردی و آخرت داشته باشند.
وی توضیح داد که واژه «مرگ» در ذهن عمومی، غالباً به معنای قطع کامل حیات و پایان همه چیز تلقی میشود؛ در حالی که «احتضار» بهمعنای «حضور یافتن در آستانه» است.
بزرگان دین از جمله امام صادق علیه السلام می فرمایند: کسی که سوره های «وَالشَّمس»، «وَاللَّیل»، «وَالضُّحی» و «اَلَم نَشْرَحْ» را در روز و یا در شب زیاد بخواند هر چیزی که گرداگرد وجود اوست حتی مو، پوست، گوشت، خون، رگ، عصب و استخوان او فردای قیامت برای وی گواهی خواهند داد و (به مضمون روایت) خداوند گواهی آن ها را می پذیرد و به فضل و رحمتش وارد جنّات خود می کند تا هر کدام که خواست آن را برگزیند و می فرماید: گوارا باد بنده مرا!
ثواب الاعمال ص ٢٧٧، تفسیر نورالثقلین، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
در كتاب مقاييس اللغة آمده: «موت يك اصل صحيح است كه بر از دست رفتن نيرو و توان يك شيء دلالت دارد و از همين معناست موت در برابر حيات». اصل در استعمال موت همين معناست و معاني ديگر آن مانند: خاموش شدن آتش، غير قابل كشت شدن زمين و خفتن، به همين معنا باز مي گردد.(1)
در جاي ديگر آمده معناي لغوي مرگ عبارت است از «مردن»، «فناشدن» و «زوال حيات»، اما در حقيقت، ماهيت و مفهوم مرگ نيستي و زوال حيات نيست، بلكه انتقال است، آن هم انتقال از حياتي(دنيا) به حيات ديگر(آخرت). در حقيقت مرگ براي انسان سرآغاز حياتي نو است. حقيقت انسان «منِ» اوست، نه بدن مادي اش؛ چرا كه با توفي و مرگ، شخصيت و منِ حقيقي انسان به تمام و كمال دريافت مي شود و بدن كم كم پوسيده و بعد پراكنده مي شود، آنچه پوسيده نمي شود و تحويل مأموران الهي مي گردد بدن مادي انسان نيست، بلكه حقيقت وجودي اوست كه «منِ» او وابسته به آن است و قرآن از آن به نفس و روح تعبير مي كند.(2)
مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 12 فروردین 1404 - 20:30
حجتالاسلام والمسلمین حسین عشاقی عضو سابق گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی به تحلیل از حقیقت مرگ در تجربههای «زندگی پس از زندگی»و تفاوت مرگ و خواب پرداخته است..
خلاصه خبر
در زمینه ارتباط روح و بدن سه حالت متفاوت امکان دارد، حالت خواب، حالت مدهوشی و حال مرگ؛ این سه حالت دارای قدر مشترکی هستند و هر یک نیز وجه ممیزهای دارد که از دیگران متفاوت میگردد؛ اصل ارتباط روح و بدن بر اساس مبانی قرآنی و نیز فلسفه صدرائی این گونه است که روح و بدن دو مرتبه از یک وجود ذو مراتباند؛ بدین صورت که بدن جنین با حرکت جوهری و ارتقائی که در وجودش رخ میدهد به مرحلهای میرسد که روح به مثابه یک میوه از بدن، متولد میگردد؛ روشن است مراحل یک حرکت، نسبت به همدیگر وجوداتی متباین و بیگانه نیستند بلکه هر مرتبهای همان وجود سابق است با رتبهای بالاتر و عالیتر؛ بنابراین انسان دارای روح، همان جنین مادی استکمال یافته است که اینک به یک «من» مجرد و روحانی مبدّل گشته است «ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَر…» (۱۴ مؤمنون)؛ شاهد بر یگانگی وجود بدن و نفس، این است که به این «من»، هم محمولات مادی بدن نسبت داده میشود
در روز تجلی نور عظمت، همه موجودات در پرتو تابش نور عظمت او نابود می شوند و آن روز روز رجوع تامّ و روز بروز احدیت و مالکیت مطلق است.