اصول دین امامت
علائم ظهور یا نشانه‌های ظهور حوادثی که در آستانه ظهور یا قیام امام زمان (عج) رخ می‌دهند. علائم ظهور به حتمی و غیرحتمی تقسیم می‌شوند. علائم حتمی، علائمی است که پیش از ظهور قطعا اتفاق می‌افتد؛ مانند صیحه آسمانی، خروج سُفیانی، قیام یَمانی، قتل نفس زَکیّه و خَسفِ بَیداء و نشانه‌های غیرحتمی علائمی است که بدون تحقق آنها هم امکان ظهور امام زمان وجود دارد. در برخی از منابع روایی، نشانه‌های ظهور مهدی(عج) با علامت‌های برپایی قیامت آمیخته شده است.
برخی از اندیشمندان نشانه‌های ظهور مانند سفیانی و دجال را رمزی و نمادین دانسته است. به عنوان مثال دجال را نماد انحراف از اسلام و سفیانی را نماد انحراف در جامعه اسلامی می‌دانند؛ اگرچه این نظر را خلاف ظاهر احادیث و لغو کارکرد علائم ظهور دانسته‌اند.
منبع نشانه‌های ظهور احادیثی است که در جوامع روایی فریقین نقل شده است. در کتاب مقدس برای ظهور منجی علائمی ذکر شده که برخی از آنها با نشانه‌های ظهور امام مهدی(عج) در منابع روایی مسلمانان مشترک است.
امام مهدی (علیه‌السلام) (متولد ۱۵ شعبان ۲۵۵ یا ۲۵۶ ه.ق)، فرزند امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و دوازدهمین و آخرین امام شیعیان است. نام و کنیه‌اش هم‌نام پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و مشهورترین لقب آن حضرت، مهدی می‌باشد.
آن حضرت بعد از شهادت پدرشان، به دلایلی دارای دو غیبت صغری و کبری می‌باشد. غیبت صغری ۶۹ سال به طول انجامید و در این مدت به واسطه نواب اربعه با مردم در ارتباط بودند و غیبت کبری از سال ۳۲۹ قمری شروع شده و تا امروز ادامه دارد. طبق احادیت وارده از آن حضرت، در زمان غیبت کبری مردم باید در مسائل خود به فقهای عصر خویش رجوع کنند.
در روایات معتبر شیعه برای ظهور ایشان در آخر الزمان، نشانه‌ها و علائم حتمی و علائم غیر حتمی و شرائط خاص ذکر شده است.
امام مهدی علیه‌السلام
مسجد مقدس جمکراننامهم‌نام پیامبرولادت۱۵ شعبان ۲۵۵ق یا ۲۵۶ق.زادگاهسامراپدرامام حسن عسکریمادرنرجس خاتونالقابمهدی، بقیة الله، قائم، صاحب الزمانکنیهابوالقاسم، اباصالحنقشامام دوازدهم شیعیانمدت امامتادامه دارد
امامان شیعه
امام علی، امام حسن مجتبی، امام حسین، امام سجاد، امام محمدباقر، امام جعفرصادق، امام موسی کاظم، امام رضا، امام جواد، امام هادی، امام حسن عسکری، امام مهدی
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 10 شهریور 1404 - 12:06
استاد حوزه علمیه با تکیه بر تفسیر امام باقر (ع) از آیه ۸۹ اسرا، ولایت امیرالمؤمنین (ع) را رکن هدایت دانست و انکار آن در پوشش اعمال عبادی را عامل انحراف امت و بروز حوادثی چون عاشورا دانست.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین علوی تهرانی استاد حوزه علمیه در سخنانی در مسجد حضرت امیر (ع) گفت: خدای متعال در آیه ۸۹ سوره مبارکه اسرا می‌فرماید: وَلَقَد صَرَّفنا لِلنّاسِ فی هذا القُرآنِ مِن کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی أکثرُ النّاسِ إِلا کُفوراً.
وی افزود: این آیه شریفه، بنابر ظاهر، بیانگر ناسپاسی بخش عمده‌ای از مردم در برابر معارف الهی قرآن است.
این استاد حوزه علمیه در تفسیر روایی آیه اظهار داشت: امام محمدباقر علیه‌السلام، طبق نقل جابر، تصریح فرموده‌اند که این آیه درباره ولایت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نازل شده است.
پذیرش ولایت، به معنی تسلیم‌شدن در برابر رهبری معصوم و استمرار خط نبوت در قالب امامت است.
آیات دیگری نیز به این حقیقت اشاره دارند؛ از جمله مشابه همین مضمون در آیه ۹۳ سوره بقره که می‌فرماید یا أیها الذین آمنوا آمنوا بما أنزل إلیکم من ولایة علی.
وی ادامه داد: تحلیل تاریخی نشان می‌دهد که انکار ولایت، پیامدهای گسترده‌ای در حیات امت اسلامی گذاشت؛ بزرگترین آن، انحراف خلافت و تبدیل آن به سلطنت موروثی بود که نهایتاً به واقعه عاشورا انجامید.
این اشعار، جهان‌بینی امام حسین علیه‌السلام را ترسیم می‌کند دعوت به انتخاب راهی که مستقیم به خدا می‌رسد، ولو در این مسیر جان فدا شود.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 10 شهریور 1404 - 21:12
سالگرد امامت حضرت مهدی (عج) پیوند زنده میان گذشته و آینده است. این روز، ما را به تأمل در سیر تاریخ شیعه و نیز به بازاندیشی در وظایف امروزمان فرا می‌خواند.
خلاصه خبر
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه، محمدجواد نجفی؛ سالگرد آغاز امامت حضرت مهدی (عج) را نمی‌توان تنها یک واقعه تقویمی دانست، بلکه باید آن را نقطه‌ای بنیادین در تداوم سنت الهی هدایت به شمار آورد.
همان‌گونه که قرآن کریم از سخن گفتن عیسی (ع) در گهواره (مریم: ۳۰) و نبوت یحیی (ع) در کودکی (مریم: ۱۲) یاد می‌کند، امامت حضرت مهدی (عج) نیز در همان سنت الهی جای می‌گیرد.
امروز نیز یادآوری آغاز امامت آن حضرت، برای ما یک پیام راهبردی دارد.
از این منظر، سالگرد امامت حضرت مهدی (عج) پیوند زنده میان گذشته و آینده است.
چنین است که امامت مهدوی، هم استمرار تاریخ هدایت الهی است و هم نقشه راهی برای آینده بشر.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 10 شهریور 1404 - 16:12
پژوهشکده امامت با هدف شناسایی و پرورش استعدادهای پژوهشی در حوزه معارف امامت، از علاقه‌مندان دعوت به عمل می‌آورد.
خلاصه خبر
• امامت تطبیقی (ادله روایی امامت)
• روش‌شناسی پژوهش در امامت (روش‌شناسی امامت)
• تاریخ امامت (نهاد امامت)
• اولویت در تدریس دوره‌های مرتبط با دانش امامت
• داشتن حداقل مدرک سطح سه حوزه یا کارشناسی ارشد در رشته‌های مرتبط
• تسلط نسبی به منابع علمی تخصصی مرتبط با حوزه امامت (متناسب با سطح و نوع هسته انتخابی)
- منبع
۱ - معرفی اجمالی امام
[ویرایش]
وجود مقدس و نورانی یازدهمین خورشید عالم امامت و ولایت، حضرت امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) بنابر قولی در هشتم و بنابر قولی در دهم ماه ربیع الثانی سال دویست و سی و دو هجری قمری در شهر مدینه منوره قدم به هستی نهاد. پدر گرامی آن حضرت، علی بن محمد الهادی (سلام‌الله‌علیهما) و مادر گرامی آن حضرت، بانویی با کرامت و با تقوا، «حدیث» (سلام‌الله‌علیها) نام داشت.
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) به علت شرایط زندگی ایشان در منطقه‌ای نظامی در شهر سامراء، به عسکری معروف شد که مشهورترین القاب آن حضرت نیز زکی و عسکری می‌باشد. سرانجام آفتاب پر فروغ آن امام همام در هشتم ربیع الاول سال دویست و شصت هجری خاموش و منزل شخص خود که هم‌اکنون حرم مطهر آن امام همان، پدر گرامی‌شان، حضرت نرجس خاتون و حکیمه خاتون (سلام‌الله‌علیهم‌اجمعین) می‌باشد به خاک سپرده شد.
۲ - بیان جاحظ
[ویرایش]
جاحظ (متوفای ۲۵۰ هـ): از علمای قرن سوم، در پاسخ به افتخار بنی‌امیه و رد بر آنان، نام ده نفر از ائمه از جمله امام عسکری (سلام‌الله‌علیه) را ذکر می‌کند و آنان را این‌گونه می‌ستاید:
ومن الذی یعد من قریش ما یعده الطالبیون عشرة فی نسق؛ کل واحدٍ منهم: عالمٌ، زاهدٌ، ناسکٌ، شجاعٌ، جوادٌ، طاهرٌ، زاکٍ، فمنهم خلفاء، ومنهم مرشحون: ابن ابن ابن ابن، هکذا الی عشرة، وهم الحسن [العسکری] بن علی بن محمّد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علی بن الحسین بن علی، وهذا لم یتفق لبیت من بیوت العرب، ولا من بیوت العجم.
[۱]
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 27 مرداد 1404 - 16:06
نظام رهبری در فرهنگ قرآن نظام امامت است که با ختم رسول(ص) پایان نمی‌یابد بلکه با نصب امامان تکمیل و تمام می‌شود.
خلاصه خبر
قرآن کتاب راهبری جامعه اسلامی مطابق خواست خداوند است.
اما بعد از پیامبران این وظیفه بر دوش اوصیای آنان قرار گرفته است و از این منظر است که نظام راهبری قرآن‌مدار که وظیفه تحقق قرآن (کتاب دین) را دارد، با ختم رسول پایان نمی‌یابد بلکه با نصب امامان تکمیل و تمام می‌شود.
کارکرد ارتباطی قرآن بین خالق و مخلوق: از نگاه امام، قرآن مرجع دعا و ملجأ انس با معبود است.
از جمله نقل شده است که روز عاشورا به فرزندش، دعایی از مادرش فاطمه (س) از رسول خدا یاد داد که عباراتی قرآنی در آن آمده است.
هم چنین نمازی برای حاجات مهم از حضرت نقل شده که پر از آیات قرآنی است.
حضرت تلاش داشت قرآن را وارد زندگی سلوکی و اعمال عبادی مردم بسازد، از این روی طبق روایتی از حضرت، به کسی که ایستاده در نمازش، یک آیه از کتاب خدا را بخواند، پاداش زیادی داده می‌شود.
برای مثال قرآن را معیار نقد اعتقاد کسانی قرار داد که خدا را به خود تشبیه می‌کردند، و به تبیین اعتقاد صحیح بر اساس آیات پرداخت.
با این دست معارف است که می‌توان راز تاکید امام را دانست که فرمود: امام نیست؛ مگر کسی که به قرآن عمل کند».
قرآن کتاب معیار برای ارزش‌گذاری موضع‌گیری‌های سیاسی: علاوه بر دو کارکرد سیاسی مذکور، حضرت قرآن را مرجع ارزش‌گذاری و اعتبار موضع‌گیری های سیاسی می‌دید.
به حدیث پیامبر استناد کرد که او را به اطاعت پدر دستور داده بود، اما حضرت آیه ۱۵ لقمان «وَإِنْ جَاهَدَاکَ عَلَی أَنْ تُشْرِکَ بِی مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِیلَ مَنْ أَنَابَ إِلَیَّ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» را قرائت کرد که امر به اطاعت پدر را به مواردی که خلاف فرمان خدا نباشد، مضیّق می‌کند.
قیام امام حسین(ع) حرکت اعتراضی امام حسین(ع) علیه حکومت یزید بن معاویه بود که به شهادت او و یارانش در دهم محرم سال ۶۱ق و اسارت خانواده‌اش انجامید. این حرکت با خودداری امام حسین(ع) از بیعت با حاکم مدینه به‌عنوان نماینده یزید و خروج از مدینه در رجب سال ۶۰ق آغاز شد و با برگشت اسیران به مدینه پایان یافت.
هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام چنانکه در وصیتش به محمد بن حَنَفیّه آمده است بازگرداندن جامعه اسلامی به مسیر صحیح و مبارزه با انحرافات بوده است. با این حال تشکیل حکومت، شهادت، حفظ جان و خودداری از بیعت با یزید از دیگر اهداف وی شمرده شده است. پس از نگارش کتاب شهید جاوید و مطرح کردن تشکیل حکومت به عنوان هدف اصلی امام حسین(ع) و نقد آن توسط نویسندگان شیعه، بحث هدف‌شناسی قیام امام حسین(ع) وارد مطالعات عاشوراپژوهی شد و نظریات مختلفی در این زمینه به وجود آمد که شهادت‌طلبی و تشکیل حکومت از مهمترین آنها است.
قیام امام حسین(ع) سبب شکل‌گیری قیام‌هایی علیه حکومت بنی‌امیه شد و در سقوط آن نقش داشت. شیعیان هر ساله در سالگرد این واقعه، مراسم‌های مختلفی برگزار می‌کنند. رواج آیین‌های عزاداری، شکل‌گیری ادبیات عاشورایی، ساخت بناها و اماکن مذهبی، تولید آثار هنری و تقویت روحیه ظلم‌ستیزی از تأثیرات این واقعه بر جامعه و فرهنگ شیعی به شمار می‌آید.
پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین(ع) اثر سید جعفر شهیدی و تأملی در نهضت عاشورا اثر رسول جعفریان از جمله کتاب‌های هستند که درباره تحلیل و بررسی قیام امام حسین(ع) منتشر شده‌اند.
پاسخ: مفسران و دانشمندان شیعه و اهلسنت درباره فضایل و مناقب امیرالمؤمنین (ع) و اهلبیت (ع) آیات بسیاری ذکر کرده اند که نقل همه آنها در چارچوب این جستار نمی گنجد.
پاسخ:
حاکم حسکانی از مفسران و دانشمندان شيعه و اهل سنت درباره فضايل و مناقب اميرالمؤمنين (ع) و اهل بيت (ع) آيات بسياري ذكر كردهاند كه نقل همه آنها در چارچوب اين جستار نمي‌گنجد. «حاكم حسكاني» از علماي معروف اهل سنت، در «شواهد التنزيل» بيش از دويست آيه در اين‌باره گرد آورده است،