به گزارش مشرق، کتاب «کارنامه اسلام» نوشته عبدالحسین زرین کوب به تازگی توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ سی و یکم رسیده است.
تاریخ در ترازو، تاریخ ایران بعد از اسلام، بامداد اسلام، فرار از مدرسه، جستجو در تصوف ایران، دنباله جستجو در تصوف ایران، از کوچه رندان، ارسطو و فن شعر، ارزش میراث صوفیه، با کاروان اندیشه، تاریخ مردم ایران (ایران قبل از اسلام؛ کشمکش با قدرت ها)، نه شرقی نه غربی – انسانی عناوین کتاب هایی هستند که به جز «کارنامه اسلام» از این نویسنده امیرکبیر منتشر و تجدید چاپ شده اند.
کارنامه اسلام سال ۱۳۴۸ منتشر شد و تا امروز سی و یک نوبت چاپ شده است.
زرین کوب، کارنامه اسلام را با این فراز آغاز می کند: «کارنامه اسلام یک فصل درخشان تاریخ انسانی است.
نه فقط از جهت توفیقی که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانی یافته اند بلکه به سبب فتوحاتی که آن ها را موفق کرد به ایجاد یک دنیای تازه، ورای شرق و غرب: قلمرو اسلام که در واقع نه شرق بود نه غرب.
فتح اسلامی البته با جنگ حاصل شد اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود، خاصه در جاهایی که مردم، از نظر اسلام، اهل کتاب بودند یا در ردیف آن – یهود، نصارا، مجوس و صابئین.
مولف «کارنامه اسلام» درباره نگارش آن می گوید: «طرز بیانی که در این کتاب به کار برده ام، شاید در نظر اول در نزد برخی از خوانندگان تا اندازه ای حماسه آمیز جلوه کند.
اما این پندار درست نیست.
نویسنده فقط خواسته است با همان چشمی به فرهنگ گذشته اسلام بنگرد که خود مسلمین گذشته بدان می نگریسته اند.
شیوه بیانی عاری از هیجان و خالی از هم دردی که محققان اروپایی در این مسائل دارند، به آن ها هرگز امکان آن را نخواهد داد تا در ارزیابی آنچه مسلمانان به فرهنگ دنیا داده اند، به درستی داوری کنند.
کدام مورخ می تواند بدون همدلی واقعی، با آنچه موضوع تحقیق اوست، ارتباط و تفاهم درست بیابد؟
بدون شک دنیای اسلام در تمدن و فرهنگ امروزی جهان که شاید بیش از آنکه غربی باشد بورژوایی است، آن اندازه سهم و تاثیر واقعی داشته است که برشمردن آن نیازی به حماسه سرایی نداشته باشد.
عناوین فصول «کارنامه اسلام» به این ترتیب اند:
«سیری اجمالی از آغاز تا کنون»، «تسامح، مادر تمدن انسانی اسلام»، «مقام رفیع دانش در اسلام»، «فرهنگ و تمدن انسانی و جهانی اسلام»، «تمدن اسلامی، منشا یک فرهنگ عظیم انسانی»، «معجزه فرهنگ اسلامی»، «کتاب ها و کتابخانه ها»، «مدارس و دانشگاه ها»، «نهضت علمی مسلمانان»، «علم طب و بیمارستان ها»، «داروسازی و علوم طبیعی»، «نجوم و ریاضیات»، «فیزیک و شیمی و فنون صناعت»، «جغرافیا و جهانگردی»، «تاریخ نویسی»، «ملل و نحل»، «عقاید و مذاهب»، «فلسفه و کلام و حکمت»، «روش تربیتی اسلامی»، «اوضاع سیاسی و اجتماعی و اداری»، «هنرهای زیبا»، «عرفان اسلامی»، «ادب اسلامی»، «اسلام: فرهنگ جامع» و «اسلام و فرهنگ غرب».
در قسمتی از این کتاب می خوانیم:
در اروپا حل مسئله جمع زوایا را به کوپرنیک منسوب می دارند و او که از راه حل ابوالوفا بی خبر بوده است، ظاهرا برای حل مسئله طریقه ای پیچیده تر از ریاضی دان اسلامی یافته است.
خیام با آنکه آثارش در قرون وسطی به لاتینی ترجمه نشد تا در بسط ریاضیات اروپا موثر افتد، به هرحال در جبر از بزرگ ترین علمای قرون وسطی است.
وی اول کسی است که به تحقیق منظم علمی در معادلات درجه اول، دوم و سوم پرداخته است و رساله او در جبر برجسته ترین آثار علمای قرون وسطی است در جبر.
در هر صورت جبر و مقابله را اولین بار مسلمین وارد نظام علمی کردند.
همچنین استعمال جبر در هندسه و بالعکس به وسیله مسلمین انجام یافت و این امر نیز در بسط هندسه تحلیلی تاثیر بسزایی داشت.
چاپ سی و یکم این کتاب با ۱۷۶ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۲۵۰ هزار تومان عرضه شده است.