باشگاه خبرنگاران جوان - مرضیه هادوی فوق تخصص غدد و متابولیسم، عضو هیأت علمی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایلام با تشریح علائم و نشانه‌های تشخیص دیابت اظهار داشت: علائم بالینی، مقادیر آزمایشگاهی و تست‌های screening یا غربالگری از جمله راه‌های تشخیص دیابت هستند.
در خصوص تست‌های آزمایشگاهی اگر میزان قند خون ناشتا بیشتر و مساوی ۱۲۶ و هموگلوبین a۱c بیشتر و مساوی ۶.۵ باشد تشخیص دیابت مطرح می‌گردد.
همچنین اگر میزان قند خون دو ساعته پس از مصرف ۷۵ گرم گلوکز خوراکی بیش از ۲۰۰ باشد باز هم تشخیص ما دیابت خواهد بود.
هادوی با ذکر توضیحات بیشتری در مورد تست‌های آزمایشگاهی تصریح کرد: اگر شخص بیمار، شرایط مذکور را داشته باشد می‌بایست دوباره آزمایش را تکرار کند، البته اگر مریضی با دو تست همزمان مختل مانند fbs و Hba۱c مراجعه کند تشخیص دیابت مسجل خواهد شد و در این صورت تکرار تست ضروری نخواهد بود.
یک مورد دیگر هم که دلالت بر دیابت دارد این است که افزون بر قند بیشتر و مساوی ۲۰۰ بیمار علامت‌دار باشد؛ مانند بیمارانی که با یک حالت حاد به اورژانس مراجعه نمایند؛ در این صورت هم نیازی به تکرار تست نیست.
وی در خصوص مقادیر تشخیصی پیش‌دیابت هم عنوان کرد: پیش‌دیابت به حالتی میان شرایط نرمال و دیابتی گفته می‌شود که قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ و Hba۱c بین ۵.۷ تا ۶.۴ باشد.
پرنوشی، پر ادراری و حوادث قلبی و عروقی از علائم و عوارض شایع دیابت هستند
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با اشاره به عوارض دیابت تصریح کرد: اگر در فرد دیابتیک قند خون بالا باشد مریض دچار عوارضی، چون پرنوشی، پر ادراری و مختل شدن کیفیت زندگی خواهد شد.
به طور کلی عوارض دیابت به دو دسته میکروواسکولار (درگیری عروق ریز) و ماکروواسکولار (درگیری عروق بزرگ) تقسیم شده که در دسته اول ارگان‌هایی مانند چشم، کلیه‌ها و عصب محیطی تحت تأثیر قرار می‌گیرند و در دسته دوم هم فرد دچار سکته‌های قلبی، مغزی و آترواسکلروز خواهد شد.
هادوی با توجه به وجود عوارض گسترده دیابت یادآور شد: در گذشته اهداف درمان دیابت اغلب بر کنترل قند خون بیمار متمرکز بود، اما طی سال‌های اخیر رویکرد به سمتی تغییر یافته که علاوه بر کنترل قند خون، بقای بیمار هم افزایش یابد؛ یعنی دارو‌هایی تجویز می‌شوند که در کنار کنترل قند خون، از مرگ و میر ناشی از حوادث قلبی عروقی هم پیشگیری کنند.
آگاهی، پیشگیری و اقدام به موقع؛ سه اصل طلایی برای کنترل دیابت
وی اخذ شرح حال کامل و جامع از وضعیت بیمار دیابتیک در اولین ویزیت را ضروری دانست و خاطرنشان کرد: اولین ویزیت این بیماران معمولاً زمان بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد و طی آن مواردی، چون رعایت سبک زندگی سالم و باید‌ها و نباید‌ها آموزش داده می‌شود.
استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام پیرامون پیشگیری و اقدام به موقع در بیماری دیابت توصیه کرد: آگاهی، پیشگیری و اقدام به موقع، سه اصل کلیدی در کنترل این بیماری هستند.
شخصی که دارای ریسک‌فاکتور‌ها یا عوامل دخیل در دیابت مانند سابقه خانوادگی باشد باید نسبت به بروز این بیماری حساسیت بیشتری را از خود نشان دهد و سبک زندگی، تغذیه، فعالیت، تحرک و استرس‌هایش را کنترل کند.
وی افزود: توصیه ما این است که این افراد حداقل سالی یک‌بار قند خون خود را چک نمایند تا اگر مشکلی وجود داشت بلافاصله اقدامات پیشگیری و درمانی را انجام دهند.
به گفته این پزشک متخصص، علاوه بر عواملی نظیر اضافه‌وزن، کم‌تحرکی، فشار خون و کلسترول بالا، سابقه خانوادگی دیابت و افزایش سن، بیدار ماندن در طول شب و به اصطلاح شب‌بیداری هم یکی از ریسک‌فاکتور‌های مهم ابتلاء به دیابت است که می‌تواند جنبه‌های مختلف سلامت فرد را تهدید کند.
از دلایلی که این موضوع را توجیه می‌کند می‌توان به پرخوری در طول شب و نیز تحت تأثیر قرار گرفتن بسیاری از هورمون‌های تنظیم‌کننده دارای سیکل شبانه و روزانه اشاره کرد.
ضرورت وجود گلوکومتر در منزل بیماران دیابتیک
مرضیه هادوی وجود گلوکومتر در منزل افراد دیابتی را برای کنترل دقیق‌تر و جلوگیری از گمراهی آنان در تشخیص افزایش قند خون ضروری دانست؛ چرا که برخی بیماران در صورت نبود گلوگومتر و صرفاً با استناد به علائم بالینی خود از افزایش میزان قندشان غافل می‌شوند.
اصلاح سبک زندگی؛ پایه و اساس درمان دیابت
رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایلام در ادامه گفتگوی خود با وبدا ضمن اشاره به درمان دیابت گفت: درمان این بیماری باید کنترل‌شده و با برنامه‌ریزی صورت بگیرد.
اغلب موارد دیابت، از نوع دو هستند که در این صورت اگر بیمار در همان آغاز و با جدیت به اصلاح سبک زندگی خود بپردازد، امید به بهبودی افزایش می‌یابد.
پایه و اساس درمان دیابت، اصلاح life style یا سبک زندگی است.
رعایت تغذیه سالم، داشتن فعالیت و تحرک، کنترل استرس و فشار‌های روانی و نیز مصرف منظم دارو‌ها منجر به کنترل دیابت خواهد شد.
هادوی افزود: در مورد فعالیت بدنی و داشتن تحرک، پیاده‌روی به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز توصیه می‌شود
وی با اشاره به اهمیت رعایت اصول تغذیه در درمان دیابت، توضیح داد: بیماران دیابتی بایستی مصرف قند‌های ساده مانند شکلات و شیرینی را حذف نمایند.
در مورد مصرف میوه‌های شیرین هم لازم است بدانیم مریض مجاز به مصرف سه واحد میوه در قالب سه میان وعده در طول روز می‌باشد.
یک سیب متوسط، یک نارنگی یا یک خوشه کوچک انگور معادل یک واحد میوه محسوب می‌شود.
هادوی تأکید کرد: بیماران دیابتی توجه داشته باشند که در طول روز سه وعده غذایی اصلی سبک و سه میان‌وعده سالم داشته باشند تا رژیم غذایی آنان به تعادل برسد.
ضرورت افزایش مصرف آب و مایعات در فصل تابستان توسط بیماران دیابتی
این متخصص غدد درون‌ریز در ادامه به ذکر توصیه‌هایی برای دیابتی‌ها در فصل تابستان پرداخت و گفت: بدن بیماران دیابتی، مستعد از دست دادن آب است؛ لذا این افراد باید در فصل گرما مصرف آب و مایعات را افزایش دهند و در ساعات اوج گرما هم از منزل خارج نشوند.
همچنین با توجه به مسافرت در فصل تابستان، باید دارو‌های مصرفی را حتماً همراه خود داشته باشند و دارو‌های حساس مانند قلم انسولین را در معرض دمای بیش از ۲۵ درجه قرار ندهند تا به آن آسیبی وارد نشود.
باور‌های غلط در مورد دیابت
وی با توجه به برخی باور‌های غلط رایج در خصوص مصرف انسولین، متذکر شد: نکته مهم این است که بیماران دیابتی در مورد اصلاح سبک زندگی و نحوه صحیح مصرف داروها، تنها به توصیه‌های پزشک معالج خود گوش دهند و با پیروی از نظرات غیر تخصصی و نادرست اطرافیان، دچار گمراهی نشوند.
در این میان برخی افراد تصور می‌کنند که تزریق انسولین مضر است و سبب آسیب قلبی می‌شود؛ که این مورد نادرست است چرا که آنچه باعث بروز بیماری‌های قلبی می‌شود، عدم کنترل دیابت در درازمدت است نه مصرف انسولین.
بیماران دیابتی، از فشار خون غافل نشوند
مرضیه هادوی، خاطر نشان کرد: برای کنترل دیابت، همکاری خود بیمار هم بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که در بیش از ۵۰ درصد فرآیند درمانی، خود بیمار دخیل است.
نکته دیگر اینکه؛ در روند درمانی، فقط دیابت را در نظر نمی‌گیریم بلکه طی مراجعات بیماران که معمولاً هر سه ماه یک‌بار صورت می‌گیرد، فشار خون را هم پایش می‌کنیم و اهمیت کنترل فشار خون بسیار بالاست و این موضوع نباید به فراموشی سپرده شود.
منبع: وزارت بهداشت