بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح سوره والعصر کتاب قرآن
سوره ۱۰۳: العصر - جزء ۳۰ - ترجمه فولادوند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾
سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] (۱)
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿۲﴾
كه واقعا انسان دستخوش زيان است (۲)
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾
مگر كسانى كه گرويده و كارهاى شايسته كرده و همديگر را به حق سفارش و به شكيبايى توصيه كرده اند (۳)
(اطلاعات عمومي سوره عصر):
103 ـ عصر ـ مكي ـ 3 آيه ـ 14 كلمه ـ 68 حرف
(معني):زمان.
(علت نامگذاري):در آيه اول خداوند به زمان سوگند خورده است(زمان نبوت،زمان نزول قرآن ، زمان قيامت،زمان دولت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف،نماز،عصر،و…). آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 133 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري):سوره عصر به معني زمانه- نماز عصر- عصر و زمان حضرت رسول اكرم(ص)يا امام عصر(امام زمان)مأخذ نامگذاري آيه اول سوره است. دانستنيهاي قرآن – ص 66 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر):ندارد.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره عصر):
به ترتيب جمع آوري،صد و سومين سوره است.
به ترتيب نزول،دوازدهمين سوره است كه بعد از سوره«انشراح»و قبل از سوره«عاديات»نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره عصر):
آغاز:«وَ الْعَصْرِ اِنَّ الانْسانَ لَفي خُسْرٍ».
پايان:«وَ تَواصَوْا بِاَّلْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِاَّلصَّبْرِ». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 133 – جعفر شيخ الاسلامي.
(اطلاعات عمومي سوره عصر):
1ـ جزء سوره هايي است كه با سوگند آغاز شده اند. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 21 – جعفر شيخ الاسلامي.
(محتواي سوره عصر):
1- سوگند پر معني به عصر ( سوگند به زمان ).
2- زيانكار بودن همه انسانها در زندگي، در صورتی که ایمان به اعتقادات الهی نداشته باشند و عمل صالح انجام ندهند و یکدیگر را به حق و صبر دعوت ننمایند.
3- عوامل نجات از خسران و ذكر چهار ماده خوشبختي:ايمان،عمل صالح،سفارش يكديگر به حق و سفارش يكديگر به صبر(كه در اين چهار اصل برنامه اي اعتقادي و عملي و فردي و اجتماعي اسلام را در بر مي گيرد). آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 133 – جعفر شيخ الاسلامي.
(فضيلت خواندن سوره عصر):
امام صادق(ع)فرمودند:«هر كس سوره والعصر را در نمازهاي نافله ( و مستحبی ) بخواند خداوند او را در قيامت بر مي انگيزد در حالي كه صورتش نوراني،چهره اش خندان و چشمش(به نعمتهاي الهي)روشن است تا داخل بهشت شود».(مجمع البيان جلد 10 ص 545)ـ آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 133 – جعفر شيخ الاسلامي.
پیامها و راهبردها و راهکارهای شرحی بر انشراح سوره والعصر کتاب قرآن
- نظریه آیه (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ )، دلالت دارد بر اینکه بندگان در هر وضعیتی که باشند، باید بدانند خداوند و خالق بخشنده و مهربان است و انسانها همه از رحمت عام خداوند برخوردارید، اگر اشتباه کردند بدانند که درِ رحمت خداوند بر بندگان خدا باز است، طلب آمرزش و توبه نماید و از درگاه خداوند کمک بخواهد و اگر انیانها بندگی خداوند نمایند بدانند که رحمت خداوند بیشتر شاملشان می شود و با بندگی خداوند سپاسگزار خداوند باشند و بندگانی که بیشتر پیروی از خداوند نمایند، مهربانی خاص خداوند شامل حالشان می شود، پس انسانها همیشه با بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ کارهایشان را شروع نمایند و بدانند که تا با خدا هستند و به رضایتمندی خداوند و آنطور که خداوند می خواهد کارهایشان را انجام دهند حتما پیروز و موفق می شوند، حتی اگر احیانا کار به نتیجه مطلوب نرسند، برای آنها انجام وظیفه به بندگی خداوند و توجّه به رضایتمندی خداوند بسیار ارزشمند است و انسانها آگاه باشند که خداوند رحمت خاصش را شامل حال بندگانی که انجام وظیفه بندگی خداوند می کنند، می نماید.
- نظریه آیه (وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾ سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] (۱))، دلالت دارد بر اینکه عصر و زمان بسیار ارزشمند است، بخصوص زمانی که عصر و زمان پیروزی حق بر باطل می باشد، بدین سبب باید توجه داشت که باید از زمان به رضایتمندی خداوند و آنچنان که خداوند می خواهد وظیفه بندگی خداوند صورت پذیرد، در این صورت از زمان زندگی بسیار ارزشمند استفاده است و افعال انسانها در زمانهای مختلف صورت می پذیرد، به همین سبب زمان وقوع فعل خود ارزشمند است که قابل سوگند در نزد خداوند است، بخصوص اگر انسان از آن زمان به تعالی و به رضایتمندی خداوند بهره مند شود و آن چنان که خداوند می خواهد رفتار نماید، آن موقع این زمان از ارزش گوهرباری برخوردار است که هم دنیای انسانها را آباد می نماید و هم آخرت انسانها را آباد می نماید، هم خداوند از بندگانش راضی می شود و هم بندگان از رضایت خداوند خشنودند، از جمله زمانهای ارزشمند عبارت است از: زمان بندگی خداوند و انجام کارهای نیکو، زمان نزول مقدرات انسانها، و زمان نبوت، زمان نزول قرآن ، زمان قيامت، زمان دولت حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف، زمان یاری حضرت مهدی سلام الله علیه و زمان اقامه نماز از جمله خواندن نماز عصر، و عصر پایداری ولایت خداوند و ولایت چهارده معصوم سلام الله علیهم بر عموم مردم.
- نظریه آیات ( إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿۲﴾ كه واقعا انسان دستخوش زيان است (۲)) و إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾ مگر كسانى كه گرويده ( به دین خداوند ایمان آورده اند ) و كارهاى شايسته كرده و همديگر را به حق سفارش و به شكيبايى توصيه كرده اند (۳)) ، دلالت دارد بر اینکه انسانها گرایشهائی دارند که آنها را دچار زیان و خسران می نماید و عوامل پیشگیری از خسران و زیان عبارت است از: 1- انسانها به دین خداوند، ایمان داشته باشند. 2- انسانها کارهای شایسته و نیکو انجام دهند. 3- انسانها به حق ( بر اساس معیارها و ارزش خواست خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم )، رفتار انجام دهند و به حق توصیه نمایند. 4- انسانها به صبر ( وتوکل به خداوند و بندگی خداوند و جلب رضایت خداوند)، رفتار و توصیه نمایند.
- نظریات معصومین سلام الله علیهم در رابطه با سوره والعصر:
1-4- امام صادق(ع) نقل شده است: «الّا الّذینَ آمَنوا»، یعنی كسانی كه به ولایت علی(ع) ایمان آوردهاند. قمی، تفسیر قمی، دارالکتاب، قم، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۴۴۱.
2-4- از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس این سوره را قرائت نماید عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد. مجمع البیان، ج10، ص434
3-4- رسول اکرم(ص) میفرماید: هر کس این سوره را تلاوت کند خداوند برای او دَهحسنه پاداش مینویسد و کسی که بر تلاوت آن مداومت کند خداوند عاقبت او را ختم به خیر مینماید و در روز قیامت با پیروان حقّ (وَ تَوَاصوْا بِالْحَقِّ) محشور میگرداند. ختوم و اذکار ج ١ ص ١٨٧.
- دعا متناسب با سوره والعصر:
خداوندا! به الطاف بی نهایتت چنان بندگانت را مورد رحمت بی واسعه ات قرار ده که همواره انسانها به دین مبین اسلام ایمان کامل داشته باشند و کارهای شایسته و نیکو انجام دهند و همیشه به حق بندگی خداوند نمایند و به حق توصیه نمایند و از صابران باشند و همواره به دیگران را به صبر توصیه نمایند.
بارالها! به الطاف بی نهایتت، همواره چنان انسانها را مورد رحمت هدایتت قرار ده که لحظه ای دچار غفلت و جهالت و رذائل و کفر و شرک و نفاق و و زیان و خسران نشوند.
خداوندا ! به الطاف بی نهایتت ما را در ایمان به دین اسلام و عمل به دین همواره یاری و هدایت نما.
بارالها! بی نهایت به توان بی نهایت سپاسگزاریم که ما را از نعمت بزرگ پیامبران و کتابهای آسمانی ، بخصوص از پیامبر اسلام حضرت محمد سلام الله علیه و ائمه معصومین سلام الله علیهم کتاب قرآن بهره مند نمودی، چنان نما که همه جهانیان در همیشه تاریخ از قدر مقدرات بزرگ قرآن و آیات الهیت و رهنمودهای روشنگرت و همچنین رهنمودهای چهارده معصوم سلام الله علیهم همیشه برخوردار و بهره مند باشند و به کمالات بندگی خداوند نمایند و به کمالات اطاعت و یاری امام زمان سلام الله علیهم نمایند و همیشه تحت ولایت خودت و معصومین سلام الله علیهم در زندگی دنیا و آخرت خوشبخت و سعادتمند باشند. امین یا رب العالمین. به حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم