بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
پیام ها و رهنمودها وراهبردها و راهکارهای شرحی بر انشراح سوره نصر قرآن
سوره ۱۱۰: النصر - جزء ۳۰ - ترجمه فولادوند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ ﴿۱﴾
چون يارى خدا و پيروزى فرا رسد (۱(
وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا ﴿۲﴾
و ببينى كه مردم دسته دسته در دين خدا درآيند (۲(
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا ﴿۳﴾
پس به ستايش پروردگارت نيايشگر باش و از او آمرزش خواه كه وى همواره توبه پذير است (۳)
اطلاعات عمومی سوره نصر
(اطلاعات عمومي سوره نصر):
110 ـ نصر ـ مدني ـ 3 آيه ـ 19 كلمه ـ 77 حرف
(معني):ياري.
(علت نامگذاري):اولين آيه سوره سخن از نصرت و ياري خداوند به پيامبر(ص)دارد.- آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 140 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري):سوره نصر به معني ياري كردن مأخذ نامگذاري آيه اول سوره است.دانستنيهاي قرآن – ص 185 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر):توديع يعني خداحافظي زيرا كه در ضمن اين سوره خبر از رحلت پيامبر(ص)داده شده است و به قولي آخرين سوره اي است كه نازل شده و خبر و بشارت از پيروزي مربوط به آينده مي دهد و بشارت به تثبيت آيين پيامبر(ص)دارد و اينكه رسالت پيامبر(ص)به پايان رسيده است.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره نصر):
به ترتيب جمع آوري،صد و دهمين سوره است.
به ترتيب نزول،صد و يكمين سوره است كه بعد از سوره«حشر»و قبل از سوره«نور»نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره نصر):
آغاز:«اِذا جاءَ نَصْرُ الله وَ الْفَتْحُ».
پايان:«فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهِّ كانَ تَوّاباً».آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 140 – جعفر شيخ الاسلامي.
(اطلاعات عمومي سوره نصر):
1ـ آخرين سوره اي كه بر پيامبر اسلام(ص)نازل شده است.
2ـ سوره«نصر»در سال يازدهم هجري در شصت و سومين سال ميلاد پيامبر(ص)در حجه الوداع نازل شده است.
3ـ كوچكترين سوره مدني سوره نصر است با 3 آيه.
4ـ پرتكرارترين كلمه از جمله گروه كلماتي كه در سوره ها به كار رفته كلمه مبارك«الله»است كه بيشتر از ساير كلمات در سوره نصر به كار رفته است. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 17 و 18 / 20 – جعفر شيخ الاسلامي.
1ـ دو نام ديگر جهت سوره نصر ذكر كنيد؟سوره اذا جاء و سوره توديع(خداحافظي).(اين سوره در اواخر عمر رسول خدا(ص)نازل گرديد و به عقيده دانشمندان آخرين سوره كامله اي است كه به او نازل شده است و در واقع سوره وداع با رسول خداست شناخت سوره هاي قرآن ص 619)
2ـ سوره نصر به چه مناسبتي نازل گرديد؟فتح مكه. پرسش و پاسخهايي در شناخت تاريخ و علوم قرآني – ص 118 / 214 – دكتر مجيد معارف.
(محتواي سوره نصر):
1- بشارت و نويد از پيروزي عظيمي در آينده.
2- اعلام به پايان رسيدن رسالت رسول خدا(ص).
3- بيان تثبيت آيين او.
4- اعلام اين پيروزي عظيم كه مردم گروه گروه وارد دين خدا مي شوند.
5- دعوت به تسبيح و حمد الهي و استغفار به شكرانه اين نعمت بزرگ به پيامبر اكرم(ص).آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 140 – جعفر شيخ الاسلامي.
6- در اين سوره خداوند بشارت و نويد پيروزي عظيمي را به پيامبر(ص)مي دهد كه به دنبال آن مردم گروه گروه به دين خدا وارد مي شوند.دانستنيهاي قرآن – ص 67 – مصطفي اسرار.
(فضيلت خواندن سوره نصر):
1ـ امام صادق(ع)فرمودند:كسي كه سوره«اذا جاء نصر الله و الفتح»را در نمازهاي مستحب يا واجب خود بخواند خداوند وي را عليه همه دشمنانش ياري فرمايد و روز قيامت با نامه گويا كه خداوند از قبر او بيرون آورده باشد به محشر آيد و آن امان نامه اي است براي عبور از پل دوزخ و از آتش و خروش آن و در آن روز بر همه چيز نگذرد جز اينكه وي را به هر خير و نيكي مژده دهدتا اينكه داخل بهشت گردد و اين جهان درهاي خير به روي او باز گردد آنقدر كه هرگز آرزو نداشته و بر قلبش خطور نكرده بود.
2ـ در حديث ابي بن كعب است كه هر كس سوره نصر را بخواند مانند آن است كه با رسول خدا(ص) در فتح مكه شركت داشته است(از رسول خدا«ص»).درمان با قرآن – ص 169 و 170 – محمد رضا كريمي.
پیام ها و رهنمودها وراهبردها و راهکارهای شرحی بر انشراح سوره نصر قرآن
- سوره نصر قرآن از نظر اصول دینی بیانگر و دلالت بر اصل توحید می باشد.
- شروع سوره قرآن با نام (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان)، بیانگر و دلالت بر تعالی رفتار خداوند در هدایت و رشد و یاری و حمایت خلقت و بندگان در ایمان آوردن به دین اسلام می باشد.
- شروع سوره قرآن با نام (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان) ، بیانگر و دلالت بر اهمیّت شروع کارها با آیه مبارکه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ می باشد و بیانگر و دلالت بر تاثیر گذاری صفات کامل خداوند و اسماء الحسنای خداوند می باشد.
- آیه إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ ﴿۱﴾ چون يارى خدا و پيروزى فرا رسد (۱( ، بیانگر و دلالت بر فتح و پیروزی اسلام در عاقبت تحولات جامعۀ انسانی با گرایشات جامعه و حاکمیتهای جهانی به دین اسلام می باشد. این سوره به عاقبت اسلام و جامعه جهانی اشاره شده است، چون سال آخر زندگی پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه نازل شده است و بعید است که به پیروزی جنگهائی که با پیامبر اکرم سلام الله علیه شده باشد، اشاره شده باشد و نوع پذیرش اعتقادی از شفع دل و خلوص نیِت و قلب سلیم می باشد، چون وقتی فردی به منزهی پروردگار و حمد پروردگار و توبه و طلب مغفرت از خداوند رو می اورد که به رشد رسیده باشد..
- سوره نصر قرآن از نظر محتوائی، بیانگر و دلالت بر مژده یاری و کمک خداوند به خلقت و بندگان و حاکمیتها و مردم جهان است.
- آیه وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا ﴿۲﴾ و ببينى كه مردم دسته دسته در دين خدا درآيند (۲( بیانگر و دلالت بر وارد شدن جمعی ( فوج فوج ) و پشت سرهم مردم دنیا به ایمان و اعتقاد آوردن جامعۀ جهانی به دین اسلام می باشد.
- سوره نصر قرآن از نظر محتوائی یک پیش بینی بی نظیر است و در رابطه با عاقبت و کیفیت حرکت و تحولات اعتقادی جامعۀ انسانی به سوی اسلام است و اینکه در عاقبت جامعه انسانی به دین اسلام یقینا ایمان می آورند.
- سوره نصر قرآن بیانگر و دلالت بر استمرار و توسعه و تعالی علم و دانائی به اسلام در جامعۀ انسانی است.( خداوند آگاه بر آینده وضعیت ایمانی و اعتقادی است.)
- آ یه فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا ﴿۳﴾ پس به ستايش پروردگارت نيايشگرباش و از او آمرزش خواه كه وى همواره توبه پذير است (۳(بیانگر و دلالت بر تسبیح و گواهی به منزهی خداوند و حمد و سپاسگزاری پروردگار و همچنین طلب مغفرت و توبه پذیری جامعه جهانی می باشد که در سیر تحولات جامعه جهانی بالاخره تسلیم حقانیّت خداوند می گردند.
- سوره نصر قرآن بیانگر و دلالت بر نظریه فلسفی کثرت به وحدت دارد، بدین معنی که انسانها ذاتا در انتهای سیر رشد و تعالی و کمالات از نظر عقیده و نگرش و اعتقادی هم به کسی که از قدرت و توانمندی عظمت توانمندیش آفریده شده اند (خداوند، الله) گرایش پیدا می نمایند و به دین خداوند ( اسلام دین خاتم پیغمبران حضرت محمد سلام الله علیه ) همه مایل می شوند و تسلیم بندگی خداوند می شوند و به عظمت، در رسای منزهی خداوند سخن می گویند و از خداوند سپاسگزار می شوند و همچنین از اشتباهات خود و دیر متوجه شدن خواست خداوند، طلب مغفرت و توبه می نمایند.
- سوره نصر قرآن بیانگر و دلالت بر نظریه تحول جامعۀ انسانی و رشد عقلانی و بصیرتی و علمی و اعتقادی در تسلیم حقایق قرآن و رهنمودها و آیات الهی دارد و همچنین دلالت بر ظهور باطن حقیقت پذیر انسانها و تسلط فطرت پاک خداپذیر انسانها بر عیبها و نقصهای خود ( جهالتها، رذائل، کفر و شرک و نفاق که بر اثر رشد نیافتگی و در ظلمت بودن و گمراهی می باشد)، می باشد.
- با توجه به دلاتهای برهانی آیات سوره نصر قرآن و با توجه به توصیه های بزرگان دین لازم است، برای آگاهی جهانیان به آیات روحبخش و روشنگر و هدایتگر قرآن به تعالی در ایران و سرتاسر جهان ( بخصوص دین چهارده معصوم سلام الله علیهم ) تلاشهای پیوسته و به تعالی داشته باشند و اسباب رسانه ای و تعلیم و تربیتی و نشر و مطبوعاتی را به توان لازم متناسب با تکنولوژیها و میزان رشد جوامع و رشد سنی و متناسب با فرهنگ و زبان و ادبیات روز دنیا به عهده بگیرند و در جهت تحقق سوره نصر تلاش مجاهدانه شایسته ای داشته باشند. ( البته قابل ذکر است قسمتی این فتح و پیروزیها همراه کار تبلیغاتی با برنامه های مختلفی چون بر طرف نمودن استضعاف ها، امداد رسانی، ساختن زیربناها و روبناها، تعاملات فرهنگی و هنری و اقتصادی و پزشکی و تعلیم و تربیتی متناسب با رهنمودها و مفاهیم دینی، برطرف نمودن تبعیض نژادی ، عدالتگستر، آبادانی و عمران و همچنین پرداختن به بهداشت و درمان و بالا بردن سطح تعلیم و تربیت و دانائی و آموزشها و اطلاع رسانی ها و فرهنگ سازیها و به کار گرفتن هنر متناسب با نظریات جامع دینی متناسب با مقتضیات روز؛ بدست می آید، و مقدار قابل توجهی از آن هم عنایات و اعجاز های مختلف خداوند در به تعالی رساندن جامعه جهانی و یاری جامعه و حاکمیتهای مهدوی بدست می آید. انشاء الله به همت و یاری بزرگواران و نخبگان و فرهیختگان و انسانهای بزرگی که به تعالی چهارده معصوم سلام الله علیهم را در نشر اسلام یاری می دهند. )
- برخی از نظریه های معصومین سلام الله علیهم در رابطه با فضیلتهای سوره نصر: حضرت رسول اکرم(ص) مروی است که فرمود: کسی که این سوره را بخواند اجر و ثواب او همانند کسی است که در فتحمکّه در معیّت من بوده است. مجمعالبیان، مصباح ص ٤٥٣. و همچنین حضرت محمد می فرمایند: هر کس آن را در نماز بخواند نماز او به بهترین وجهی قبول میشود. تفسیر اطیبالبیان، تفسیر برهان.و در خواص آن امام صادق(ع) در مضمون روایتی میفرماید: کسی که سورهی «إِذَا جَاءَ نَصرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ» را در نماز نافله یا واجب بخواند خداوند او را بر تمام دشمنانش پیروز میگرداند و آنچه درهای خیر که به ذهنش خطور نمیکرده در دنیا بر وی باز مینماید و در روز قیامت از لغزش بر روی صراط و از آتش دوزخ در امان خواهد بود.بحار ج ٩٢ ص ٣٤٣، ثوابالاعمال ص ٢٨٦، تفسیر مقتنیات.همچنین امام صادق میفرماید: جهتِ دفع دشمن این سورهی مبارکه را بیست و یکبار و جهتِ دفع بلاها هر روز هفت بار قرائت نمایند. خواصالآیات ص ١٦٦. و نیز از رسول اکرم(ص) نقل است: اگر کسی در وقت هر نمازی آن را هفت مرتبه بخواند سبب قبولی نماز او به نحو احسن میگردد. مصباح ص ٤٦١، تفسیر برهان.
- دعای متناسب با سوره نصر:
پروردگارا! به الطاف عمیم خویش دلها را در برابر خواست سعادت بخش خویش نرم نما و نگرشها راهدایت نما و عقلها را به رشد رسان تا همه مخلوقات بخصوص انسانها با دین مبین اسلام آشنا شوند و به تعالی دین اسلام را بپذیرند.
خداوندا چه زیباست صحنه عالی افتخار آفرین الهی که فوج فوج مخلوقات و بندگان خداوند به دین اسلام ایمان می آورند، بارالها همه مردم را موفق به شناخت دین خود به درستی و تعالی گردان و آنان را در صراط مستقیم هدایت و محافظت فرما.
پروردگارا! مخلوقات و بندگان خود را به آگاهی و شناخت و رشد و نگرشی برسان، که همه از روی شعف دل و تعالی روح و قلب سلیم و شناخت و آگاهی و کمالات عقلانی و بصیرت به تسبیح و حمدت مشغول باشند و از اشتباهات و غفلت و کجروی خود طلب مغفرت و توبه نمایند .
خداوندا به اوج تعالی رسیدن مستلزم و نیازمند، نورانیت و منزهی و رشد و تعالی اعتقادی و فضیلتی و بصیرتی و عطایای مواهب الهی تو می باشد، پس چنان برای تعالی مخلوقات و خلقتت همت نما که سزاوار رحمت بی واسعه تو به توان بینهایت منزهی و تعالی توانمندیهای الهیت می باشد.
بارالها همه عمر زندگیمان به امید عطایای مقدرات قدر نصر و یاری و پیروزی محبتهایت سپری گردیده است، پس چنان کن که مخلوقات بخصوص بندگانت از گرفتاریهای دنیوی نجات یابند و سرافراز و پیروز بار امانتداری تو را به مقصود تو به مقصد برسانند.
خداوندا مقدرات سوره نصر را برای همیشه به همه جهانیان ارزانی دار و همه را چنان موحد نما تا هم تو از همه مخلوقات راضی باشی و هم همه مخلوقات از الطاف و توجهات و مدیریت و یاری تو همیشه طعم شیرین موفقیت در بندگی خالصانه را بچشند و پیروز و سعادتمند در هر دو دنیا باشند.
بارالها به نورت که همیشه منزه هستی و توان تعالیت همه را در صراط مستقیم چنان هدایت و محافظت نما که حتی یک لحظه از صراط مستقیم جدا نشوند و بهره مند از نفس زکیه باشند و چنان مخلوقات و بندگانت را شامل رحمت و توجهاتت بنما و به رشد و تعالی برسان که همیشه از عیبها و نقصها و کفر و شرک و نفاق و رذائل و کم ظرفیتی و عصبیت و کجرویها در امان باشند.
امین یا رب العالمین
به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
گل افشان گل محمدی