بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
احسان و نيكوكار در آیات و احادیث امامان معصوم سلام الله علیهم
- قرآن کریم: إنَّ اللَّهَ يأمُرُ بِالعَدلِ و الإحسانِ خداوند به عدل و احسان فرمان ميدهد. سوره نحل ، آيه ۹۰ .
2- قرآن کریم: و يُطعِموُنَ الطَّعامَ عَلي حُبِّهِ مِسكيناً و يَتيماً و أسيراً ، إنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللَّهِ لا نريدُ مِنكُم جَزاءً و لاشُكُوراً و به [پاس] دوستي [خدا] درمانده و يتيم و اسير را خوراك ميدهند. "ما براي خشنودي خدا است كه اطعام می کنیم و پاداش و سپاسي از شما نميخواهيم. سوره انسان، آيه ۹ - ۸ .
3- پيامبرصلي الله عليه وآله :وَاللَّهُ يُحِبُّ إغاثَةَ اللَّهفانِ خداوند كمك به اندوهگين و ياري خواه را دوست دارد. الكافي ، ج ۴ ،ص ۲۷ .
4- امام علي عليه السلام :طوبي لِمَن أحسَنَ إلَي الِعبادِ و تَزَوَّدَ لِلمَعادِ بهشت برای کسی هست كه به بندگان خدا نيكي كند و براي آخرت خود زاد و توشه برگيرد. غررالحكم و دررالكلم، ح ۵۹۵۵ .
5- پيامبرصلي الله عليه وآله :
مَن عالَ يَتيماً حَتّي يَستَغنِيَ أوجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذلكَ الجَنَّةَ هر كس يتيمي را سرپرستي كند تا بينياز شود ، خداوند ، در برابر ، بهشت را بر او واجب ميكند. بحار الأنوار ، ج ۴۲ ،ص ۲۴۸ .
امام علي عليه السلام :كَما تُعينُ تُعانُ. آن گونه كه ياري ميكني، ياري ميشوي. غررالحكم و دررالكلم ، ح ۷۲۰۹ .
6- امام صادق عليه السلام :اَيُّما مُؤمِنٍ نَفَّسَ عَن مُؤمِنٍ كُربَةً ، نَفَّسَ اللَّهُ عَنهُ سَبعينَ كُربَةً مِن كُرَبِ الدُّنيا و كُرَبِ يَومِ القيامَةِ
هر مؤمني كه گرفتاري مؤمني را بر طرف كند ، خداوند هفتاد گرفتاري دنيا و آخرت را از وي دور ميسازد. مستدرك الوسائل ، ج ۱۲، ص ۴۱۳ .
7- امام علي عليه السلام :إنَّ أحَبَّ المُؤمنِينَ إلَي اللَّهِ مَن أعانَ المُؤمِنَ الفَقيرَ مِنَ الفَقرِ في دُنياهُ و مَعاشِهِ محبوبترين مؤمن نزد خداوند، كسي است كه مؤمن فقيري را ، در تنگدستي دنيا و گذران زندگي، ياري رساند. تحف العقول، ص ۳۷۶ .
8- امام صادق عليه السلام :اللَّهُ في عَونِ المُؤمِنِ ، مادامَ المُؤمِنُ في عَونِ أخيهِ. خداوند در پي ياري مؤمن است، تا وقتي كه مؤمن در پي ياري برادر خويش است. بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۳۲۲ .
9- امام صادق عليه السلام :تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا و كُونُوا إخوَةً بَرَرَةً كَما أمَرَ كُمُ اللَّهُ. با يكديگر پيوند داشته باشيد و به هم نيكي كنيد ، و با يكديگر مهربان باشيد و همچنان كه خداوند به شما دستور داده است ، برادراني نيكوكار باشيد. الكافي، ج ۲، ص ۱۷۵ .
10- امام كاظم عليه السلام :إنَّ لِلّهِ عِباداً فِي الأرضِ يَسعَونَ في حَوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ يَومَ القِيامَةِ خداوند در زمين بندگاني دارد كه براي برآوردن نيازهاي مردم ميكوشند ؛ اينان ايمني يافتگان روز قيامتاند. الكافي ، ج ۲ ،ص ۱۹۷ .
برداشت و راهبردِ رهنمودهایِ احسان و نيكوكار در آیات و احادیث امامان معصوم سلام الله علیهم
- خداوند به عدل و احسان فرمان ميدهد.
- باید به عدل رفتار نمودن و احسان نمودن از رفتارهای حاکمیتی و فردی و اجتماعی جامعۀ دینی باشد.
- باید در قوانین و طرحها و برنامه های حاکمیتی و اجتماعی و فردی سبک زندگی ، تحقق عدل و احسان لحاظ شود.
- خداوند كمك به اندوهگين و ياري خواه را دوست دارد.
- در حاکمیّت و جامعۀ اسلامی باید در رفع اندوه و یاری خواستنهای افراد یا جامعه به تعالی و رضایتمندی خداوند ایفای وظیفه به فوریت و به موقع صورت پذیرد. حاکمیّت و جامعه اسلامی باید هم از نظر توانمندی به اندازه ای به رشد رسیده باشد که به موقع لزوم رفتاری مناسبی داشته باشد و هم باید وجدان متعهد و بیداری داشته باشد که نسبت به مسائل جامعه خود خداپسندانه ایفای نقش نماید، البته طبیعی است که برای پیشگیری از وضعیتهای ناخواسته باید تمهیدات لازم حاکمیت و جامعه به تعالی و بموقع لحاظ نماید.
- و به [پاس] دوستي [خدا] درمانده و يتيم و اسير را خوراك ميدهند. "ما براي خشنودي خدا است كه اطعام می کنیم و پاداش و سپاسي از شما نميخواهيم."
- قوانین و برنامه ها و طرحهای اجرائی برای یاری درمانده و یتیم و اسیر باید در حاکمیت و مردم بدون چشم داشت تشکر، و پاداش برای خشنودی خداوند محقق شود.
- کارها در یاری درماندگان و یتیمان و اسرا، باید با قصد رضایت خداوند و دوستی خداوند انجام شود.
- کارها در یاری درماندگان و یتیمان و اسرا، نباید با قصد پاداش و تشکر انجام شود.
- با يكديگر پيوند داشته باشيد و به هم نيكي كنيد ، و با يكديگر مهربان باشيد و همچنان كه خداوند به شما دستور داده است، برادراني نيكوكار باشيد.
- فقط در صورت درماندگی نباید هوای هم را داشت، بلکه در اسلام تاکید شده است با یکدیرگر ارتباط داشته باشید و به همدیگر نیکی نمائید و با یکدیگر مهربان باشید و از فرامین و دستورات خداوند هست که انسانهائی نیکوکار باشید.
- سبک زندگی اسلامی بر اساس: ارتباط داشتن، کمک هم نمودن، نیکوکاری، گذشت، برادرانه و خواهرانه رفتار نمودن با همدیگر، صدمه نزدن به یکدیگر می باشد.
- در حاکمیّت و جامعه باید برای پیشگیری از اسیب پذیر شدن افراد از جمله یتیمان باید قوانین و فرهنگ و برنامه های حمایتی بگونه ای باشد، که نه تنها یک ساعت هم فرد دچار غبن و ضرر و آسیب نشود، بلکه بلافاصله افراد در چتر حمایتی توانمند و متعالی آماده مورد حمایتهای لازم قرار گیرد، بنابراین ، فقر و درماندگی در جامعۀ اسلامی نباید جائی داشته باشد.
- پاداش و سزای یاری نمودن فرد نیازمند، درمانده، یتیم، گرفتار مؤمن، اسیر:
- آن گونه كه ياري ميكني، ياري ميشوي.
-
- هر مؤمني كه گرفتاري مؤمني را بر طرف كند ، خداوند هفتاد گرفتاري دنيا و آخرت را از وي دور ميسازد.
-
- محبوبترين مؤمن نزد خداوند، كسي است كه مؤمن فقيري را ، در تنگدستي دنيا و گذران زندگي، ياري رساند.
-
- خداوند در پي ياري مؤمن است، تا وقتي كه مؤمن در پي ياري برادر خويش است.
-
- بهشت برای کسی هست كه به بندگان خدا نيكي كند و براي آخرت خود زاد وتوشه برگيرد.
-
- کسانی که برای رضایتمندی خداوند، به بندگان خداوند نیکی نمایند، عاقبتشان بهشت است و تلاشی که در قانون و یا اجرا و طرحها و سبک زندگی اسلامی، برای انجام کار نیکو صورت می پذیرد، زاد و توشه برگفتن برای آخرت است.
-
- هر كس يتيمي را سرپرستي كند تا بينياز شود، خداوند ، در برابر، بهشت را بر او واجب ميكند.
-
- خداوند در زمين بندگاني دارد كه براي برآوردن نيازهاي مردم ميكوشند؛ اينان ايمني يافتگان روز قيامتاند.
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، باید در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و رسانه ها برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.
گل افشان گل محمدی