آداب سخن در سخن امام حسین سلام الله علیه
امام حسین علیه السلام :
لاتَقولُوا بِألسِنَتِکُم ما یَنقُصُ عَن قَدرِ کُم ؛
امام حسین علیه السلام: چیزی را بر زبان نیاورید که از ارزش شما بکاهد .
جلاءالعیون، ج 2، ص 205 .
برداشت و راهبردِ رهنمودِ آداب سخن در سخن امام حسین سلام الله علیه
- سخن گفتن آدابی دارد که باید برای سخن گفتن به آن توجّه داشت.
- باید گوینده به اصول و معیارهای خداپسندانه سخن گفتن عالم باشد.
- از جمله اصولی که انسان در سخن گفتن باید توجّه داشته باشد، این است که سخنی بر زبان نیاورد که از ارزش شخصیّتش بکاهد و کم ارزش و کم قدر نشانش دهد.
- بعضی از کارها ( نیّتها، گفتارها، رفتارها، هیجانات ) از ارزش انسان می کاهد، از جمله سخن نسنجیده ای که بر اساس معیار رضایتمندی خداوند نباشد.
- بعضی حرفهائی می زندد و یا خواسته هائی بر زبان می آورند و یا رفتارهائی می کنند که گناه است و از ارزش انسانها می کاهد، مانند: ( تهمت، دروغ، حرص، طمع، غیبت، ناسزا، زنا، ربا )
- معمولا سخنی که گناه هست و از ارزش انسان می کاهد، از نگرش نادرست و یا جهل و معلومات اشتباه و نادرست و یا القائات و ذهنیات خناسان و شیطانی بوجود می آید و یا انسان بر نفسش و سخنش مسلط نیست و از خلوص و تهذیب نفس و هوشیاری لازم در سخن گفتن برخوردار نیست.
- لازم است انسان سخنی نگوید و کاری انجام ندهد که از ارزش خدادادی او کاسته شود و به همین سبب مراقبت از ذهنیات و نیّات و سخن و رفتار لازم است، که به درستی و خداپسندانه صورت بپذیرد.
- لازم است انسان دانش و دانائیاصول و معیارهای اسلامی که نسبت به نیّات و اعمال و سخن گفتن و رفتار باید داشته باشد ، فرا گیرد و مراقبت نماید که اعمالش مطابق با آن باشد تا از ارزشش کم نشود.
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، باید در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و رسانه ها برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.
گل افشان گل محمدی