نماز و نکات مورد توجّه به آن سخنانی گوهربار از امام جعفر صادق سلام الله علیه
امام صادق علیه السلام :
اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فی حَدیثِهِ مُحافِظٌعَلی صَلاتِهِ؛
محبوب ترین بنده نزد خدای عزوجل کسی است که راستگو و مراقب نمازش باشد. امالی صدوق، ص 371، ح 467
امام صادق علیه السلام :
اِذا قامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلاةِ مَخَفَّفَ صَلاتَهُ قالَ اللّه ُ تَبارَکَ وَ تَعالیلِ مَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلی عَبْدی کَانَّهُ یَری اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْری! اَما یَعْلَمُ اَنَّقَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدی؟
هرگاه بنده ای به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش می گوید: به بنده ام نمی نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسی جز من می داند؟ آیا او نمی داند تأمین نیازهایش به دست من است؟ کافی، ج 3، ص 269، ح 10
امام صادق علیه السلام :
اِذا قُمْتَ فِی الصَّلاةِ فَاعْلَمْ اَنَّکَ بَیْنَ یَدَیِ اللّه ِ، فَاِنْ کُنْتَ لا تَراهُ فَاعْلَماَنَّهُ یَراکَ فَأَقْبِلْ قِبَلَ صَلاتِکَ ... ؛
هنگامی که به نماز ایستادی بدان که در پیشگاه خداوند هستی و اگر او را نمی بینی، او تو را می بیند. پس به نمازت توجه کن... . تهذیب الأحکام، ج 2، ص 325، ح 1332
امام صادق علیه السلام :
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَـعَتْهُصَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَـعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ؛
کسی که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتی ها و ناپاکی ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است. بحار الأنوار، ج 82 ، ص 198
امام صادق علیه السلام :
یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلی اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟وَ اِلی صَلاتِهِ کَیْفَ هیَ؟ وَ فی اَیِّ وَقْتٍ یُصَلّیها؛
کسی که از حق دَم می زند با سه ویژگی شناخته می شود: دوستانش دیده شوند که چه کسانی هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را می خواند؟ محاسن، ج 1، ص 254، ح 281
امام صادق علیه السلام :
مَنْ قَبِلَ اللّه ُ مِنْهُ صَلاةً واحِدَةً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَةً لَمْ یُعَذِّبْهُ؛
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمی نماید. کافی، ج 3، ص 266، ح 11
امام صادق علیه السلام :
صَلاةُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاةً بِغَیْرِ طیبٍ؛
یک نماز با بوی خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوی خوش است. کافی، ج 6، ص 511 ، ح 7
برداشت و راهبرد ِ رهنمودِ نماز و نکات مورد توجّه به آن سخنانی گوهربار از امام جعفر صادق سلام الله علیه
- محبوب ترین بنده نزد خدای عزوجل کسی است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
- راستگوئی و مراقبت از نماز، دو رفتارِ دینی هست که موجب محبوبیت انسان نزد خداوند می شود.
- هرگاه بنده ای به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش می گوید: به بنده ام نمی نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسی جز من می داند؟ آیا او نمی داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
- انسان وقت ایستادن به نماز باید سعی نماید که توجّهش را به خداوند داشته باشد و سعی نماید با معرفت و حضور ذهن و قلب نماز بخواند و سعی نماید نمازش را به موقع بخواند و تلاش نماید آنچه را که موجب سبک شمردن نماز می شود انجام ندهد.
- تأمین نیازهای انسان بدست خداوند است و انسان نسبت به خالق و مالک و پروردگار خود نیازهائی دارد و چون موحد است باید همه وقت خودش را در محضر خدا ببیند، بخصوص در وقت نماز باید با ادب تمام و معرفت به آنچه می گوید و به وقت مناسب و با رعایت آداب نمازش را بخواند و از آنچه سبک شمردن نماز محسوب می گردد، پرهیز نماید.
- هنگامی که به نماز ایستادی بدان که در پیشگاه خداوند هستی و اگر او را نمی بینی، او تو را می بیند. پس به نمازت توجه کن. در واقع نباید ندیدن خداوند موجب شود، که انسان به خداوند توجّه نداشته باشد.
- باید از ابتداء پرورش انسان برای نماز خواندن با ادبیات و آموزشی و پرورش متناسب سن کاری کرد که فرد نمازگزار بتواند توجّه لازم به خداوند را بطور پایدار بدست آورد.
- اینکه چگونه انسان وقت نماز بتواند حواس و ذهن و قلبش متوجّه خداوند باشد مستلزم توجّه به تعلیم و تربیّت متناسب سن افراد دارد..
- کسی که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتی ها و ناپاکی ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است.
- تاثیرات نماز در ا فرد نمازگزار باید موجب شود انسان با معرفت بیشتر مراقب نیّات و گفتار و رفتارش باشد و اعمالش متناسب رضایتمندی خداوند باشد و او را از معصیتها و گناهان باز دارد.
- رعایت وقت خواندن نماز، نشانگر میزان توجّه انسان به خداوند و میزان قبولی نماز است.
- میزان تاثیر گذاری نماز بر اعمال خداپسندانه نشان دهند میزان قبولی نماز است.
- خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمی نماید.
- قبولی نماز و کار نیک در نزد خداوند موجب نجات انسان از عذاب جهنم می شود. ( البته اگر با کار بد دیگری نماز و کار نیک خود را باطل ننماید.)
- یک نماز با بوی خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوی خوش است.
- از جمله کارهائی که فرد مؤمن وقت نماز باید توجّه داشته باشد، معطر بودن وقت نماز است، چنین کاری موجب برابری نماز با هفتاد نماز بدون عطر است .
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، باید در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و رسانه ها برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.
گل افشان گل محمدی